21.12.1939
Neðri deild: 89. fundur, 54. löggjafarþing.
Sjá dálk 986 í B-deild Alþingistíðinda. (1945)
149. mál, héraðsskólar
*Ásgeir Ásgeirsson:
Ég hefi ekki getað hlustað á allar umr., en vildi þó leyfa mér að mæla með þessu frv., sérstaklega vegna þess, að stofnkostnaðarstyrkinn skuli auka úr ½ í ¾. Sumir héraðsskólarnir eiga ákaflega erfitt, og þessi ríkisstyrkur er tillag, sem flestir þeirra geta ekki komizt af án. Þeir eru nú búnir að fá öll þau framlög frá félögum, einstaklingum, hreppum og sýslum, sem nokkur von er á að þeir fái, og má því fullyrða, að stofnkostnaðurinn, sem ógreiddur er, muni lenda á ríkinu fyrr eða síðar. Ég tel einmitt nú rétta tímann til að bera fram slíkt frv. sem þetta, og vona ég, að fram séu komin þau rök fyrir því, að þessi stofnstyrktarauki verði samþ. Þetta er höfuðatriði frv.
Að öðru leyti er ekki margt í frv., sem ekki mætti framkvæma með reglugerð. Að vísu fannst okkur í n. of fast kveðið á í frv. um suma þá hluti, sem gætu verið reglugerðaratriði, og reyndum við að milda það eftir föngum með brtt., með því að gera þessi ákvæði að heimild og bæta viðeigandi orðum inn í gr.
Ég verð að telja 7. gr. frv. varhugaverðasta, sem er um, að kennarar skuli vera bundnir við skólana allt sumarið, en í framkvæmdinni sé ég ekki, að þetta verði svo erfitt, ef brtt. okkar við bráðabirgðaákv. verður samþ. Yfir reglugerðunum ræður kennslumálarh. og fræðslumálastjórn, sem er nákunnug öllum þörfum og aðstæðum skólanna, svo að ef heimild er til að setja ákvæði í reglugerð um, að undanþiggja megi þá kennara störfum yfir sumarið, sem skólinn ekki hefir þörf fyrir, eða þeim, vegna persónulegra kringumstæðna er erfitt að inna slík sumarstörf af hendi, þá er ég ekkert hræddur um, að menn verði beittir neinum þeim brögðum, sem þeir þurfi að una illa við.
Það stendur einnig í sambandi við þetta ákvæði, að auka verður styrk til skólanna, því aukinni vinnu kennaranna hlýtur auðvitað að fylgja hækkað kaup, sem hlýtur auðvitað að standa í hlutfalli við lengdan vinnutíma þeirra, þótt það verði e. t. v. ekki hækkað í beinu hlutfalli við kaup þeirra yfir vetrarmánuðina. Til samkomulags í n. féll ég frá till. um að hækka framlagið, enda má benda á, að tekjur skólanna aukast um 1250 kr., þar sem ákveðið er, að ríkisstyrkur skuli greiddur fyrir hverja 15 nemendur, er svari því, sem greitt var áður fyrir hverja 20. Af þessari upphæð er hægt að greiða fyrir aukin störf kennaranna.
Ég sé ekki ástæðu til að geta um fleira í sambandi við þetta frv., en héraðsskólunum mundi verða það mikið lið, ef hæstv. Alþingi sæi sér fært að samþ. þetta frv.