04.06.1941
Neðri deild: 70. fundur, 56. löggjafarþing.
Sjá dálk 27 í C-deild Alþingistíðinda. (2898)
41. mál, krikjuþing
Gísli Guðmundsson:
Þetta mál mun ekki hafa vakið sérstaka athygli hér á þinginu, og geri ég því ráð fyrir, að menn hafi ekki kynnt sér efni frv. rækilega, enda er þetta ekki stórmál.
Ég vil þá strax segja það sem mitt álit, að ég held, að réttara sé að samþ. ekki þetta frv., því ég tel, að gagnið af því yrði vafasamt. Hins vegar mundi þetta nokkuð kosta, en ég tel, að það væri góð regla hjá Alþingi að samþ. ekki útgjöld nema þau séu til nytja.
Í frv. er lagt til að stofna samkundu, sem 15 fulltrúar skipa. 1 valinn af guðfræðideild háskólans, 7 prestar og 7 leikmenn, valdir í 7 kjördæmum.
Mér skilst, að það vaki fyrir flm. frv. að koma á fót samkomu um kirkjuleg efni, þar sem leikmenn eigi sæti ásamt hinum vígðu mönnum. Og munu flm. hugsa sér, að vígðu mennirnir fái þar að kynnast ýmsum áhrifum og skoðunum, sem t. d. koma ekki fram á prestastefnum, sem eru eingöngu skipaðar prestum. Mér virðist hins vegar, að ef verið er að seilast eftir áhrifum óvígðra manna um andleg mál, þá sé þessi 7 manna hópur næsta lítill, og tæplega mikils árangurs að vænta.
Annað atriði var það í frv., sem vakti athygli mína, en það er, hversu kosningafyrirkomulagið er ófrjálst. Landinu er skipt í 7 kjördæmi, og á að kjósa einn fulltrúa í hverju. En þeir, sem kosningarréttinn hafa, eru ekki sóknarbörnin sjálf, heldur sóknarnefndarmenn og safnaðarfulltrúar einir. Hér eru því algerlega óbeinar kosningar.
Ég held, að misjafnlega sé vandað til kjörs á sóknarnefndarmönnum og safnaðarfulltrúum, og einnig, að söfnuðirnir sýni misjafnan áhuga um kirkjumál. Þess vegna er þetta kosningafyrirkomulag vægast sagt vafasamt.
Ef það er tilgangur flm. frv. að glæða kirkjustarfið nýju og heilbrigðu lífi, þá ættu þeir að beita sér fyrir þátttöku almennings í skipun þessa kirkjuþings, með almennum, beinum kosningarrétti.
Í 10. gr. er kjörtímabilið ákveðið 6 ár. Þetta er einnig mjög óviðfelldið og ófrjálslegt ákvæði. — Fer ég svo ekki fleiri orðum um þessi atriði.
Það nær vitaskuld engri átt og vekur furðu, eins og hv. þm. V.-Húnv. tók réttilega fram, að fara að binda samkomustað þessa þings við Reykjavík. — Það er harla undarlegt, hvað sumir hv. þm. eru bundnir við það, að allir hlutir fari fram í Reykjavík.
Fer ég svo ekki fleiri orðum um þetta að sinni. Þetta er ekki stórt mál. En ég tel skaðlaust, þótt það yrði ekki samþykkt.