09.05.1938
Neðri deild: 69. fundur, 53. löggjafarþing.
Sjá dálk 1117 í B-deild Alþingistíðinda. (1646)
119. mál, lántaka fyrir ríkissjóð
*Finnur Jónsson:
Hv. þm. G.-K. var að tala um, að rétt væri að láta ríkisstj. og stjórnarflokkana hefja eina gönguna í þessu máli til að biðja um lán. Bæjarstjórnarmeirihl. eða öllu heldur borgarstjórinn í Reykjavík hafa haft í því reynsluna, að mega hefja einir göngu til þess að leita eftir láni. Og þó að ég á engan hátt vilji draga úr hæfileikum borgarstjórans, efast ég ekki um, að það er miklu léttara fyrir fjmrh. að hefja einn göngu í þessu máli en var fyrir borgarstjórann að hefja einn gönguna í hitaveitumálinu. En svo erfið sem ganga borgarstjóra hefir verið utanlands, ætla ég, að hún hafi verið erfiðari innanlands nú eftir að hann kom heim.
Hv. þm. G.-K. vildi draga mikið í efa, að saltfisksútflutningurinn væri valdandi gjaldeyrisvandræðunum og verðið á saltfiski myndi í engu hafa verið hærra, þótt Spánn hefði verið opinn öll árin, og tók hann árið 1931 sem dæmi. En við þetta er það að athuga, að árið 1931 var óvenjulega mikið aflaár, og var þá ómögulegt að selja þennan mikla afla, nema með því að setja verðið niður fyrir framleiðsluverð. Ég veit, að hv. þm. er kunnugt um þetta eins og mér og öðrum, þótt hann látist ekki vita það.
Ég skal ekki deila á neinn hátt við hv. þm. G.-K. um minn kjark eða mitt kjarkleysi, né fara í neinn samanburð við hann um slíkt. Hitt er það, að ég taldi kjarkleysi af Sjálfstfl. að geta ekki tekið afstöðu í máli, sem hann viðurkenndi í öðru orðinu að væri nauðsynjamál fyrir alla þjóðina, og ég hefi fulla ástæðu til að halda, að einmitt kjarkleysi þessa hv. þm. hafi komið þarna sérstaklega í ljós, þótt hann hafi sennilega látið undan ýmsum hinum æstari flokksmönnum sínum í því að sitja hjá við afgreiðslu málsins, jafnvel þótt hann hafi eins og nál. ber með sér, haft mikla tilhneigingu til þess að greiða atkv. með því. Hitt hefi ég aldrei sagt, að sjáifstæðismenn væru yfirleitt kjarklausir. Ég tel það þvert á móti bera vott um mikinn kjark, að borgarstjóri kemur nú með beiðni til þingsins um lán fyrir hitaveituna, því að ganga þessa hv. þm. úti í löndum hefir sennilega ekki verið til þess að auka á hans hróður. Og þó að hann að vísu hafi horið lægra hlut þar, þá er þó hans ganga hér heima ennþá síður fallin til þess að auka honum kjark, því að þessi ágæti maður, sem er þannig í öllum sínum einkaviðskiptum. að engum dettur í hug annað en trúa hverju orði, sem hann segir, og er svo grandvar í öllu sínu líferni, að ef sagt er: „Hann Pétur segir það“ — er það álitið standa eins og stafur á bók, hefir í þessu máli verið notaður af sínum flokki mjög mikið á þann hátt, að það hlýtur að draga úr hans kjarki til þess að sýna sig í opinberum málum. Því að það vita allir, að þegar borgarstjóri kom heim í desember, vissi hann um erfiðleikana á því að fá lán í Englandi. En samt sem áður sagði blað Sjálfstfl., að lánið væri víst og það fengist án ríkisábyrgðar, þetta væri áreiðanlegt, þyi að hann Pétur hefði sagt það. Ég held, að enginn flokkur hafi nokkurntíma notað heiðarleik jafnstrangheiðarlegs manns og hv. 4. þm. Reykv. á sama hátt og bæjarstjórnarmeirihl. í Reykjavík nú. Og þess vegna get ég sagt — ég vona að það sé einhver hugarhægð í því fyrir hv. þm. G.- K. —, að ég skoða það mikinn kjark af Sjálfstfl., að koma fram með þetta mál hér á Alþingi, eftir það sem á undan er gengið.