18.11.1933
Neðri deild: 13. fundur, 47. löggjafarþing.
Sjá dálk 109 í C-deild Alþingistíðinda. (1050)
41. mál, laun embættismanna
Fors.- og fjmrh. (Ásgeir Ásgeirsson):
Fyrir síðasta þing lagði stj. frv. áþekkt þessu, um framlenging 1. um dýrtíðaruppbót. Það frv. náði ekki afgreiðslu. Var það álit stj., að rétt væri, ef reglulegt Alþingi kæmi saman 15. febr. n. á., að greiða sömu dýrtíðaruppbót og áður 2 fyrstu mán. ársins, þar til þingið gerði ótvíræða ályktun um þetta mál. Nú hefir þingið verið kvatt saman fyrr en við var búizt, og er ekki væntanlegt, að reglulegt Alþingi komi saman fyrr en að áliðnu næsta sumri. Kemst þetta þing því ekki hjá því að taka ákvörðun um dýrtíðaruppbótina, sem stj. svo er bundin við að fylgja. Mín tilætlun var sú, að tala við fjvn. þingsins þessa dagana og óska eftir, að bær flyttu þáltill. um greiðslu sömu launa og á yfirstandandi ári. Það er nýbúið að reikna út þá dýrtíðaruppbót, sem koma ætti til útborgunar næsta ár, og mun hún reynast 142/3%. Yfirstandandi ár er hin lögákveðna dýrtíðaruppbót 151/2%. Það einfaldasta í þessu máli er því það, að fjhn. breytti þessu frv. í þáltill., sem gengi í gegnum báðar d. með tveimur umr., og heimilaði stj. að greiða sömu launauppbót á næsta ári og greidd var á yfirstandandi ári. Það munar svo litlu á síðasta árs uppbót og hinni útreiknuðu fyrir næsta ár, að það tekur því ekki að breyta til.
Um það atriði, sem hv. þm. drap á, að í tvö ár hefir verið greidd nokkru hærri dýrtíðaruppbót til þeirra starfsmanna, sem lægst eru launaðir, er það að segja, að það á rót sína að rekja til þáltill., sem samþ. var árið 1931. Þá hafði um þriggja ára skeið verið greidd 40% dýrtíðaruppbót til starfsmanna landsins, en á þinginu 1931 var gerð sú breyt., að þessi 40% uppbót skyldi aðeins greidd hinum lægst launuðu starfsmönnum, en aftur skyldu þeir, sem hefðu yfir 3000 kr. föst laun, ekki fá hærri dýrtíðaruppbót en lög stóðu til, sem þá var 30%. Þarna munaði um 10%, og þegar hin útreiknaða uppbót lækkaði á næsta ári, var uppbót láglaunamanna lækkuð að sama skapi. þetta hefir svo haldizt síðan, enda var þess getið af fjmrh. 1931, að þessi skipun mundi á höfð þangað til Alþingi gerði aðra ályktun í þessu máli.
Nú er ég alveg sammála hv. flm. þessa frv. um það, að a. m. k. láglaunamennirnir mega ekki við því undir neinum kringumstæðum, að klipið sé af þeim launum, sem þeir hafa nú. Þeir starfsmenn ríkisins hér í Rvík, sem hafa samtals undir 3.000 kr. stofnlaun til þess að framfleyta fjölskyldu sinni á, hafa ekki orðið fyrir neinum þeim höppum eða lækkun á framfærslukostnaði, að þeir megi við því, að dýrtíðaruppbótin lækki eða falli niður. Tel ég því sjálfsagt, að hv. þm. komi sér saman um, að sú skipun, sem haldizt hefir með litlum breyt. frá því 1919, fái enn að standa, a. m. k. fram yfir kosningarnar. Mun heppilegast, að ekki séu gerðar breyt. að svo stöddu, og ekki fyrr en af nýjum þingmeirihluta. Vænti ég, að þetta mál verði samþ. nú, þó tæplega gengi með afgreiðslu þess í vetur sem leið, og að breyt. á launakjörum, eins og svo mörgum öðrum aðkallandi breytingum, verði frestað til næsta þings. Þannig fær þjóðarviljinn mestu ráðið.