09.12.1946
Neðri deild: 34. fundur, 66. löggjafarþing.
Sjá dálk 51 í B-deild Alþingistíðinda. (151)
55. mál, aðflutningsgjöld o. fl.
Frsm. minni hl. (Einar Olgeirsson):
Herra forseti. — Ég gat þess í sambandi við afgreiðslu samningsins við Bandaríkin, að ég áliti, að ekki væri löglega frá honum gengið, þar sem hann var undirritaður, áður en þau atriði, er varða íslenzk l., höfðu fengið lagagildi. En samningurinn var samt sem áður undirritaður, án þess að atriðum þessum hefði verið veitt lagagildi af þinginu, og nú liggur hér fyrir að löggilda atriði þessi, og getur þingið auðvitað gert það, sem því sýnist, en vitanlega kemst ríkisstj. í vandræði. ef öllum atriðunum er ekki veitt lagagildi. Ég álít, að nauðsyn beri til þess, að skýrt og greinilega komi í ljós, hver réttur Íslendinga sé og hvaða vald við höfum viðvíkjandi þessum samningi, sem er bæði tvíræður og illa gerður og gefur því tilefni til árekstra og skoðanamunar. Það er tvennt ólikt fyrir dómara, hvort hann stendur á ótvíræðri lagasetningu eða hann hefur við ekkert að styðjast nema eigin túlkun á vafasömu atriði, og Alþingi má ekki smokka fram af sér þessum vanda yfir á herðar dómaranna.
Það virðist hafa vakað fyrir þeim, er sömdu frv. þetta, að þeim þætti rétt að þetta væri skýrt og ótvírætt, en fannst það bara of umsvifamikið að ganga þannig frá því, að l. yrðu ótvíræð. En ef hver einstakur dómari eða ráðh. á að túlka samningsatriði eftir sínu höfði, getur það leitt til vandræða og árekstra, og því verður Alþingi að taka af allan vafa, og má ekki gæta við afgreiðslu þessa frv. sömu hroðvirkninnar og við afgreiðslu samningsins sjálfs. Það er augljóst, að heppilegra er að hafa sérstök lög um hvert einstakt atriði, sbr. 10. gr., en af henni virðist vera ótvírætt, að ekki megi leggja tekjuskatt á tekjur starfsmanna Bandaríkjanna hér, þ.e.a.s. þær tekjur, sem þeir hafa af störfum, er leiðir af framkvæmd samningsins. En þar af leiðir, að þeir hljóta að greiða tekjuskatt af tekjum, sem þeir fá af öðrum störfum, og enn fremur, að þeir séu útsvars- og framtalsskyldir, þar eð þeir samkvæmt túlkun samningsins heyra undir íslenzk l. En á þessu atriði hefur komið fram skoðanamunur í fjhn., þar sem jafnvel hefur verið talið, að þeir væru ekki eignarskatts-, framtals- og útsvarsskyldir. En ef slíkur skoðanamunur kemur fram innan sjálfs Alþ., hvað mun þá verða hjá dómurum úti um land og alls konar embættismönnum? Um „önnur atriði“ urðu nokkrar umr., og hefur því verið haldið fram, að þar undir heyrðu l. um útlendingaeftirlit. Ég álít hins vegar, að þau geri það ekki, og heyrðist mér á hv. frsm., að dómsmrh. hefði vald til að neita öllum Bandaríkjamönnum um landvistarleyfi, en það væri bara brot á samningnum, en fá verður hans leyfi í hvert sinn, sem Bandaríkjaþegn vill fá landvist. Þetta atriði þarf því að koma greinilega fram. En eins og áður er sagt, þótti þeim, er þetta frv. sömdu, of umsvifamikið að setja l. um hvert einstakt atriði. Væri þá hægt að setja seinna nánari ákvæði með reglugerð. En þar sem víst má telja, að sömu aðilar og sömdu frv. munu einnig semja þá reglugerð, hlýtur sú spurning að koma fram, hvort þeim finnist ekki þá, er þeir eiga að semja reglugerðina, jafnumsvifamikið að taka skýrt fram um hvert einstakt atriði. Alþ. má því ekki skjóta sér undan þeirri ábyrgð að ganga vel og skilmerkilega frá þessu, og það verður að sjá til þess, að þau atriði, er undanskilin eru í íslenzkum l., séu tekin upp í l. á skýran og greinilegan hátt. Það mundi fást, ef mín rökst. dagskrá yrði samþ., því að þá gætum við síðar rætt um hvert einstakt atriði og gengið svo frá þessum l., að allir vissu, við hvað væri átt. Ég held, að það sé heppilegasta leiðin til að losna við hvers konar skoðanamun og árekstra. Ég vona því, að d. samþykki dagskrártill. mína.