18.12.1937
Neðri deild: 54. fundur, 52. löggjafarþing.
Sjá dálk 1237 í B-deild Alþingistíðinda. (1626)
63. mál, gjaldeyrisverzlun o. fl.
Einar Olgeirsson:
Herra forseti! Ég álít að hér sé um mjög þýðingarmikið mál að ræða — það, hvort útgerðarmenn geti fengið að flytja inn vörur til útgerðar sinnar sjálfir. Þegar ríkisstj. hefir undanfarið setið á fundum með fulltrúum frá útgerðarmönnum og þingflokkunum og verið að ræða um viðréttingarmöguleika útgerðarinnar, hefir þetta verið eitt stærsta atriðið. Hæstv. atvmrh. hefir lýst þeim hlunnindum, sem stjórnin vill veita útgerðinni, með því að létta af henni gjöldum og með framlögum úr ýmsum sjóðum, sem ríkið leggur fé til. Þetta er stuðningur, sem nemur, samkv. reikningi ráðh., rúmri milljón.
Frekari hjálp verður ekki veitt á þessu þingi nema með annars kyns aðgerðum. Milli flokka var mjög mikið rætt um þetta atriði, hvort útgerðarmenn gætu fengið umráð yfir þeim hluta gjaldeyris síns, sem þeir þurftu til þess að kaupa fyrir útgerðarvörur.
Að vísu vildu útgerðarmenn fá allan gjaldeyri sinn til að geta selt hann öðrum innflytjendum. En það nær ekki nokkurri átt. Þeir verða að gefa trygging fyrir því, að þeir noti ekki gjaldeyrinn fyrir innflutning, sem ekki kemur útgerðinni við.
Nú vil ég kasta þeirri spurningu fram, hve mikill hagur þetta gæti orðið fyrir útgerðina. Ég býst við, að erfitt sé að svara því nákvæmlega. Samkv. skýrslum um innflutning á útgerðarvörum árið 1932 hafa þær þá numið 8 millj. króna. Ég vil álíta, að svo framarlega sem útgerðarmenn mynda sjálfir innkaupafélög, ætti að vera hægt fyrir þá að lækka þessa upphæð um 10–20%. Því til stuðnings má nefna einstök dæmi: Hæstv. atvmrh. lét þess getið við umr. um þetta mál í gær, að verð á línum hefði stórlækkað, ég held um 17%, eingöngu af því, að farið var að tala um að fá fluttar inn ódýrar erlendar línur. — Verð á olíu hefir líka lækkað tvisvar á einum mánuði. Það er vitað, að kröfurnar um aukinn rétt þeirra, sem nota vöruna, til að flytja hana inn milliliðalaust, hafa leitt til þessa. Yrði lækkunin 10–15% og allt upp í 20% á 8 milljóna innflutningi, nemur sá sparnaður meir en heilli milljón króna, eða næstum eins miklu og allur hinn beini stuðningur, sem stj. telur fært að veita.
Þá vil ég víkja að því, sem hæstv. fjmrh. sagði um meðferð bankanna á gjaldeyrisbeiðnum til kaupa á útgerðarvörum. Hann taldi, að Landsbankinn léti slíkar greiðslur ganga fyrir öðrum. Þetta hefi ég haldið og þess vegna undantekið þær vörur, þegar ég hefi minnzt á misfellur í bankanum. En nú hefi ég fengið að vita, að Landsbankinn hefir líka „prótesterað“ víxlum fyrir þær vörur, og það getur haft víðtækar og alvarlegar afleiðingar.
Til þess að koma í veg fyrir fjárflótta, ef þessi breyting yrði samþykkt, hefi ég leyft mér að bera fram skrifl. brtt., sem er viðauki við brtt. á þskj. 440, frá hv. þm. G.-K. Ég álít, að ef þessi viðbótartill. mín verður samþ., yrði hægt að hafa fullkomið eftirlit til þess að hindra allan fjárflótta, og auk þess er nauðsynlegt að taka fram um innflutningsleyfin.
En ef ekkert af þessu yrði samþ., þá efast ég ekki um, að loforð hæstv. fjmrh. yrði framkvæmt.
Ég álít það allra þýðingarmest að skipuleggja smáútvegsmenn í innkaupafélög og að ríkisvaldið eigi að hjálpa þeim til þess í þeirri erfiðu baráttu, sem þeir verða að heyja við hringana. Í þá átt gengur niðurlag brtt. minnar.