04.12.1933
Sameinað þing: 8. fundur, 47. löggjafarþing.
Sjá dálk 463 í D-deild Alþingistíðinda. (1424)
57. mál, varalögregla
Ingvar Pálmason [óyfirl.]:
Eins og afskipti mín af þessu máli í fyrra sýndu glöggt, ætlaði ég mér aldrei að leggja neinn dom á lagáakvæðin. En það, sem ég hefi haldið fram, er, að því aðeins sé heimilt að setja á stofn varalögreglu, að skilyrði þau, sem lögin setja, séu uppfyllt. Á síðasta fundi töluðum við um þetta, hæstv. dómsmrh. og ég, og hann virtist taka vinsamlega öllum mínum bendingum. En mér datt aldrei í hug, að ég sé einn fær um að skýra lög. En vegna þess, að ég er flm. að viðaukatill., álít ég, að það sé réttur minn að gera grein fyrir afstöðu minni til hennar. En ég hafði aldrei ætlað mér þá dul, að ég væri betur að mér í lögskýringum en hálærðir lögfræðingar. En ég skil og get skýrt betur en þeir þær till., sem ég flutti hér í fyrra. Annars virðist mér, að megi skipta lögfræðingum í tvo hluta, og hefir annar, og er það sízt sá minni, það starf með höndum að toga og teygja lagagreinarnar, eftir því sem bezt kemur sér fyrir skjólstæðing þeirra. Og ég held, að ekkert mál sé flutt á Íslandi án þess að tveir lögfræðingar komi þar til, annar sæklandi og hinn verjandi. Báðir leggja þeir sig í líma til þess að búa til skýringar á lögunum eins og þeim bezt hentar. Meira að segja greinir sjálfa dómarana oft á um skilning á lögum. Ekki sjaldan er það, að undirréttardómar séu felldir af yfirrétti. Svo er framkoma þessara manna á þingi; hv. þm. Snæf. setur sig á háan hest og undrast yfir þeirri óskammfeilni, að óbreyttir þm. skuli gerast svo djarfir að halda, að þeir geti skýrt lögin. (TT: Hefi ég gert það?). Já, það er enginn vafi á því, þm. talaði með miklum myndugleika um það, hverjir mættu skýra Iögin og hverjir ekki, og eins hvernig ætti að fara að því. Það vakti fyrir mér með brtt. í fyrra, eins og sjá má af framsöguræðu minni, að í lögin kæmi það skilyrði fyrir að stofna mætti varalögreglu, að í bæjum væru starfandi 2 lögregluþjónar á hverja 1000 íbúa. (Dómsmrh.: Það stendur í 1. gr.: „Allt að tveimur“). Já, ég kem líka að því. í 1. gr. stendur, að ráðh. sé heimilt að skipa allt að tveimur lögregluþjónum á hverja 1000 íbúa. En hann er ekki skyldur til þess. Við getum hugsað okkur þorp með 1000 íbúa, en engan lögregluþjón. Það er heimilt að skipa t. d. 1, en það má ekki stofna varalögreglu á meðan þar er aðeins sá eini. Orðin „allt að“ þýða sem sagt ekki annað en að ráðh. þurfi ekki að skipa fleiri en 2 lögregluþjóna á hverja 1000 íb. Ég býst við, að lögfræðingunum sé innan handar að teygja þetta og toga, en ég vildi láta koma skýrt fram, við hvað ég átti með brtt. Verði út úr því snúið, má ef til vill segja, að það sé að nokkru leyti mér að kenna og að ég beri ábyrgð á orðalaginu, en það er þó afsakanlegt, því að ég er ekki jögfróður maður. Ég ætla ekki að leggja neinn dóm á það, hvort varalögregla er þörf eða ekki; í fyrra viðurkenndi ég, að nokkrar ástæður gætu legið til þess, að hún væri stofnuð, hvort sem þær eru nú fyrir hendi eða ekki.
Ég get alls ekki séð, að viðaukatill. komi á nokkurn hátt í bága við lögin, þó að hún sé skýrð eftir aðferðum hv. þm. Snæf., því að í henni felst sami skilningur og hv. þm. sjálfur heldur fram á lögunum. Og þá þætti mér skörin færast upp í bekkinn, ef þingið mætti ekki láta uppi þá ósk sína, að 1. gr. laganna sé fullnægt áður en varalögreglan er stofnuð.
— Læt ég svo útrætt um þetta og vænti þess, að hv. þm. gjaldi mér líku líkt, par eð ég hefi ekki gefið í neinu tilefni til áreitni, því að þetta er síðari ræðan mín.