02.05.1936
Sameinað þing: 16. fundur, 50. löggjafarþing.
Sjá dálk 195 í D-deild Alþingistíðinda. (3245)
112. mál, skylduvinna
*Flm. (Jón Pálmason):
Ég hefi skilað ýtarlegri grg. fyrir till. þessari á þskj. 347 og get því verið stuttorður um efni hennar og tilgang.
Þegar rætt hefir verið um það hér á Alþingi, t. d. við útvarpsumr., hvernig ástandið yfirleitt væri í landinu, þá hefir það komið í ljós, að það væri illt og þyrfti lagfæringar með. Deilan hefir svo gengið meira út á það, hverjum hið erfiða ástand væri að kenna, en hitt, hvernig eigi að fara að bæta úr því. Ég vík að þessu hér, því að till. þessi á að vera fjarri því að vera ágreiningstill. fyrir hina pólitísku flokka, en hún er komin fram sakir þess, að ég lít svo á, að þjóðin þoli ekki lengur, að talsverður hluti hins vinnandi fólks í landinu hafi ekkert að gera.
Ég hefi orðið þess var, bæði innan flokks míns og utan hans, að tilgangur minn með till. þessari sé m. a. sá, að fara nú að stofna til einnar nefndarinnar enn, og hefði því verið eðlilegra og betur viðeigandi, að ég hefði beinlínis flutt frv. um þetta efni. Þessu er því til að svara, að ég tel ekki, að mál þetta verði leyst nema með samkomulagi allra, sem hér eiga hlut að máli, alveg án tillits til þess, hver ber málið fram, en það tel ég að tæplega muni fást, nema nefnd manna fjalli um málið.
Hvað snertir starf nefndarinnar, þá skal ég strax taka það fram, að hún á ekki að vera bundin við þær óskir, sem ég ber fram í till. minni, heldur á hún að athuga, hvernig helzt yrði mögulegt að nota það vinnuafl, sem ónotað er í landinu, þannig, að jafnframt því sem vinnan yrði hinu opinbera að nokkru gagni, þá gætu hlutaðeigendur líka haft ofan af fyrir sér.
Um þegnskylduvinnuna hefir jafnan verið nokkur ágreiningur, en ég tel það verkefni til rannsóknar, hvort ekki mætti koma henni fyrir á þann veg, að hún gæti komið almenningi að nokkrum notum. Það, sem þá þyrfti að athuga, væri fyrst og fremst það, hversu lengi vinnan ætti að standa, hvort taka ætti jafnt konur sem karla og ennfremur hvort vinnan gæti jafnframt orðið verklegur skóli. En það hefir jafnan vakað fyrir formælendum þessa máls. — Þá yrði það og ennfremur verkefni þessarar nefndar að athuga, að hvaða verkefnum ætti að beina vinnunni og eftir hvaða reglum o. fl.
Hv. þm. Snæf. hefir flutt brtt. á þskj. 370 við till. mína, sem er ekkert nema orðabreyting. Hvort það orðalag, sem þar er lagt til að verði á þál. þessari, fer betur eða verr en orðalag mitt, skal ég ekkert segja um fyrr en flm. brtt. hefir talað fyrir henni, en það eitt vil ég þó segja, að ég finn enga sérstaka nauðsyn fyrir framkomu þessarar brtt.
Að síðustu vil ég svo taka það fram, að ég vænti þess, að hv. alþm. líti á mál þetta með velvild, án tillits til stjórnmálalegs ágreinings, og hafi það eitt fyrir augum, hvort ekki sé tímabært að athuga og gera rannsókn á því, hvort ekki megi nota betur en gert hefir verið hinn mikla auð þjóðarinnar, vinnu hins vinnandi lýðs í landinu.