08.12.1933
Efri deild: 29. fundur, 47. löggjafarþing.
Sjá dálk 253 í D-deild Alþingistíðinda. (1683)
69. mál, landhelgisgæsla
Dómsmrh. (Magnús Guðmundsson):
Þar sem svo langt er síðan till. þessi var hér til umr., er ég að mestu búinn að gleyma því, sem hv. 2. þm. S.-M. sagði, er hann mælti með henni. Aðalatriðið var, að hann var óánægður með landhelgisgæzluna fyrir Austfjörðum, og að togararnir sýndu þar mikinn yfirgang. Í sambandi við þetta vil ég benda á, að til landhelgisgæzlunnar eru ekki veittar úr ríkissjóði nema 300 þús., og úr landhelgissjóði 250 þús. En um landhelgissjóðinn er það að segja, að hann er uppétinn. Það eina, sem þá gæti komið í staðinn fyrir hann, eru sektir og björgunarlaun. Nú hefir stj. litið svo á, að henni bæri að fara sem mest eftir fyrirmælum þingsins, eins hvað snertir þessa fjárveitingu sem aðrar. Var því ekki í fyrra notað meira fé til gæzlunnar en veitt var, og eins mun það verða í ár. Eigi að nota skipakost ríkissjóðs til hlítar við gæzluna, vantar mikið á, að þessi fjárveiting dugi, sé ætlazt til þess með till. þessari, að farið sé fram úr áætlun með fé til landhelgisgæzlunnar, þá er hún ekki í réttu formi. Stj. lítur svo á, að henni sé skylt að halda sig innan þess ramma, sem þingið setur, um greiðslur úr ríkissjóði, og því dugi ekki fyrir þingið að koma með þál. eftir á, sem heimti útgjöld, án þess þá að sjá um leið fyrir auknum tekjum. Hún telur því ósanngjarnt að heimta meiri landhelgisgæzlu en fé það leyfir, sem til hennar er veitt. Annars er það eftirtektarvert, hversu sektir til landhelgissjóðsins hafa farið minnkandi nú hin síðari árin. Þannig námu þær 1928 550 þús. kr., en 1929 285 þús. Fyrir árið 1930 hafa engir reikningar verið birtir, og verður því ekki séð, hverju þær hafa numið þá. Árið 1931 námu þær alls 155 þús. kr. og 1932 81500 kr. Hæstar urðu þær 1926; þá komust þær upp í 625 þús. Það þýðir vitanlega ekkert að byggja á þessum sektum eins og þær voru áður. Eigi því að auka gæzluna, er ekki nema eitt til, og það er að láta ríkissjóð leggja meira fé fram til hennar en gert er ráð fyrir í fjárl. sé ekkert hugsað um að halda sér við þann ramma, sem fjárl. setja, er vitanlega hægt að fara að eins og fyrrv. stjórn fór að 1931, þegar hún eyddi til gæzlunnar yfir 800 þús. kr. í stað 500–600 þús. kr., sem veitt var til hennar. En þetta vill núv. stj. bara ekki vera. Hún telur sig eiga að halda sér við ákvæði fjárlaganna. Ef hv. 2. þm. S.M. heldur, að Austfirðir hafi orðið útundan með landhelgisgæzluna, þá held eg, að það sé ekki rétt; a. m. k. hefir það ekki orðið með mínum vilja. Skipherrar varðskipanna hafa fengið skipun um að vera jafnan þar, sem þörfin er mest á hverjum tíma. Hvort þeir hafa fylgt þessari skipun, veit ég ekki með fullri vissu, en geri þó fastlega ráð fyrir því, þar sem þeir eru allir mjög ábyggilegir og samvizkusamir menn. Annars vil ég segja hv. þm. það, að ég er reiðubúinn að ræða við hann um það, hvernig gæzlunni fyrir Austurlandi yrði haganlegast fyrir komið.
Mér virtist anda heldur kalt frá þessum hv. þm. í garð skipherranna á varðskipunum, eins og t. d. er hann sagði, að einn þeirra hefði látið togara blekkja sig þannig, að látast liggja við akkeri, er hann lá við vörpuna. En á slíkar sögur legg ég ekki trúnað. Ég býst við, að finna megi dæmi um landhelgisbrot, þó að skipin væru öll þrjú stöðugt við gæzlu, — svo erfið er landhelgisgæzla okkar.
Þegar kvartað þar í haust frá Austfjörðum um yfirgang veiðiskipa þar í landhelgi, var þegar brugðið við og fenginn bátur til gæzlu, enda viðurkenndi hv. þm. það.
Að endingu vil ég svo taka það fram, að það er ekki hægt að auka landhelgisgæzluna frá því, sem nú er, með því fé, sem fyrir hendi er, en ég er fús að ræða við hvern sem er um skiptingu hennar, svo hún megi verða að sem mestu og beztu gagni fyrir landsmenn, innan þeirra fjártakmarka, sem þingið sjálft hefir sett.