02.12.1944
Neðri deild: 85. fundur, 63. löggjafarþing.
Sjá dálk 232 í C-deild Alþingistíðinda. (2840)
145. mál, iðnaðarnám
Frsm. minni hl. (Stefán Jóh. Stefánsson):
Eins og sést á nál. á þskj. 548, höfum við tveir, sem undir það höfum skrifað, ekki getað orðið samferða meiri hl. n. um afgr. þessa máls. Við leggjum til, að frv., eins og það liggur fyrir, verði vísað til ríkisstj., með það fyrir augum, að öll iðnaðarnámslöggjöfin verði ýtarlega endurskoðuð. Okkur er það vel ljóst, að brýna nauðsyn ber til þess, að löggjöfin verði rækilega endurskoðuð, og að þörf mun vera að athuga ekki hvað sízt þau fyrirmæli í löggjöfinni, sem frv. fjallar um. Það er viðbúið, að misnotuð hafi verið þau ákvæði, sem í löggjöfinni finnast um takmarkaðan aðgang að einstökum iðngreinum. En jafnvel þótt svo kunni að vera í einstökum iðngreinum, hyggjum við, að ekki verði bætt úr því með því að sleppa öllum lagaákvæðum um það og hindra líka, að samningar séu um þetta gerðir, eins og verið hefur, milli meistara og sveina. Í sambandi við það atriði vil ég leggja á það mikla áherzlu, að ef svo færi, að þessu yrði breytt á þann veg, sem flm. frv. vilja gera, legði það ríkinu mjög miklar skyldur á herðar, með því að auka stórkostlega iðnaðarfræðslu í landinu, ef ekki á að hljótast af þessum breyt. stórkostleg afturför meðal iðnstéttanna.
Það er kunnara en frá þurfi að segja, að þar, sem iðnnemendur eru flestir, en það er í Reykjavík, er högum svo háttað, að erfitt er að koma því svo fyrir, að allir iðnnemar geti átt kost á þeirri skólagöngu, sem viðkemur iðnaðarnáminu. Ef allar stíflur eru teknar burtu í einu vetfangi, yrði afleiðingin sú, að verklega námið yrði ófullkomið, þar sem nemendafjöldinn yrði það meiri, miðað við meistara og sveina, en verið hefur, að ekki væri hægt að veita verklega tilsögn að fullu gagni. Einnig má búast við, að erfitt verði að koma því svo fyrir, að bóklega námið verði stundað með þeim aðbúnaði, sem nauðsynlegt er fyrir iðnnema.
Ég held, að hyggilegra væri að fara gætilega af stað og rasa ekki um ráð fram, þótt ég geri ekki lítið úr þeirri gagnrýni, sem hv. frsm. kom með í sambandi við lokun á sumum iðngreinum. En það er í þessu máli eins og í mörgum öðrum málum, að rétta leiðin er kannske á milli tveggja öfga til beggja skauta. Það er einmitt það, sem minni hl. n. ætlast til, að ríkisstj. athugi með endurskoðun á allri iðnaðarnámslöggjöfinni.
Ég hef átt tal við sakadómarann í Reykjavík, en undir hans embætti falla framkvæmdir í þeim málum, sem heyra undir iðnaðarnám, og hann hefur sagt mér, að það hafi komið í ljós æði margir ágallar á iðnaðarnámslöggjöfinni í sambandi við meðferð dómstólanna í þrætumálum. Þá galla þyrfti að sníða af, og væri margra góðra upplýsinga að vænta frá honum.
Mér er kunnugt, að iðnmrh., sem þessum málum er mjög kunnugur og hefur fjallað um þessi mál hér á Alþ., telur fyrir sitt leyti mjög varhugavert að taka í skyndi þær ákvarðanir, sem frv. leggur til. Hann telur brýna þörf á því, að öll löggjöfin sé tekin til rækilegrar endurskoðunar, og þar á meðal þau atriði, sem frv. fjallar um.
Í höndum þessa ráðh. tel ég, að málinu væri bezt borgið við endurskoðun.
Ég ætla svo ekki að hafa þessi orð fleiri. Aðalatriðið er, að á þessu stigi verði ekki gripið til svona bráðabirgðabreyt., svo róttækar sem þær eru, án þess að iðnaðarnámslöggjöfin sé endurskoðuð, og legg ég til, að frv. verði vísað til ríkisstj.