12.03.1942
Efri deild: 14. fundur, 59. löggjafarþing.
Sjá dálk 374 í B-deild Alþingistíðinda. (947)
32. mál, sala Hvanneyrar í Siglufirði
*Jóhann Jósefsson:
Herra forseti ! Ég hef leyft mér að koma með sams konar brtt. og á síðasta þingi, og er það eftir óskum bæjarstj. í Vestmannaeyjum, í sambandi við þær óskir bæjarstj. á Siglufirði að fá að kaupa þau lönd og lóðir, sem bæjarfélaginu er álitið nauðsynlegt. Það er ekki nýtt mál, að Vestmannaeyingar fari fram á að fá þessi lönd keypt, ekki öll í einu, heldur smám saman eftir hendinni. Einu sinni var það þó samþ. í þessari hv. deild að heimila ríkisstj. að selja þessi umræddu lönd Vestmannaeyingum. Ýmislegt mælir líka með því, einkum þó aðkallandi þörf á meiri ræktun. Allt frá því 1920 hefur ræktunin smáaukizt, og 1926 var á Alþ. Í fyrsta sinn ríkisstj. heimilað að leggja fram úr ríkissjóði styrk til vegagerðar, til þess að stuðla að aukinni ræktun. Síðan hefur þessum málum smáþokað áfram, en þó hvergi nærri svo, að nægilegt sé.
Nú er svo komið, að hafa má um 300 kýr, en ef landið væri fáanlegt og það fullræktað, mætti trafa miklu fleiri kýr, en mjög er í Eyjum vant mjólkur. Gamlir leigumálar standa í vegi, en engin ákveðin stefna er um það ríkjandi, hvernig fara skuli með jarðir, þá þær losna úr ábúð. Fer það mest eftir skapi ráðherranna á hverjum tíma. Bæjarstj. telur, að hægra sé að stuðla að aukinni ræktun, ef bærinn á landið, og er það meginástæðan fyrir því, að farið er fram á að fá það keypt, og svo í öðru lagi er það, að árlega er miklu fé varið til bóta og breytinga á þessum ríkislóðum. Það er því ekki rétt, að ríkið haldi áfram að eiga lóðir, sem bærinn hefur beinlínis búið til, t.d. uppfyllingar. Það er því sanngirnismál, að ríkisstj. selji Vestmannaeyjum þetta land smám saman, jafnóðum og það losnar úr ábúð. Annað er ekki farið fram á. Ef þessi stefna væri upp tekin, mundi þetta komast smám saman í gott horf, bærinn eignaðist lóðirnar og hjálpaði svo íbúunum til þess að auka ræktun og mjólkurframleiðslu.
Þó að þessu sé hreyft hér, er það á engan hátt til þess að fleyga málaleitun Siglufjarðarkaupstaðar, heldur eingöngu vegna þess, að það er oft byrvænlegra að láta málin fylgjast að. Það ætti að vera stefna ríkisstj. að stuðla að því, að löndin séu í sem hagkvæmastri notkun fyrir fólkið, sem á þeim býr, eða í námunda við þau. En hitt á ríkisstj. að láta sér í léttara rúmi liggja, hvort það er ríkið eða bæirnir, sem löndin eiga.
Ég óska svo eftir því, að hv. allshn. taki þessa málaleitun til vinsamlegrar yfirvegunar.