15.12.1944
Sameinað þing: 76. fundur, 63. löggjafarþing.
Sjá dálk 905 í D-deild Alþingistíðinda. (6193)
210. mál, fjórðungsspítalar
Flm. (Jónas Jónsson):
Ég hef leyft mér að hreyfa þessu máli í þáltill., af því að það hefur gengið nokkuð seint fyrir Alþ., sérstaklega Nd., að komast að niðurstöðu, hvernig ætti að haga þessum málum. Eins og ég tek fram í grg., hefur Akureyrarspítali í raun og veru verið landsspítali frá því um aldamót. Á síðustu árum hefur þetta verið mjög áríðandi, því að í vissum veikindatilfellum hafa menn leitað þangað hvaðanæva. En spítalinn er gamall og nú úreltur, þó að hann væri góður einu sinni. Og það er eiginlega engin hugsanleg leið til að komast hjá því að endurbyggja þennan spítala.
Nú er hins vegar alveg ljóst, þegar við athugum það, að Landsspítalinn í Reykjavík er rekinn með árlegum tekjuhalla fyrir ríkissjóð, að það er ekkert vit að ætlast til þess, að Akureyri taki á sig að byggja spítala, sem verður a. m. k. eins og helmingur af Landsspítalanum með rekstrarkostnaði. En í raun og veru krefst þörfin á Norðurlandi eins og víðar, að þarna sé slíkur spítali. Nú hefur þetta mál haft mikið fylgi á Akureyri, og þar hafa verið gefnar stórar upphæðir, bæði af einstökum mönnum og sérstaklega Kaupfélagi Eyfirðinga. Málið hefur og almennan stuðning frá Skagfirðingum, Eyfirðingum, Þingeyingum og jafnvel sumum Austfirðingum, þannig að það er hafið yfir alla flokka á Norðurlandi, að þessu máli vilja menn fram koma. Hins vegar hefur ekki frá Alþ. verið vikizt undir þetta. Það hefur verið tregt til fjárveitingar í þessu efni. Þess vegna, þegar þm. Ak. bar fram frv. á þeim grundvelli, að á Akureyri yrði annar af tveimur landsspítölum, eða einn af fjórum, þá var því ekki vel tekið. Um sama leyti var starfandi n., sem landlæknir átti sæti í og fleiri merkir menn, og komst hún að þeirri niðurstöðu, sem ég hygg, að Akureyringar og menn úr öðrum landsfjórðungum muni sætta sig við, nefnilega að ríkið kosti byggingu þessa spítala að ¾, en ¼ komi annars staðar frá. Þetta var líka í raun og veru réttlátt hlutfall, borið saman við Reykjavík og Landsspítalann, þegar hann var byggður. En sjálfsagt er, að ef fjórðungsspítali kemur á Akureyri, þá eigi líka að koma hliðstæðir spítalar á Vesturlandi og Austurlandi. Ég nefndi áðan, að landlæknir hafi verið í þessari n. En af einhverjum ástæðum hefur heilbrigðismálaráðh. ekki séð fært að fylgja þessari till., heldur hefur beitt sér fyrir nokkru erfiðara fyrirkomulagi um framlag til slíks spítala heldur en Akureyringar vilja ganga inn á og landlæknir fyrir sitt leyti. Nú er að vísu hugsanlegt, að á þessu þingi gangi fram frv. nokkurt, sem hefur komið úr n., eftir að ég skrifaði till. mína. Fari svo, þykist ég vita, að Norðlendingar muni til að byrja með sætta sig við þessa lausn, en ekki nema til þess að byrja með, því að sú tilhögun er ranglát og ekki skynsamlegt að halda það, að t. d. Akureyringar og Eyfirðingar eigi að bera meira en ¼ af svo stórum spítala, sem þar um ræðir. Ég hef þess vegna með þessari till. viljað halda fram því, sem kalla mætti ýtrustu varatill. Norðlendinga í þessu máli. Og allt, sem minna er en þetta, verður að líta á sem nauðungarsætt. Málinu verður haldið áfram engu síður, að ég hygg, til réttra laga. Ég vildi svo óska, að málinu verði að lokinni þessari umr. vísað til n., og þykist ég vita, að það muni, vegna hins góða málstaðar, styrkjast með ýtarlegri rannsókn.