04.01.1940
Neðri deild: 102. fundur, 54. löggjafarþing.
Sjá dálk 113 í D-deild Alþingistíðinda. (3596)
173. mál, launa- og kaupgjaldsmál
*Flm. (Skúli Guðmundsson) :
Með þeim breyt., sem nú nýlega hafa verið gerðar á l. um gengisskráningu og ráðstafanir í því sambandi, geri ég einnig ráð fyrir kaupgjaldsbreyt. fyrir þetta ár, og verði þær miðaðar við hækkun framfærslukostnaðar. En í þeim l. sem ég minntist á, er ekki tekið tillit til afkomu framleiðenda í landinu að öðru leyti en að meðalverð er tekið á neyzluvörum og vísitala þeirra útreiknuð sem kaupgjald framleiðenda, en ekki tekið tillit til framleiðslu á vörum til útflutnings. Hugtakið „búskapur þjóðarinnar“ er það, sem hagur þjóðarinnar byggist á fyrst og fremst. Launagreiðslur fyrir embætti og aðra starfsemi og kaupgjald í landinu hljóta að fara að einhverju leyti ettir afkomu framleiðendanna. Hæstv. viðskmrh. (EystJ) hefir lýst því, hver væri skoðun Framsfl. í þessum efnum, og hann lét þess getið, að Framsfl. hefði óskað þess, et kostur hefði verið á að skeyta ákvæði inn í l. um breyt. á gengisskráningu, er gerði það að verkum, að framleiðendur hefðu einhver áhrif, þegar breyt. á kaupgjaldi eru ákveðnar, og tekið yrði tillit til þess, að eðlileg afkoma launastéttanna í landinu fari að einhverju leyti eftir hag framleiðendanna í landinu. Þegar vel gengur, er rétt, að allir landsmenn beri eitthvað meira úr býtum en annars. Á hinn bóginn er eðlilegt, að erfiðleikar framleiðendanna í landinu leggist að einhverju leyti á allar stéttir þjóðfélagsins. Ég verð því að telja, að mikil nauðsyn beri til þess, að reynt verði að finna vísitölu og útreikningar framleiðenda hafðir til hliðsjónar við launa- og kaupgreiðslur. Vitanlega kemur hér margt til athugunar, þegar um það er að ræða, hvað hver einstök framleiðslutegund hefir mikið að segja, og vitanlega er verðlagið alls ekki hið eina, sem hefir áhrif á hag framleiðendanna í landinu. Þar kemur vörumagnið einnig til greina, enda þótt sennilega verði erfitt að finna reglur fyrir útreikningi á þessu hvorutveggja, er þarna kemur til greina. Þegar verðlagið færist í jafnvægi, mun tæplega verða umflúið að setja ný launal., því að núgildandi launal. eru orðin úrelt að ýmsu leyti og eiga ekki við það ástand, sem nú ríkir á ýmsum sviðum. En þegar að því kemur, að ný launal. verði sett, væri afarmikilsvert, að búið væri að finna nothæfar reglur til að fara eftir við þennan útreikning, og það ætti að láta slíkt hafa einhver áhrif á launaákvæðin, þegar þar að kemur.
Ég ætla ekki að eyða tíma í frekari umr. um þetta mál, en vil vænta þess, að þessi þáltill. verði samþ. Einnig vona ég, að hæstv. ríkisstj. takist að finna til þess fróða menn og glögga, að finna þann grundvöll, sem við flm. þessarar till. óskum eftir.