19.11.1941
Efri deild: 22. fundur, 58. löggjafarþing.
Sjá dálk 19 í D-deild Alþingistíðinda. (508)
24. mál, skyldusparnaður
Jóhann Jósefsson:
Ég vildi aðeins segja nokkur orð í sambandi við þær umr., sem fram hafa farið, sérstaklega orð hæstv. forsrh., og benda á það, að frá mínum bæjardyrum séð, þá er það frekar svo í dag, að það stendur á ríkinu að bjóða íbúum landsins að leggja í þennan sjóð eða leggja fé fram til þess að borga upp eða grynna verulega á þeim útlendu skuldum, sem ríkið hefur. Það stendur frekar á ríkinu í þessu sambandi heldur en gjaldþegnunum. Ég segi nú að vísu, að þetta er að minni hyggju, og byggi ég þetta á því, að þau lán, sem boðin hafa verið út af ríkinu, þau munu hafa verið mjög eftirsótt, einmitt á þessum tímum.
Ég er sammála þeirri grundvallarhugmynd, Sem fram kemur í þessari till. Ég segi þeirri grundvallarhugmynd, en eins og öðrum dylst mér það ekki, að það kunni að verða ýmsir erfiðleikar á svokölluðum skyldusparnaði. Og ég tel það mjög rétt, sem fram hefur komið, að það mundi verða höfuðatriðið í því máli, að þeim, sem þannig ættu að leggja fram fé sitt, yrði tryggt það, að þessir peningar hefðu ekki misst gildi sitt að ráði, þegar þeim væri aftur skilað til eigenda þeirra. M. ö. o., að menn geti verið öruggir um að eiga raunverulegan sjóð, en ekki bara tölur. En eins og ég hef tekið fram, þá held ég, að ekki þyrfti um mikinn skyldusparnað að ræða, ef ríkið gæti komið svo ár sinni fyrir borð, að það gæti gert mönnum greiðan aðgang að því að lána ríkinu fé til þess að grynna á ríkisskuldunum erlendis, sem mér virtist hæstv. forsrh. telja mikla nauðsyn og allir eru sammála um, að sé höfuðnauðsyn fyrir okkur. Og ég hygg, að ég sé þar samdóma fjöldi mörgum landsmönnum, þegar ég segi, að það væri einmitt mjög æskilegt, ef þetta gæti komizt í það horf, að það væri ríkið, sem gæfi mönnum kost á að koma sínum peningum þannig fyrir, og eins og ég sagði áðan, er ekki víst, að það þyrfti að tala um skyldu eða þvingun í því efni. En ég segi hins vegar, að jafnvel þó svo fari, að það þyrfti að einhverju leyti að halda mönnum að þessu á annan hátt en með venjulegum útboðum, þá væri sú leið út af fyrir sig í mínum augum ekki aldeilis fráleit, ef aðrar leiðir bæru ekki þann árangur sem skyldi, sem sé þann að auka mjög á sparnað í landinu og fá menn til að leggja fé til hliðar til verri tíma. En mér fannst sem sagt, að það tilefni, sem hæstv. forsrh. gaf með sínum orðum, hafi gefið mér ástæðu til þess að segja það, sem ég hef sagt.
Ég hef lítils háttar verið að spyrja einstaka hæstv. ráðh., hvort það væri ekki leið til þess að ríkið tæki á móti fé landsmanna einmitt núna, til þess að losa sig við sem mest af sínum erlendu skuldbindingum, og hafa svör þau, sem ég hef fengið, ekki beinlínis verið á þá leið, að þetta lægi opið fyrir. En ég vil vona, að einmitt þetta atriði komi til greina, þegar ríkisstj. tekur þessa grundvallarhugmynd nánar til athugunar, sem hér er borin fram í þessari þáltill. hví fyrr sem ríkisstj. getur boðið alþýðu manna að leggja fram fé í þessu skyni, jafnvel með lægri vöxtum en annars staðar eru fáanlegir, því fyrr, þess betra. Það er nefnilega nauðsynlegt, að það, sem gert er í þessu máli, beri þennan tvöfalda ávöxt, setn mér virtist hæstv. viðskmrh. telja æskilegan, og við allir teljum æskilegan, sem sé að peningarnir fari það fljótt úr umferð, að það verði ekki til að auka dýrtíðina bara vegna Þess, að féð er í umferð, og hins vegar að gera eigendum þess mögulegt að leggja það til hliðar á heppilegan hátt, til þess að geta gripið til þess, þegar verr árar.