07.11.1941
Neðri deild: 18. fundur, 58. löggjafarþing.
Sjá dálk 175 í C-deild Alþingistíðinda. (419)
14. mál, tekjuskattur og eignarskattur
Haraldur Guðmundsson:
Hæstv. viðskmrh. lét þess getið, að svo beri að líta á, að frv. um ráðstafanir gegn dýrtíðinni og tvö önnur frv. frá samflokksmönnum hans séu hlekkir í sömu keðju og grundvöllurinn undir dýrtíðarráðstöfunum væri sá, sem lagður væri með dýrtíðarfrv. Ég harma mjög, að hæstv. ráðh. skuli líta þessum augum á málið, að það, sem fyrst og fremst þurfi að gera, sé að lögbinda kaupið, en hitt komi síðar, að taka hæfilegan hluta af stríðsgróðanum.
Hæstv. ráðh. sagði, að tilætlunin væri með þessu frv. að draga úr umframkaupgetu stríðsgróðamanna ag jafnframt safna fé til nauðsynlegra framkvæmda. Þessum tilgangi er ég alveg sammála, og vil ég því fullkomlega og minn flokkur taka þetta frv., sem hér liggur fyrir, til athugunar, og mun ég því greiða því atkv. til 2 umr.
Um það atriði, sem hér hefur verið mikið rætt, hvort þær breyt., sem gerðar voru á skattal. í fyrra, væru til frambúðar, þá er ég hæstv. ráðh. alveg sammála, og ég leit svo á, að þá hefði aðeins verið gert samkomulag um., hvernig ætti að skattleggja gróða ársins 1940, og ég hygg, að það hafi yfirleitt verið skoðun þeirra, sem þátt tóku í þeim samningum.
Hæstv. ráðh. hermdi það rétt, að Alþfl. hafi eins og þá var ástatt fallizt á, að draga mætti skatt og útsvar frá, áður en skattur væri lagður á. En Alþýðuflokksmenn tóku það greinilega fram í samningan., að þessi afstaða flokksins hyggðist á því, að ef þá hefði verið hætt við að draga skatt og útsvar frá og lækka um leið skattstigann eins og þar var ráð fyrir gert, hér um bil um helming, þá hefði það þýtt eins og þá var ástatt stórkostlega lækkun á skatti hjá öllum útgerðarfyrirtækjum í landinu, því að þau höfðu ekki greitt skatt eða útsvar hvort sem var, svo að ef hefði átt að taka upp þessa reglu, þegar stórgróði var í aðra hönd, en ekkert útsvar greitt árið á undan, þá hefði það verið stórkostleg ívilnun við þá, sem græddu meira á þessu ári en nokkur dæmi voru til. Á þessu byggðist þessi afstaða Alþfl. þá. Nú er þetta ekki lengur fyrir hendi, og því mun Alþfl. vilja taka málið til athugunar á ný og sjá, hver verður niðurstaðan af þeirri athugun.
Ég minnist þess einnig, að hæstv. viðskmrh. tók fram margsinnis, að. Framsfl. legði mikla áherzlu á, að þessi grundvallarbreyt. yrði gerð á skattal. Ég ætla, að ég muni það rétt, að hæstv. ráðh. hafi viðhaft þau ummæli, að flokkurinn mundi leggja fram till. um það þing eftir þing, unz það næði fram að ganga.
Um stríðsgróðaskattinn er það að segja, að Alþfl. vill hafa hann talsvert hærri, jafnvel svo, að hann geti komizt upp í 90%. Ýmis atriði tel ég ekki til bóta, heldur þvert á móti til hins lakara frá því, sem er í núgildandi skattal. Á ég þar fyrst og fremst við að fella niður ákvæðið um umreikning tekna, þegar skattur er á lagður. Ég skal játa, að breyt. á persónufrádrættinum og dýrtíðaruppbót á hann er nokkur léttir fyrir menn með meðaltekjur og lægri, sem hafa marga fram að færa. Því að 170 kr. nú jafngilda ekki meira en 100 kr. fyrir stríð, og hundraðsgjald skattsins ætti ekki að vera hærra nú en í samræmi við þá rýrnun gjaldgetunnar, sem af því leiðir, en síðan yrði bætt álagi á skattinn eins og þarf. Ég tel þessa síðastnefndu breyt. ekki til bóta. Það er rangt, sem hæstv. viðskmrh. hélt fram, að hin leiðin væri of erfið í framkvæmd. Ég veit ekki betur en skattstofan í Reykjavík gæti reiknað þetta út fyrir landið án mikilla erfiðleika og tilkynnt bæjar- og sveitarstjórnum. — Ég er fylgjandi því, að frv. verði athugað sem rækilegast og mun greiða því atkv. til 2. umr. og nefndar.