29.03.1935
Neðri deild: 40. fundur, 49. löggjafarþing.
Sjá dálk 1166 í B-deild Alþingistíðinda. (1789)
56. mál, bæjargjöld á Ísafirði
Frsm. meiri hl. (Stefán Jóh. Stefánsson):
Hv. 3. þm. Reykv. var ekki við hér í d. a. m. k. ekki alltaf þegar 2. umr. fór fram. Þar af leiðandi hefir hann drepið á ýms atriði, sem voru rædd þá. Verður því ekki komizt hjá að endurtaka samskonar andmæli nú við ræðu þessa hv. þm. eins og voru flutt af mér við ræðum hv. 6. þm. Reykv. Ég mun þó ekki hafa mörg orð til andsvara hv. 3. þm. Reykv., þar sem ég hefi þegar flutt rök mín fram við 2. umr.
Út af orðalagi á 5. gr. frv. má að vísu segja, að það sé rétt hjá hv. 3. þm. Reykv., að það hefði betur mátt fara, en ég held, að gr. verði á engan hátt misskilin og að það komi skýrt fram, að gjaldið á að miða við meðaltal síðustu 3 ára áður en lögin ganga í gildi.
Þá minntist sami hv. þm. á þau tvö atriði, sem eru meginefni þessa frv., fasteignagjaldið og upp- og útskipunargjaldið. Fasteignagjaldið var honum sérstakur þyrnir í augum, af því að gert er ráð fyrir eða gefin heimild til að mismuna um álagningu þess eftir notkun og gerð eignanna. Sá mismunur getur þó aldrei orðið mikill; því er markaður sá bás í frv., að álagningin má ekki fara yfir 1%, sem er mun lægra en þekkist annarsstaðar, t. d. á Akureyri og Húsavík. Mér þykir það miklu fremur kostur en löstur, að ákveðið skuli í reglugerð, hver þessi gjöld skuli vera og hvernig notuð. eða m. ö. o., að heimild sé til fyrir því, að haga megi álagningunni eftir efnum og ástæðum, því þó þetta megi gera með útsvörum, þá er þetta sú réttláta meginregla, að láta þá bera þyngstu byrðina, sem breiðust hafa bökin.
Þá virtist hv. þm. ekki hafa aðgætt það, að um þessa álagningu á að setja reglugerð, sem staðfest skal af ráðh., og ráðuneytið er sá öryggisventill, sem óhætt á að vera að treysta á, ef bæjarstj. vildi reyna að misnota þetta. Ég sé ekki ástæðu til að orðlengja um þetta atriði, en vil mótmæla dylgjum hv. þm. um, að álagningu þessari eigi að haga eftir því, hvaða menn eiga í hlut, eða m. ö. o. mismuna eftir pólitískum skoðunum.
Út af því, sem hv. þm. minntist á lögveð í húsum og um það væri nokkuð óákveðin ákvæði, þá get ég sagt honum, að það verður ekki lengur en þangað til reglugerðin er sett, og þá er leyst sú ráðgáta. Eftir það þarf engin lánsstofnun eða aðrir að ganga þess duldir, hvert fasteignagjaldið verður af hverri eign. Ég held því, að þessi mótbára sé harla lítilfjörleg.
Þá kem ég að hinu atriðinu, um upp- og framskipunargjaldið. Hv. 3. þm. Reykv. taldi, að óhæfilegt væri að leggja það á, og taldi það mjög ósanngjarnt gjald, sem legðist á allar vörur, sem fluttar væru um Ísafjarðarhöfn. Það var upplýst hér við 2. umr., að með þessu væri ekki farið fram á annað en hefði verið undanfarin 10 ár, að undanteknum tímanum frá því síðast á árinu 1933 og til þessa dags. Hér er því alls ekki um neitt nýtt gjald að ræða fyrir Ísafjarðarkaupstað, heldur gjald, sem notað hefir verið áður og hefir verið tekið af þeim mönnum, sem höfðu upp- og útskipun fyrir aðra. En meginhlutanum af öllum vörum hefir verið skipað upp og út af afgreiðslu skipanna. Í staðinn fyrir að þeir menn, sem afgreiða, hafa fengið hagnaðinn, lendir hann nú í bæjarsjóði, og tel ég það ekki ósanngjarna skattaálagningu. Það var einnig svo, að þó einstaklingarnir skipuðu upp og fram, urðu þeir að greiða ákveðna upphæð af hverju tonni, sem kallað var leyfisgjald. Þess vegna er það ekki rétt, að hér sé um óréttlátan vörutoll að ræða, sem komi hart niður á mönnum, heldur er aðeins verið að taka hagnað einstakra manna handa bæjarfélaginn. Eins og gert er ráð fyrir í 6. gr. frv., á að taka meðaltal 3 síðustu ára um upp- og útskipunargjaldið; bærinn setur þetta gjald því alls ekki upp frá því, sem nú er. Mér virðist því, sem rök hv. 3. þm. Reykv. séu ekki þess eðlis, að þau séu líkleg til að granda frv. Þau eru ýmist byggð á misskilningi eða röngum skoðunum á fjáröflunaraðferðum til bæjarins. Ég fyrir mitt leyti tel sanngjarnt að haga álagningu fasteignagjalda eftir efnum og ástæðum fasteignaeigenda en ekki eftir mati eingöngu, og að þessu leyti kann að felast í þessu frv. angi af lúksusskatti á stærri íbúðir. Þar mun vera skoðanamunur milli okkar hv. 3. þm. Reykv., hvað sé réttlátt og sanngjarnt. Afstaðan til frv. mun því byggjast á mismunandi skoðunum eða viðhorfi til tekjuöflunarleiða og skattaálagningar.