29.11.1933
Neðri deild: 22. fundur, 47. löggjafarþing.
Sjá dálk 154 í D-deild Alþingistíðinda. (1406)
79. mál, síldarbræðslustöð Útvegsbanka Íslands hf á Öndundarfirði
Frsm. (Bergur Jónsson) [óyfirl.]:
Eins og grg. till. ber með sér, er tilefni hennar bréf frá atv.- og samgmrn. 20. nóv., ásamt bréfi frá Útvegsbanka Íslands, þar sem bankinn býður ríkinu síldarbræðsluverksmiðju sína við Önundarfjörð til kaups. Meiri hl. sjútvn. virtist full nauðsyn á, að séð væri um, að þessi verksmiðja yrði rekin á næsta sumri, eins ég að undanförnu. En þar sem vitanlegt er, að bankinn, sem er eigandi verksmiðjunnar, telur sér ekki fært að reka hana, telur það ekki geta samrýmzt starfsemi sinni að öðru leyti, og óvíst er, hvort tilboð fást um að reka verksmiðjuna frá öðrum enda þó svo hafi orðið á undanförnum árum, þá fellst n. á, að nauðsynlegt sé, að ríkið, annaðhvort með því að kaupa verksmiðjuna, ef hagkvæmir skilmálar fast, eða taka hana á leigu, tryggi, að verksmiðjan verði rekin á næsta sumri.
Ég held, að ég þurfi ekki að svo stöddu að hafa langa framsögu um þetta mál. En ég vil benda hv. d. á bréf, sem sjútvn. hefir borizt frá Sjómannafélagi Rvíkur. Með leyfi hæstv. forseta ætla ég að lesa upp þær ástæður, sem þar eru greindar fyrir þessari till.:
„Út af framkominni tillögu á Alþingi um kaup á síldarbræðslustöð Útvegsbanka Íslands h/f á Önundarfirði vill undirrituð stjórn Sjómannafél. Reykjavíkur eindregið mæla með því, að sú tillaga verði samþ.
Sem aðalástæður fyrir því teljum við:
1) Engin trygging er fyrir því, að verksmiðjan verði rekin af núverandi eiganda, þótt almenningsheill krefjist þess, þar sem stjórn bankans mun líta svo á, að bankinn megi ekki fást við slíkan rekstur.
2) Vafasamt, að einstaklingar vilji starfrækja verksmiðinna, ef vafasamt útlit er um verð síldarafurða.
3) Á síðastliðnu vori stappaði nærri, að verksmiðjan yrði ekki starfrækt, og svo getur komið fyrir á næstu árum.
4) Nokkrir síldarútvegsmenn ásamt stjórnum sjómannafélaganna hár og í Hafnarfirði fór fram á við ríkisstjórnina síðastliðið vor, að hún leigði verksmiðjuna í því augnamiði, að sem flest skip kæmust til síldveiða. En ríkisstjórnin taldi sig vanta heimild Alþingis til þess, en viðurkenndi nauðsyn þess að öðru leyti.
5) Við teljum það öruggt, ef ríkið rekur verksmiðjuna, að þá verði öllum síldveiðiskipum, stórum sem smáum, heimilaður jafn aðgangur að henni, svo lengi sem hún getur tekið á móti, og þar með útilokað, að nokkur einstaklingur geti haft „monopol“ á henni.
6) Reynslan hefir þegar sýnt, að ein sú bezta hjálp, sem ríkið getur veitt síldarútveginum, er sú, að tryggja síldveiðiskipunum móttöku og verð fyrir veiði sína í síldarverksmiðjur. Vegna almenningsheilla þeirra, er síldveiði stunda, mælum við eindregið með því, að umrædd tillaga verði samþykkt.“
Á þessu sést, að Sjómannafélagið telur hér um fullkomna nauðsyn að ræða og till. algerlega réttmæta.