24.11.1933
Neðri deild: 18. fundur, 47. löggjafarþing.
Sjá dálk 77 í C-deild Alþingistíðinda. (969)
27. mál, lax og silungsveiði
Atvmrh. (Þorsteinn Briem):
Eftir að hafa borið mig saman við veiðimálan. um brtt. á þskj. 137 get ég lýst því yfir, að ég er henni samþykkur. Viðvíkjandi brtt. hv. þm. Borgf. vil ég láta þess getið, að lögfræðingur sá, er sæti atti í nefnd þeirri, er undirbjó laxveiðalögin, og er kennari í ábúðarrétti við háskólann, taldi enga ástæðu til þess að veita þeim mönnum, er till. nefnir, rétt til skaðabóta. Ég geri ráð fyrir, að hann hafi gætt þess vel, að þar væri ekki brotið í bág við stjskr. landsins.
Hitt er annað mál, þó að ýmsir kunni að líta svo á, að þessir menn, sem laxveiðalögin svipta veiðirétti, hafi áður tekið hann frá öðrum ólöglega, þá er það þó rétt, að sumir þeirra hafa keypt jarðir sínar hærra verði fyrir það, að þessi forni veiðiréttur fylgdi þeim, sem nú hefir verið tekinn af veiðieigendum með laxveiðalöggjöfinni. Og þó svo megi líta á, að þessir menn, sem hafa orðið fyrir barðinu á þessari löggjöf, geti leitað réttar síns fyrir dómstólum, er þess vart að vænta, að efnalitlir menn leggi út í það. Af þessum ástæðum verð ég að viðurkenna, að það er að nokkru leyti sanngirnismál, sem brtt. hv. þm. Borgf. fer fram á, þó að hinsvegar verði hér að gæta allrar varúðar, einkum vegna þess, að það mun reynast svo í framtíðinni, að þau orð rætast, sem hv. 2. þm. Skagf. sagði, að það getur orðið nokkuð langur hali á þessari brtt., ef hún verður samþ. Ég hefði þess vegna óskað, að ákvæðin í brtt. væru nokkuð á annan veg, og ef frv. verður samþ. óbreytt nú við 3. umr. málsins hér í d., þá vildi ég reyna að koma að brtt. í Ed., sem kvæðu fastara á um þetta efni.
Ég hygg, að ef ríkissjóður á að greiða skaðabæturnar einn, þá muni þetta verða svo í framkvæmdinni, að menn munu gera fyllri kröfurnar, þegar ríkið á að greiða þær, heldur en þegar sækja á í einhvern annan sjóð. Þess vegna hygg ég, að þarna þyrfti að setja um nánari ákvæði. eins og t. d. að skaðabætur skuli miða við, hve mikið hlutaðeigandi jarðir muni lækka í verði að fasteignamati við missi veiðinotanna, eða einhver slík ákvæði, sem tryggðu það, að hér yrði ekki gengið lengra en góðu hófi gegndi.
Jafnframt virðist mér það eðlilegt, eins og hv. 2. þm. Skagf. benti á, að þeir veiðieigendur, sem fá væntanlega auknar hagsbætur við það, að veiðirétturinn er tekinn af öðrum, tækju þátt í að greiða þessar skaðabætur, t. d. þannig, að bætur væru greiddar að hálfu úr ríkissjóði og að hálfu af veiðieigendum, eða af þremur aðilum, ríkissjóði, sýslusjóði og veiðieigendum. Af því að málið er hér til 3. umr., þá koma þessar aths. ekki fyllilega til greina hér í d., en ef þessar brtt. verða samþ. hér, þá mundi ég í Ed. reyna að koma að brtt. í þessa átt.