09.03.1935
Neðri deild: 24. fundur, 49. löggjafarþing.
Sjá dálk 690 í B-deild Alþingistíðinda. (1001)
30. mál, útrýming fjárkláða
Pétur Ottesen:
Það hefir komið fram nú á þessu þingi, eins og raunar jafnan undanfarið, er till. hafa verið fram bornar um sauðfjárbaðanir til útrýmingar á fjárkláðanum, að nokkuð skiptir í tvö horn um afstöðu hv. þm. til málsins. Sumir vilja fara þá leið, sem lagt er til með frv. þessu að farin verði, að láta fara fram allsherjar útrýmingarböðun, samskonar og a. m. k. einu sinni áður hefir verið látin fara fram, að vísu með allmiklum árangri, en þó alls ekki þeim, að útrýma sýkinni eins og raun ber vitni um. Hinsvegar eru aftur á móti þeir, sem byggja vilja á reynslunni um það, að hægt er að halda sýkinni í skefjum með árlegri þrifaböðun á fénu, án þess sýkin valdi verulegu tjóni á því eða afurðamissi hjá bændum. Hafa þeir haldið því fram, að það, að kláðinn hefir magnazt á einstöku stöðum, hlyti að orsakast af því fyrst og fremst, að þrifaböðuninni væri þar mjög áfátt. Af þessu þykir ljóst, að réttasta leiðin til umbóta í þessu efni sé sú, að skerpa eftirlitið með þrifaböðuninni, eða færa það í líkt horf í framkvæmdinni eins og gert er ráð fyrir í þessu frv. að eftirlitið verði með útrýmingarböðuninni.
Nú höfum við hv. þm. A.-Sk. flutt nokkrar brtt. við það frv., sem hér liggur fyrir, sem stefna að því, að frv. geri aðeins nokkrar breytingar á lögunum frá 1914 um sauðfjárbaðanir. Þar eru bornar fram eftir rækilega athugun á þessu máli og gera allar þær breytingar á nefndum lögum, sem felast í frv. og stefna til frekara öryggis gegn sýkinni. Það felst því jafnmikið öryggi í okkar brtt., sem gera ráð fyrir bættu fyrirkomulagi á þrifaböðunum, þar sem þess gerist þörf, eins og í ákvæðum frv. um útrýmingarböðun. við höldum því fram, og væntum, að hv. d. geti fallizt á það, að rétt sé að gera tilraun með það fyrirkomulag á þrifaböðun, sem við bendum á, áður en lagt er í útrýmingarböðun, þar sem allt virðist benda til þess, að með þrifaböðun megi ná svipuðum eða sama árangri. Við leggjum því þessar brtt. okkar undir dóm hv. d. og væntum þess, að hún geti orðið okkur sammála.
Hitt er það, ef nokkuð á að horfa á kostnaðarhliðina í þessu máli, þá er það ekkert áhorfsmál, hvor aðferðin er dýrari, og þar sem jafnlangt er gengið í okkar brtt. um árangur og öryggi af þrifaböðunum eins og í frv., þá sýnist það liggja ljóst fyrir, að brtt. á að samþ. Við gerum ennfremur ráð fyrir því í okkar brtt., ef reynslan sýnir, að á einhverjum stöðum verði venjulegar þrifabaðanir ekki nægilegar, að þá verði gerðar þar frekari ráðstafanir, þ. e. a. s. með annari böðun á sama hátt og ráð er fyrir gert í l. frá 1901. Hinsvegar gerum við ekki ráð fyrir, að til slíkra ráðstafana þurfi að grípa yfirleitt, eftir að öruggt eftirlit er komið á með þrifaböðun, eins og gert er ráð fyrir í okkar brtt. Ég vona, þó að þessar brtt. okkar hafi aðeins skamma stund legið frammi, þá liggi það ljóst fyrir, að þær fela í sér allar þær öryggisráðstafanir, sem frv. gerir ráð fyrir.
Ég vil taka það fram, að á l., sem nú gilda um útrýmingu fjárkláðans, er sá galli, að þau ná ekki til kaupstaðanna. Sama má segja um frv. þar er gert ráð fyrir eftirlitsmanni í hverri sýslu, og baðstjórum í hreppunum, en ekkert hliðstætt eftirlit er í kaupstöðunum. Þó er vitanlega margt fé í kaupstöðunum. Hér er bersýnilega um ósamræmi að ræða, því ekki er hálft gagn að eftirlitinu í sveitunum, ef ekkert hliðstætt er í kaupstöðunum. Fyrir þessu höfum við séð í okkar brtt., með því að leggja til, að eftirlitið gangi jafnt yfir og sama öryggi tryggt bæði í kaupstöðum og sveitum, og mælir það vitanlega með okkar brtt. samanborið við frv.