29.04.1936
Neðri deild: 59. fundur, 50. löggjafarþing.
Sjá dálk 1350 í B-deild Alþingistíðinda. (1892)
109. mál, bæjargjöld í Vestmannaeyjum
*Jóhann Jósefsson:
Ég vil þakka hv. meiri hl. fjhn. fyrir afgreiðslu þessa máls, og ég hefi engu að bæta við rökstuðning þann, sem kom fram hjá hv. frsm. meiri hl. Vestmannaeyjabær má alls ekki missa þær tekjur, sem hér er um að ræða. Þær greiðast í peningum og hafa því reynzt drýgri en samskonar upphæð í útsvörum, sem venjulega gjaldast seint og illa.
Þegar ég flutti frv. þetta, þótti mér örvænt um, að frv. um aukna tekjustofna fyrir bæjar- og sveitarfélög næði að ganga fram á þessu þingi, en nú hefir því þokað nokkuð áfram síðan, en á því hafa nú orðið þær breyt., að ég tel, að það muni hafa minni möguleika til að styrkja bæjarfélögin en eins og það var í fyrra.
Hv. 6. landsk. sagðist hafa fylgt frv. þessu í fyrra, en væri óviss um, að hann sæi sér fært að fylgja því nú, a. m. k. ekki fyrr en útséð væri um frv. um tekjuauka bæjar- og sveitarfélaga, því að Vestmannaeyjar hefðu ekki frekari þörf fyrir auknar tekjur en önnur bæjarfélög.
Ég ætla mér alls ekki að fara að bera fjárhag Vestmannaeyjakaupstaðar saman við fjárhag annara sveitar- eða bæjarfélaga. En ég vil minna hv. 6. landsk. á það, að í stuðningsblaði hans var eitt sinn rætt allmjög um fjárhag þessa bæjarfélags og hann talinn þar verstur allra bæjarfélaga. Að þetta sé svo í raun og sannleika, skal ég ekkert segja um nú, en mér hefði virzt, að hv. 6. landsk. hefði mátt reka minni til þessara skrifa, ef hann hefði eitthvert mark tekið á þeim.
Orsökin til þess, að ákvæðið um vörugjaldið var tekið úr frv. um tekjuauka fyrir bæjar- og sveitarfélög í Ed., var sú, að vandkvæði þóttu á því að skipta þessu gjaldi, og ennfremur hitt, að það þótti koma ranglátlega niður. En Vestmannaeyjar hafa algerlega sérstöðu í þessu efni. Það vörugjald, sem þar er lagt á, kemur á bæjarbúana sjálfa og enga aðra. Ég fæ því ekki séð, að það þurfi að neita Vestmannaeyjum um þetta gjald til þess að halda fjárhag sínum á floti. Það er a. m. k. ekki hægt af þeirri ástæðu, að það komi niður á aðra en þá, sem þess eiga jafnframt að njóta.
Ég skal ekkert vera að fara dult með það, að Vestmannaeyjakaupstaður berst í bökkum með að geta staðið við þær skuldbindingar, sem á honum hvíla, bæði að því er snertir greiðslur af skuldum, og eins á hann erfitt með að rísa undir hinu sívaxandi fátækraframfæri. Ég tel þess vegna, að það sé skylda fyrir Alþingi og sérstaklega fyrir hæstv. stj. að stuðla að því eftir megni, að tekjustofnum, sem svona bæjarfélög hafa haft og ekki hafa reynzt illa, þeim sé ekki svipt burt. Ég álít það mesta glapræði á svona tímum, nema hægt sé þá að fá aðra gjaldstofna, sem er ekki útlit fyrir, að reynist verr. En eins og lítur nú út með frv. um tekjur bæjar- og sveitarfélaga í Ed., þar sem n. þríklofnaði og engir tveir nm. gátu orðið sammála, þá tel ég, að mjög lítið sé hægt að byggja á því og litlar líkur til, að þeir tekjustofnar, sem þar er gert ráð fyrir, komi að þeim raunverulegu notum, sem þar er til ætlazt.
Ég skal svo ekki orðlengja um þetta meira, en ég vona, að hv. d. leyfi þessu máli að fara til 3. umr. a. m. k. fyrst um sinn, meðan maður sér, hvað verður úr þessu þríklofna máli í Ed. Og fari svo, að það líti sérstaklega björgulega út fyrir því, þá geri ég ráð fyrir, að sé hægur nærri í Ed. að stöðva þetta mál, sem hér er til umr., ef það verður talið tryggt af stj., að bærinn þurfi ekki að komast á kaldan klaka.