17.03.1933
Efri deild: 27. fundur, 46. löggjafarþing.
Sjá dálk 762 í C-deild Alþingistíðinda. (4986)
103. mál, æðsta dóm
Jónas Jónsson:
Það hæfir víst að ljúka þessu fyrir kaffi, og mun ég ekki teygja aths.
Bæði hæstv. ráðh. og hv. flm. töldu það mín orð um núv. forsrh., sem eru orð íhaldsforkólfsins hv. 1. landsk. Ég vísa þeim algerlega frá mér. Ég benti á það, að þessi áhrifamikli stuðningsmaður stj. og formaður Íhaldsfl. hefði sagt þetta á þingi. Það er af því, að þessir þingmenn og ráðherrann hugsa ekki nógu skarpt, að þeir sjá ekki, að það liggur fyrir yfirlýsing frá Íhaldsfl. um það, að þeir þykjast eiga vissa menn í öðrum flokki, meðan mennirnir ekki sjálfir mótmæla. Að vísu er það sennilega ósatt, en umtal um þetta er á ábyrgð þeirra, sem eru bornir sökinni, af því að þeir hreinsa sig ekki af henni opinberlega.
Ég vil biðja þm. að muna, að þegar Jón Thoroddsen sagði í blaðagrein 1923, að ég ynni fyrir socíalista, þá skrifaði ég ýtarlega grein og sýndi fram á, að þetta væri ósatt, og maðurinn gat heldur ekki staðið við sín orð. Ég skora á hv. 3. landsk. að gera sömu skil og leiðrétta „Morgunblaðið“, segja Íhaldsflokknum, að hann muni vinna á móti stefnumálum flokksins því meir sem á reynir. Á því mun hann vinna, en sannast að segja skaðast hann heldur á því að flytja frv. sem þetta.
Þá sagði hæstv. ráðh., að Lárus H. Bjarnason hafi verið settur af. Ég býst við, að þetta séu orð ráðh., en ekki fyrrv. dómarans. Því að hann veit það, að hann skrifaði stj. og lýsti sinni vanheilsu, en sérstaklega þó munnlega gegnum sendimenn, þannig að það var sjáanlega ekkert vit, að hann væri dómari, eins og heilsu hans var háttað. En jafnframt tók ég fram við hann, að það hefðu þó aðrir menn haft frekar þörf til að fara en hann. En hæstv. ráðh. varð að játa með þögninni, að hans þáltill. var ákafleg fjarstæða. Hann vildi skipa annari stj. að gera það, sem hann sjálfur getur ekki gert, enda hefir hann minnkað af þessu frumhlaupi sínu.
Um veru Ólafs Lárussonar í réttinum, sem var þar settur, get ég sannað það skjallega, að ég gerði mitt ýtrasta til að fá hann til að vera fastan dómara í réttinum, og hann neitaði síðast skjallega.
En mér þótti ekki lítill sparnaður, að maðurinn væri á hálfum launum, og hann var eftir minni skoðun álitlegur maður. Ég fór því að engu óðslega. En undir eins og hæstv. dómsmrh. kom til skjalanna, spillti hann fyrir þessu, setti sinn sterkasta pólitíska ádeilumann í réttinn í stað Ólafs, sem mundi hafa verið fús til að vera áfram.
Hæstv. ráðh. talaði um, að ég hefði verið fíkinn í völd, og þess vegna hefði ég viljað, að dómsmrh. veitti embættin. En ég bjóst nú ekki við - frekar en hann - að verða eilífur í stöðunni. En hann veit það, að hvar sem leitað væri um lönd Evrópu, þá veitir dómsmrh. slík embætti. Það er af því, að það er samkv. réttri hugsun, að þau fylgi öðrum dómsmálum.
Þá sagðist hv. flm. ekki bera ábyrgð á núv. dómsmrh. Ég veit ekki betur en að hann greiddi honum traust í fyrra, og ég veit ekki betur en að hæstv. dómsmrh. veitti Einari Arnórssyni og hrekti Ólaf burt. Hann gat því ekki haft meiri áhrif á þetta sem þm. en hann hefir gert.
Það er vel, að minnzt var á prófessoradóminn. Það er vitanlegt, að ein af ástæðunum fyrir till. um það, að hafa ekki prófessorana fyrir dómara, var hræðsla við dómarana, sem kváðu upp dóminn í Íslandsbankamálinu. Það átti sýnilega að hegna háskólanum fyrir. Það er ekki furða, þótt slíkt skjóti skelk í bringu mönnum eins og hæstv. dómsmrh., sem setið hefir á stærsta fjársvikamálinu, sem nokkurn tíma hefir komið fyrir hér á landi.
Viðvíkjandi ummælum hv. 3. landsk., að ég hefði dylgjað um flokksrof hjá hæstv. forsrh., þá hefir hann hvorki lesið blöð íhaldsins nógu vel né haft rétt eftir mér. Eins og ég áður sagði, benti ég á, hvað andstæðingablöðin sögðu, og hefir ekki verið mótmælt. Þetta þykir mér leiðinlegt, af því að ég trúi, að þetta sé rangt. En þeir, sem ámælinu var stefnt til, hafa samþ. með þögninni og mega sjálfum sér um kenna, ef einhverjir leggja trúnað á.