21.03.1946
Efri deild: 89. fundur, 64. löggjafarþing.
Sjá dálk 1177 í B-deild Alþingistíðinda. (2002)
28. mál, skólakerfi og fræðsluskylda
Magnús Jónsson:
Ég vil aðeins skýra frá því, að menntmn. hefur athugað brtt. hv. þm. Barð. á þskj. 518 og hefur ekki getað fallizt á þær.
1. brtt. er ákaflega róttæk, þó að hún láti ekki mjög mikið yfir sér, en hún er um að börn séu fræðsluskyld 7–14 ára, en með því er vikið frá því, sem í þessu frv. er eitt meginatriðið í fræðslukerfinu, og raunverulega lagt til, að horfið verði aftur að því ástandi óbreyttu, sem verið hefur og þetta frv. vill breyta.
Við 9. gr. var einnig brtt. við 2. umr. frá hv. minni hl. menntmn., þar sem var um það að ræða, að geti nemandi ekki stundað skyldunám sökum fjárskorts, skuli hann styrktur til þess af almannafé. Í brtt. var lagt til, að í þess stað kæmi: ríkisfé. Það var fellt. Nú leggur hv. þm. Barð. til, að bætt sé aftan við gr. „eftir því sem ákveðið verður í lögum um hina einstöku skóla.“ N. getur ekki fallizt á, að nein ástæða sé til þess að tala sérstaklega um þetta í þessum l. Í frv., eins og það er, er slegið fastri þessari reglu, að styrkur skuli veittur til náms í þeim skólum, sem þar er um að ræða, ef nemandi eða aðstandendur hans hafi ekki ráð á því að láta hann njóta þeirrar fræðslu, og yrði þá ákveðið nánar um það í reglugerð. Annars skal ég játa, að ég man ekki glögglega um það, hvernig hv. þm. mælti fyrir þessari till., ég býst við, að það hafi verið meðfram út frá þeirri brtt., sem felld var við 2. umr.
Svo er að lokum brtt. við síðustu gr., um gildistöku l., að bætt verði við hana „og fé er veitt til þess í fjárlögum“, þ. e. a. s. gildistaka l. er þá alveg bundin við það, að fé sé veitt til þess í fjárl. Mér sýnist hér vera um alveg grundvallarbreytingu að ræða. Ef það er eins og það er nú í frv., þá eiga l. að taka gildi, ég vil segja, eftir því, sem er skynsamlegt og eðlilegt, eða á árunum 1946–1952, og þá eru það lögboðin gjöld, sem þar koma, án þess að tillit sé tekið til þess, hvort fjárl. þess árs eða áætlunarupphæð fjárl. segir, hvort skuli gera það, en eftir brtt. hv. þm. Barð. er það háð því, að fé sé veitt fyrirfram. Mér er ekki ljóst, hvernig þetta yrði í framkvæmdinni. Ég sé ekki, hvernig ætti að draga þetta saman í hvert skipti, sem dregið yrði úr fjárframlögum í fjárl. Ég man eftir því, að einu sinni voru hér sett l. um að reisa háskóla á ákveðnu árabili, ef fé yrði veitt til þess í fjárl. Þetta voru fullkomin pappírslög, því að það þurfti enga sérstaka heimild, ef fé var veitt til framkvæmdanna. Þetta mundi þá gera allt skólakerfið að einhvers konar ábendingu, ef þingið vill veita fé til þess aukakostnaðar, sem af þessu stafar. Ég get því ekki fallizt á þessa brtt., en mæli með, að frv. verði samþ. óbreytt.