19.11.1943
Neðri deild: 50. fundur, 62. löggjafarþing.
Sjá dálk 527 í B-deild Alþingistíðinda. (692)
154. mál, olíugeymar o.fl.
Ólafur Thors:
Það er tilgangslaust að halda þessu áfram, þar sem engu er svarað af því, sem spurt er um. Ég spurði, hvort það væri fyrir útgerðina gert að hraða því að koma upp geymum úti um land á dýrasta tíma, í stað þess að geyma það þangað til kostnaðurinn við það yrði minni. Ég fékk ekkert svar við því. Um hitt er ekki deilt, hvort ódýrara sé í sjálfu sér að taka olíu af geymum eða flytja hana í tunnum. Ég býst við, að hæstv. ráðh. viti, að ég er ekki að spyrja um það. Um það erum við sammála. Við viljum vinna hið sama fyrir framtíðina. En hvort það sé heppilegur tími að gera það nú, það er álitamál. Í því sambandi er ég margbúinn að leggja spurningu fyrir ráðh. og ætla ekki að ergja hann með því að endurtaka hana oftar, því að það er auðséð að hann ætlar sér ekki að svara.
Varðandi þau höfuðrök ráðh., að dreifingarkostnaður sé of mikill, treysti ég mér ekki til að koma með neinar staðhæfingar. Ég þekki það ekki. En eitt af því, sem á að vera upplýst í svona máli, er að það styðjist við rök. Er dreifingarkostnaðurinn svo langt úr hófi, að það borgi sig að leggja í dýran stofnkostnað til þess að lækka hann? Þetta þarf að vega. Um þetta liggja engar upplýsingar fyrir, og hinu vil ég ekki trúa, að ekki sé hægt að hafa hemil á, að olíufélögin okri á olíunni, þegar við vitum, hvað hún kostar í Hvalfirði.
Ég tek eftir því, að hæstv. ráðh. taldi sig hafa ofmælt, þegar hann sagði, að það væri „óskaplegt“ af fyrrv. ríkisstj., að hafa ekki haft sinnu á því að koma upp olíugeymum út um land. Allt á sínar orsakir, — ríkisvaldið hafði þá ekki allt of mikil fjárráð, og það verður að viðurkenna, að það stendur betur á nú, þó að hins vegar sé mjög varhugavert að leggja á útgerðina þann bagga að ætla að koma slíku milljónafyrirtæki á fót á þessum dýrustu tímum, og ég dreg það í efa, að hæstv. atvmrh. vildi gera það á kostnað þess fyrirtækis, sem hann hingað til hefur veitt forstöðu, nema því aðeins, að óhjákvæmilegur nauður ræki til. En hins vegar hefur þessi hæstv. ráðh. allt aðra aðstöðu en áður var til þess að fylgjast með því, hvað er satt af því, sem kemur frá olíufélögunum, við þær breyt., að olíuverðið er nú fastákveðið 17 aurar og olían er tekin í Hvalfirði.
Ég harma það, að ég hef ekki fengið þær upplýsingar, sem ég hef beðið um, nema að litlu leyti. Ég tel, að hæstv. ráðh. hafi kosið að láta fyrrv. stj. njóta sannmælis, en hann verður að játa, að fyrirrennari hans hafði þarna allan kunnugleik, og það eru ekki nein ný rök, sem hann hefur lagt til þeirra mála. Ég segi, að fyrrv. stj. á þá að una því, að blærinn sé sá, að núv. hæstv. atvmrh. hafi komið og kippt heldur betur í taumana og þar með beint þessum málum inn á nýjar brautir.
Ég vil svo að lokum geta þess, til lofs fyrir hæstv. ráðh., að hann hefur fengið flotastjórnina til þess að ganga inn á það, að fleiri gætu keypt olíu en olíufélögin. En sannast sagna veit ég ekki um, hvernig það mál hefur legið fyrir, en mér finnst eðlilegt, að aðrir aðilar fengju að kaupa olíu en eitt félag. Ef óskir kæmu fram frá 3–4 aðilum, þá fyndist mér hjákátlegt, að það ætti endilega að útiloka, að hægt væri að koma því til leiðar, að þeir aðilar fengju allir að njóta sama réttar hjá vinveittu stórveldi, sem ríkisstj. stæði í samstarfi við á hverjum tíma. Ég efast ekki um, að það sé nægur skilningur frá hendi Bandaríkjanna í þessu máli, ég hafði aldrei neina ástæðu til að kvarta yfir því, þegar ég sat í því sæti, sem hæstv. ráðh. situr nú í.