28.08.1942
Neðri deild: 17. fundur, 60. löggjafarþing.
Sjá dálk 54 í C-deild Alþingistíðinda. (744)
72. mál, virkjun Fossár í Ólafsvíkurhrepp
Flm. (Bjarni Bjarnason) :
Herra forseti. — Á öndverðu þessu þingi flutti ég ásamt hv. þm. S.-Þ. þáltill. í Sþ., þar sem farið var fram á ríkisábyrgð fyrir Ólafsvík, Sand, Stykkishólm, Húsavík og staði nálægt Laxárvirkjuninni. Þetta mál hefur legið hjá fjvn. síðan og komið þar nokkrum sinnum til umr. Eins og hv. þm. er kunnugt, hafa lík mál og þetta verið á dagskrá hér áður, og jafnan, er þm. hafa komið fram með þau, hefur Alþ. ekki séð sér fært að veita slíka ríkisábyrgð, nema þegar bæjar- eða sveitarfélög hafa átt í hlut, og orðið að vera til þess lög.
Í gær og reyndar í fyrradag gekk ég úr skugga um það í fjvn., að ekki gæti verið um samkomulag um fjárstyrk að ræða, en ég tel einmitt það mjög þýðingarmikið, að rafmagnsmál séu leyst með samkomulagi. Þess vegna krafðist ég þess ekki af form. fjvn., að hann bæri þessa till. upp né að atkvgr. færi fram, með því að óvíst var um úrslit hennar. Þess vegna taldi ég rétt að leggja fram frv. um málið.
Ég ætla ekki að fara mörgum orðum um raforkumál almennt, því að þau hafa þegar verið mikið rædd, en ég vil aðeins geta þess í sambandi við þetta frv., að fyrir liggur allrækileg rannsókn á öllum staðháttum og kostnaði virkjunarinnar. Verðlag frá því að síðasta kostnaðaráætlun var gerð, 1941, hefur að vísu breytzt töluvert, en auðvelt að reikna þá hækkun, sem orðið hefur frá þeim tíma. Kostnaðaráætlun, er gerð var í marz 1941, gerir ráð fyrir 700 hestöflum, að þau kosti tæpar 800 þús. kr. Síðan hafa hreppsn. Ólafsvíkur og Neshrepps ekki talið heppilegt að byrja á minna en 1000 hestöflum, og mun það hækka kostnaðaráætlunina upp í 1¼ millj. Þá er verðið á efninu miðað við, að hægt væri að fá það frá Englandi, en nú mun verða að fá a. m. k. eitthvað af því frá Ameríku, og það mun gera efniskaup enn dýrari.
Þetta mál mun að sjálfsögðu koma til n., og mun ég geta látið henni í té áætlanir allar í sambandi við þessa virkjun. Ég vil einnig geta þess, að aðstaðan til virkjunar er þarna afbragðs góð, og vatnsmagn hefur aldrei komizt lægra en svo, að hægt væri að framleiða 2þús. hestöfl með því. Leiðslan til Ólafsvíkur verður stutt, en um 8 km eru til Hellissands, og yrði sú leiðsla býsna dýr. Ég tel þetta vera mjög þýðingarmikið mál fyrir þessa 2 staði, sem telja samtals um 1000 íbúa. Skilyrði til atvinnuvega þarna eru góð, sérstaklega ef bætt yrði úr hafnarleysi Hellissands. Frystihús eru á báðum stöðunum og þarfnast raforku, og mundu þau því standa straum af verulegum hluta virkjunarkostnaðarins. Þessi virkjun er mikið nauðsynjamál, vel undirbúin og skilyrði svo góð sem verða má, og því finnst mér, að þessi virkjun megi ganga á undan mörgum öðrum þörfum framkvæmdum, svo sem stækkun rafveitustöðva Ísafjarðar, Akureyrar o. fl. Því að ég tel eðlilegt, að þeir bæir, sem ekkert rafmagn hafa, gangi fyrir þeim bæjum, er þurfa á stækkun sinna rafstöðva að halda.
Það er óvíst um, hve lengi þing þetta kann að standa, og vildi ég óska, að það stæði sem stytzt úr þessu fyrir ýmissa hluta sakir, en í von um, að þetta frv. hefði tíma til þess að verða að l., ber ég það fram, og legg ég því til, að því verði vísað til fjhn. og 2. umr.