03.05.1938
Neðri deild: 60. fundur, 53. löggjafarþing.
Sjá dálk 359 í B-deild Alþingistíðinda. (293)
3. mál, bráðabirgðatekjuöflun ríkissjóðs og jöfnunarsjóðs bæjar- og sveitarfélaga
*Frsm. (Sveinbjörn Högnason):
Um brtt. á þskj. 391, frá hv. þm. G.-K., get ég látið nægja að vísa aðeins til þeirra umr., sem fram fóru um þetta mál hér við 2. umr., er hv. þm. G.-K. gerði grein fyrir brtt., sem hann hér ber fram, og þar sem rætt var um réttmæti hennar. En ég legg til, að hún verði felld nú við atkvgr.
Um brtt. á þskj. 399, frá hv. þm. Borgf., er það greinilegt, að hún miðar beint að því að taka fé af Suðurlandsbrautinni, sem verið er að leggja og talið er nauðsynlegt að hraða svo sem verða má, og leggja það til þessa vegar, sem hann talaði um. Það er skiljanleg pólitík frá hans hendi. En ég hygg, að það sé ekki svo um nokkurn hv. þm., að honum sé ekki alveg ljóst, að það er mikill munur á, hvorum þessara vega fyrir sig liggur meira á að vera endurbættur, þeim vegi, sem hv. þm. Borgf. talaði um, eða Suðurlandsbrautinni. Þessi vegur, sem þessi hv. þm. er að halda hér fram, er ekki nema að sáralitlu leyti notaður vegna framleiðsluþarfa viðkomandi héraða, því að bátarnir eru mest notaðir til þess að flytja framleiðsluvörur til markaðarins þaðan. En að þessu leyti er allt öðru máli að gegna um Suðurlandsbrautina, þar sem hún verður lögð til þess að fá öruggari vetrarsamgöngur við Suðurlandsundirlendið. Ég hygg því, að það væri mjög misráðið, ef ætti að fara að draga þetta fé frá Suðurlandsbrautinni. Þvert á móti álít ég, að hæstv. Alþ. ætti að bæta ríflega við og jafnvel tvöfalda það fé, sem lagt verður fram til þess að koma Suðurlandsbrautinni á til fulls á næstu 2–3 árum. Það er nauðsynlegt fyrir Suðurlandsundirlendið, Reykjavík og Hafnarfjörð, að þessari braut verði komið sem allra fyrst á.
Um brtt. á þskj. 383 get ég ekki sagt neitt viðvíkjandi því, hver er afstaða Framsfl. gagnvart henni, um það, að útgerðarfyrirtæki bæjar- og sveitarfélaga njóti sömu hlunninda eins og ákveðið er um félög verkamanna og sjómanna til þess að fá lán vegna kaupa á nýtízku togurum. En ég hefi haft þann skilning á þessum l., að styrkurinn væri bundinn við það, að félög, sem hans yrðu aðnjótandi, væru félög sjómanna og verkamanna sjálfra, m. ö. o. samvinnufélög. Mér finnst það líka sú eðlilega og eina rétta leið. Því að ef bæjarfélög og sveitarfélög eru látin fá sérstaka aðstöðu um að fá þennan styrk, þá fyndist mér, að fleiri aðiljar gætu þar einnig komið til greina, sem reka togaraútgerð á öðrum grundvelli. Mér skilst, að það hljóti að verða skilyrði fyrir þessum styrk, að það séu mennirnir sjálfir, sem njóta eiga styrksins, sem standi fyrir þessum fyrirtækjum.
Um hitt atriðið, sem hv. 2. þm. Reykv. var að tala um, að hér væri horfið inn á þjóðnýtingarbraut, þá hygg ég, að það sé ekki gert með öllu, þó að bæjar- og sveitarfélög hafi einhver fyrirtæki með höndum. Enda hygg ég, að hann sé sjálfur ekki svo mjög hræddur við að leggja í fyrirtæki fyrir hönd bæjarfélags. Mun hann fyrir hönd Reykjavíkurbæjar hafa heilabrot um ýmsar framkvæmdir til þess að létta undir með atvinnurekstri, sem og skylda er, og til þess að bæta afkomu bæjarfélagsins í heild.