15.02.1951
Efri deild: 72. fundur, 70. löggjafarþing.
Sjá dálk 138 í C-deild Alþingistíðinda. (3179)
109. mál, erfðalög
Gísli Jónason:
Herra forseti. Ég hefði óskað eftir því, að hv. form. allshn. væri hér viðstaddur, því að ég mun hefja mál mitt með því að lýsa mikilli vanþóknun minni á meðferð hennar á þessu máli. — Frv. var vísað til hv. allshn. 24. nóv. s. l., en málið er enn ekki komið lengra en til 2. umr. í d., og er aðalástæðan sú, að n. hefur legið á málinu allan þennan tíma, þrátt fyrir það, að ég hafi tvisvar kallað eftir því hér í d. og óskað eftir, að hæstv. forseti beitti sér fyrir, að málið kæmi fyrir d. Ég get vel skilið, að þm. séu á móti málum, — við því er ekkert að segja, — en ég tel það fráleitt og álít, að forseti eigi beinlínis að víta þá þm., sem taka sér vald til að liggja á málum í n., ef þeir eru þeim mótfallnir, og koma þannig í veg fyrir, að þau fái efnislega afgreiðslu á þingi. Hv. allshn. hefur svarað því til, þegar kallað hefur verið eftir málinu, að ástæðan fyrir því, að hún afgreiddi málið ekki frá sér, væri sú, að hún hefði sent frv. til umsagnar ákveðinna aðila, sem hefðu haldið málinu svo lengi hjá sér. Í fyrsta lagi er þetta engin afsökun, því að sjálfsögðu ber n. að setja slíkum aðilum hæfilegan umsagnarfrest, og sé málinu ekki skilað innan þess frests, þá ber n. að afgreiða málið efnislega án umsagnar þessara aðila. En hér kemur annað og meira til greina, því að hv. allshn. hefur vanrækt að senda málið til þeirra aðila, sem fyrst og fremst átti að leita umsagnar hjá, og það er sannarlega ámælisvert.
Þegar málið var til 1. umr., fór fram atkvgr. um það, hvort málið ætti að fara til heilbr.- og félmn., sem ég stakk upp á, eða til allshn., sem tveir hv. þm. lögðu til. Till. mín um að vísa málinu til heilbr.- og félmn. var felld með jöfnum atkv., með 6:6 atkv., en þar átti málið áreiðanlega heima, því að það er fyrst og fremst heilbrigðismál. Þess vegna bar allshn. fyrst og fremst að leita álits landlæknis um málið, enn fremur Tryggingastofnunar ríkisins og loks þeirrar stofnunar, sem fer með sveitarmálefni, því að það er ekkert smávægilegt sveitarmál, ef þetta frv., ef að l. verður, gerði öryrkjum fært að vinna fyrir sér, sem ella lentu á sveitinni, og þetta er kjarni málsins. Hv. allshn. hefur ekki aðeins gengið fram hjá kjarna málsins í allri sinni meðferð, heldur líka í nál. og framsögu, svo að hún virðist aldrei hafa komið nálægt því atriði, heldur aðeins starblínt á þau atriði, sem hún er efnislega á móti. Út af fyrir sig er það síður en svo, að ég harmi, að málið hafi verið sent til umsagnar hæstaréttar, lagadeildar háskólans og skiptaráðanda í Reykjavík, en ég vil leyfa mér að spyrja hv. frsm. n., af hvaða ástæðu málið var sent til umsagnar þessara aðila. Mér skilst, að málið hafi verið sent hæstarétti til þess að fá úr því skorið. hvort það stríddi á móti stjskr. eða þeim l. sem lagt er til að gera breyt. á, eða hvort það væri óþinglegt. Mér skilst, að það hljóti einnig að vera af sömu ástæðum, að málið var sent til lagadeildar háskólans. Ég ber hins vegar svo mikið traust til hæstv. forseta, að mér finnst ekki hafa verið ástæða til að senda málið þessum aðilum til að spyrjast fyrir um þessi atriði. Ég skora því á hv. frsm. n., að hann upplýsi, um hvaða atriði þessir aðilar voru spurðir í sambandi við þetta má1, og vænti að fá svör við því við þessa umr. Í þriðja lagi var málið sent til umsagnar skiptaráðanda. Ég veit ekki, hvort það verður svo miklu erfiðara að skipta búum, ef frv. næði fram að ganga, en það er áreiðanlegt, að það torveldar ekki skiptingu á erfðafé, nema síður sé. Þegar frv. um breyt. á erfðal. var lagt fram á þingi 1942 af þáv. forsrh., Birni Þórðarsyni, var aðalástæðan sú, hversu erfitt væri að skipta erfðafénu, og þá upplýstist það bæði í þskj. og við umr., að þess væru dæmi, að búi hafi verið skipt í 138 staði samkv. erfðal., og get ég skilið, að n. hafi viljað fá úr því skorið, hvort þetta mál mundi torvelda skiptingu eigna. En þegar ég sagði, að n. hefði gengið fram hjá landlækni annars vegar og Tryggingastofnun ríkisins hins vegar, byggði ég á því, að það er kjarni þessa máls, að komið verði upp öryrkjastofnun og henni tryggt ákveðið fé til að veita þeim nægilega vinnu til lífsframfæris, sem nú eru vinnulausir vegna heilsu sinnar og verða ávallt út undan á vinnumarkaðnum, ef hann þrengist og þeir þurfa að keppa við fullhraust fólk. Hv. allshn. gengur algerlega fram hjá þessu meginatriði málsins.
Hv. frsm. n. var að ávíta mig fyrir það, að ég sem sjálfstæðismaður skuli bera fram slíka fjarstæðu að vilja rýra eignarréttinn, og ég neita að hlíta þeim dómi hans, að það séu aðeins þm. Alþfl., sem hugsi eins og ég í þessu máli. Ég er a. m. k. ekki þannig hugsandi, að ég vilji ekki leggja lóð á þá skál, sem verða má til hjálpar þeim, sem hjálpar þurfa, og þetta er einmitt innsti kjarninn í stefnu Sjálfstfl. Ég veit líka, að hv. frsm. er miklu betri drengur og betri sjálfstæðismaður en svo, að hann hefur ekki sagt þetta nema aðeins af þeirri ástæðu, að hann hefur svo algerlega lokað augunum fyrir merg þessa máls, því að annars mundi hann ekki vilja útiloka þá frá hjálp, sem þetta frv. snertir. Við höfum á undanförnum árum haft fyrir augunum svo glæsilegan árangur í sambandi við aðra hjálparstofnun, Samband íslenzkra berklasjúklinga, sem sjálfir hafa tekið að sér það hlutverk að hjálpa því fólki um vinnu, sem getur ekki unnið fullan vinnudag, þannig að sá maður, sem er fær um að vinna 3 tíma á dag, getur unnið fyrir lífsframfæri sínu, þar eð vinnukrafturinn er svo vel hagnýttur. Þessi starfsemi hefur hlotið samúð alþjóðar og hlotið styrk frá Alþ. og einstaklingum, en einhver stærsti erfiðleiki hennar er nú orðinn sá að koma því fólki í burtu, sem er orðið fullvinnandi, vegna þess að það unir svo vel hag sínum. Slík starfsemi er tilgangur þessa frv., því að með því á að hjálpa þeim þrem þúsundum öryrkja, sem nú eiga engan annan kost en að snúa sér til bæjarsjóðs um aðstoð, þar sem þeir eru útilokaðir frá vinnumarkaðnum, þegar nóg framboð er af hraustu fólki. Þetta er megintilgangur þess máls, sem hér um ræðir. Ef þetta mál hefði hins vegar í för með sér röskun á fjárhagskerfi landsins, þá væri það vanræksla hjá n. að hafa ekki sent það fjárhagsráði til umsagnar, þótt ég ásaki hana ekki fyrir að hafa ekki gert það, því að málið kemur því ekkert við. En ef málið snertir fjárhagskerfið á einhvern hátt, þá miðar það í þá átt að byggja það upp, en ekki að rifa það niður, því að það er einn þátturinn til eflingar sérhverju þjóðfélagi að veita hverjum þegni þess vinnu og nýta vinnukraft hans, hvort sem hann er lítill eða mikill.
Ég mun þá fara nokkrum orðum um þær umsagnir, sem birtar eru í nál. — Í umsögn hæstaréttar segir svo, með leyfi hæstv. forseta: „Dómendur hæstaréttar telja þessar takmarkanir á erfðarétti og rétti til ráðstöfunar arfs mjög varhugaverðar.“ Sem dómendur hæstaréttar geta þeir ekki fellt slíkan dóm, því að það getur ekki verið verkefni hæstaréttar að ákveða um þessi atriði, — þeir geta fellt slíkan dóm sem prívatmenn, en ekki sem stofnun. Enn fremur segja þeir: „Mundu þær vafalaust hafa mjög óheppilegar afleiðingar fyrir efnahagsstarfsemi í landinu.“ Ég verð að segja það, að ef þessi ummæli hefðu komið frá fjárhagsráði, hefði frekar mátt taka mark á þeim, en það getur ekki heldur verið verkefni hæstaréttar að dæma um þetta, og ég efast um, að þessir aðilar hafi kynnt sér það um leið, hversu mikið atriði það er fyrir þjóðina, ef hægt væri að nýta vinnukraft þeirra öryrkja, sem gætu unnið hálft dagsverk. Ég efast líka um, að þessi dómur hæstaréttar hafi verið felldur á sama hátt og hann fellir dóma í rannsóknarmálum. Síðan halda þeir áfram: „Má telja víst, að fólk mundi ekki sætta sig fúslega við að vera þannig svipt rétti til að ráðstafa eignum sínum eftir sinn dag og mundi þess vegna reyna krókaleiðir.“ Mig furðar á slíkri setningu frá stofnun, sem veit, að hér er ekki verið að ganga á rétt einstaklinga umfram það, sem er í gildandi l., eins og hv. 4. þm. Reykv. tók fram í ræðu sinni. Síðan segir svo: „Takmörkun sú, sem felst í frv., á rétti erlendra ríkisborgara, búsettra hér á landi, til að ráðstafa eignum sínum með erfðaskrá er og vafasöm að þjóðarétti.“ Þessar upplýsingar get ég vel skilið, og er rétt að taka það til athugunar, ef komið getur til mála, að frv. stríði á móti þjóðarétti, og væri ég fús til samkomulags um það að breyta ákvæðum frv. um það efni á þann veg, sem rétt reynist. N. hefur hins vegar ekki leitað samvinnu við mig um þessi atriði frekar en annað varðandi afgreiðslu málsins. Enn segir hæstiréttur: „Virðist engin ástæða til að takmarka erfðarétt frekar en orðið er með lögum nr. 42/1949, sem nýlega hafa verið samþykkt af löggjafarvaldinn.“ Hvaða rétt hefur hæstiréttur sem stofnun til að fella slíkan dóm? Sannleikurinn er sá, að það getur enginn maður og engin stofnun fellt slíkan dóm í þessu sambandi, sem hefur kynnt sér, hversu aðkallandi það er að koma upp öryrkjastofnun hér á landi, þar sem þessu fé á einmitt að verja til þess að leysa úr þessari brýnu þörf. Þá segir hæstiréttur enn fremur: „Hins vegar virðist ekki óeðlilegt, að eigur, sem andaður maður átti og einstaklingar erfa ekki, renni til Tryggingastofnunar ríkisins í stað ríkissjóðs.“ Hv. 4. þm. Reykv. minntist einnig á þetta atriði, en hv. meiri hl. n. hefur ekki dottið í hug að ráðgast við mig um það, hvort ég vildi sætta mig við þá afgreiðslu málsins, sem þessi stofnun bendir á. Ég gæti samt, enda þótt málið sé komið á þetta stig, og kysi það frekar en að engin afgreiðsla fengist í málinu, verið reiðubúinn til samkomulags um að afgr. það þannig, að þetta fé rynni til þessara hluta, ef það mætti kannske verða til þess, að hv. frsm. meiri hl. n. vildi kalla n. saman að nýju og reyna að ná samkomulagi milli hennar og mín um að taka að minnsta kosti þetta fé annars vegar og erfðafjárskattinn hins vegar og að því fé yrði þá varið til þess að koma upp öryrkjastofnun, og það mundi síður en svo stríða á móti áliti hæstaréttar.
Ég vil aðeins minnast á umsögn borgarfógetans í Reykjavík. Hann segir m. a.: „Ég er því eindregið mótfallinn, að réttur til erfða sé takmarkaður meira en gert er í gildandi erfðalögum.“ Ég segi, að mér kemur það ekkert við, þó að hann sé því mótfallinn. Hann getur ekki fellt þennan dóm, þótt hann sé á móti því. Enn segir hann: „Sérstaklega tel ég óhæft að svipta menn rétti til að gera arfleiðsluskrá um allar sínar eignir, þegar lögerfingjar eru ekki.“ Í fyrsta lagi lítur hann svo á, að hér sé ekki um lögerfingja að ræða. Ef frv. verður samþ., er ríkisstofnun orðin lögerfingi. Það er ekki meiri óhæfa, að ríkisstofnun sé svipt þessu, heldur en menn. Hann getur ekki hugsað rökrétt í þessu máli. Hér segir hann: „Hins vegar tel ég rétt, eins og frv. gerir ráð fyrir, að fella úr gildi 8. gr. erfðalaganna, þar sem erfitt mun reynast að framkvæma þá skiptingu eigna, sem þar er gert ráð fyrir, einkum ef langt er um liðið frá láti þess hjóna, sem fyrr fellur frá.“ Hér kveður hann upp dóm sem skiptaráðandi, og er þetta eina umsögnin, sem hann getur fellt. Hann segir enn fremur: „Þá sé ég ekkert því til fyrirstöðu, að í stað þess, að arfur falli í ríkissjóð, að hann renni til Tryggingastofnunar ríkisins.“ Hann getur sagt þetta frá sínu brjósti, en meiri hl. hefur ekki viljað taka þetta til greina.
Hér fylgir einnig ýtarleg umsögn frá Háskóla Íslands, þar segir m. a.: „Með 1. gr. frv., er mælir um þetta atriði, er fyrir það tekið, að menn geti erft langafa sína eða langömmur.“ Afar og ömmur geta ekki tekið arf frá barnabarnabörnum, og er eðlilegt að miðað sé við það. Enn fremur segir í umsögninni: „Ef 3. gr. frv. verður lögfest, taka afar og ömmur arfleifanda arf, ef báðir foreldrar eru látnir, og njóta systkin arfleifanda eða börn þeirra þá ekki erfðaréttar. Samkvæmt þessu veltur það á tilviljun, hvort systkin eða börn þeirra taka arf, þeirri tilviljun, hvort báðir foreldrar arfleifanda eru látnir eða aðeins annað, þegar hann andast.“ Ég vil nú spyrja: Veltur ekki allur arfur á tilviljunum? Ég held, að hann geri það einmitt. Svo segir: „Er það skipulag fráleitt.“ Það, sem er grundvallaratriðið, er, að erfðafé skiptist. Það er fráleitt, að það haldist. Ég get erft foreldra mína, ef ég er á lífi. Svo segir deildin: „Samband systkina er að öllum jafnaði mun nánara en samband manna við afa sína og ömmur, og í annan stað er á það að líta, að þjóðhagslega virt má ætla yfirleitt, að eignir komi að meiri notum í höndum systkina arfleifanda (og systkinabarna eftir atvikum), sem eru yngra fólk, en í höndum móður- eða föðurforeldra, sem oft er aldrað fólk með skerta athafnaþrá og starfsorku.“ Háskólinn hefur ekki komið auga á kjarna málsins. Á þennan hátt heldur hann í eignarrétt, sem gilt hefur lengi í landinu, og vill ekki, að sá réttur sé rýrður. Það er að vísu mannlegt að halda á rétti sínum. Hann hefur ekki komið auga á annað og vill ekki gefa eftir um eina tommu. Einhvers staðar þarf að taka fé til að framfleyta sjúklingum. Hér segir háskólinn enn: „Það er m. a. fólgið í 5. gr. frv., að ef arfleifandi á ekki börn né barnabörn á lífi og hefur ekki gert erfðaskrá, erfir eftirlifandi maki allar eigur hans, þótt foreldrar arfleifanda séu á lífi.“ Það er ranglátt, ef annar maki deyr, en þau eiga ekki börn, að skipta fénu milli óviðkomandi manna. Það er fyllsta réttlæti, að séu engin börn, þá haldi makinn eignunum. Það getur verið, að sá maki, sem deyr, eigi fátæka foreldra, en þetta er réttlætt með því að styrkja þá stofnun, sem skapar þessum aðilum viðunandi kjör. Maður er kannske búinn að vera giftur í mörg ár og búinn að kosta miklu til heimilisins. Samkv. erfðalögum á hann þá að skipta eignunum milli systkina, sem þurfa miklu minna á þessu að halda en þetta fólk. Þetta getur skeð, eins og erfðalögin eru nú. Það fé, sem safnast til heimilis, er arður af starfi beggja hjónanna. Það er því ranglátt, að ef annar makinn deyr, skuli hinn ekki halda fénu, heldur láta það af hendi við aðila, sem þau hafa ef til vill haft litlar samvistir við. Deildin segir enn fremur: „Sú regla er ekki réttlát, sízt þegar þess er gætt, að í frv. er lagt til, að 8. gr. erfðalaga sé numin úr gildi.“ Háskólinn er ámælisverður fyrir að senda þetta í nafni sjálfrar stofnunarinnar. Hann segir, að sú regla sé ekki réttlát, þar eð 8. gr. eigi að nema úr gildi, og með því sé verið að skerða lögin. Hér segir deildin: „Deildin telur breytingu þá, er 7. gr. erfðalaga gerði á eldri reglum um þetta atriði (l. málsgr. 88. gr. l. 20/ 1923), vafasama. Enn fremur bendir deildin á; að villa hefur slæðzt inn í 7. gr. erfðalaganna, þar sem er vísun gr. til 2.–6. gr. Sú tilvísun á bersýnilega að vera til 3.–6. gr.“ Þetta er það eina, sem háskólinn bendir á í þessu atriði. Enn fremur segir deildin: „Fullyrða má, að þessar till. fari mjög gegn réttarvitund almennings.“ Ég skal ekki segja, hvaðan háskólanum kemur það vald að dæma um réttarvitund almennings. Deildin getur ekki kastað þessu fram, nema hún vegi það og meti. Er það réttarvitund almennings að þjarma að þeim, sem bágast eiga, og torvelda batnandi lífskjör þeirra? Ég segi nei. Hér segir deildin: „Milli eignarréttar einstaklinga og erfðaréttar þeirra er náið samband og gagnkvæmt, að tali flestra þjóðfélagsfræðinga.“ Í þessu frv. er ekki talað um samband milli eignarréttar og erfðaréttar, heldur um samband milli systkina. Þessir menn virðast hugsa á annan veg en aðrir menn í þessu landi. Ég segi, að hefði átt að byggja á þessu hér, þá eru þessi rök sannarlega röng. Það hefur engin áhrif á eignasöfnun, hvort þetta er fellt eða samþ. Það er ósamræmi milli athafna þessara manna og orða. Sumir vilja fella þetta frv. vegna þess, að það dregur úr eignasöfnun, en aðrir vilja fella það í bili og vísa í afnám skattalaganna, sem áttu að draga úr eignasöfnun eins og hægt var. Ef athugaður er kjarni málsins, er síður en svo, að þetta dragi úr eignasöfnun. Deildin segir: „Í erfðalögum á Norðurlöndum eru hvergi svo fáir lögerfingjar sem lagt er til, að verði hér á landi með frv. þessu. Hið sama er í Evrópulöndum ella, að því er bezt verður vitað, að Sovét-Rússlandi meðtöldu, en þar njóta systkin lögerfðaréttar (en að vísu ekki móður- eða föðurforeldrar).“ Mér er sama, hvernig erfðalögin eru á Norðurlöndum og í Rússlandi, þau höfðu engin áhrif á mig, enda er ég þeim ekki kunnugur. Þó að Norðurlöndin og Rússland hafi annan hátt á þessu, þurfum við ekki endilega að fara sömu leið. Að fylgja erfðalögum þessara ríkja er út í hött og sönnun þess, að meiri hl. hefur ekki komið auga á kjarna málsins. Hv. frsm. sagði, að við ættum heldur að snúa okkur að erfðalögum Bretlands. Þeim lögum er ég dálítið kunnugur. Þar er karlmanninum heimilt að ráðstafa 67% af eignunum, án þess að spyrja konuna ráða. Er það þetta, sem meiri hl. vill? Það er skylt að halda eftir naumum lífeyri. Erfðalögin í Englandi eru sannarlega langt aftur í öldum, og er það ekki hrós fyrir þá þjóð að hafa ekki gert meiri umbætur á þeim. Ég hygg, að í sambandi við erfðalögin sé rétt að hafa í huga, hvaða sjónarmið henta okkur, og hugsa minna um aðrar þjóðir. Þar búa aðrir menn með annan hugsunarhátt. Mér koma ekkert við erfðalög á Norðurlöndum og í Rússlandi, og eru þetta engin rök til að vísa málinu frá, þó að þetta brjóti í bága við þau lög. Deildin segir: „Deildin telur, að ákvæði 33. gr. gildandi erfðalaga sé ekki heppilegt að því leyti, að eðlilegra væri að láta fé þetta renna í sérstakan sjóð, sem ynni að menningar- og mannúðarmálum, með svipuðum hætti og er í Svíþjóð.“ Eins og hv. 4. þm. Reykv. sagði, er fé það, sem enginn erfingi finnst að, hvergi betur komið en í hirzlum Tryggingastofnunar ríkisins. — Þetta er notað sem rök til að fella frv., en ekki gerð tilraun til að draga fram, hvað hefur verið sagt því til stuðnings, né reynt að ná samkomulagi við flm. til að breyta frv. Og slík á ekki að vera meðferð mála í hv. Alþ. Sízt af öllu eiga samvizkusamir nm. að koma í veg fyrir, að öðrum þm. sé gefið tækifæri til að athuga einnig það, sem hefur verið sagt til að mæla með frv.
Ég hef þá rakið nokkuð þær umsagnir, sem hafa komið um málið, og bent á, að meiri hl. hv. allshn. hefur yfirsézt að senda málið til þeirra aðila, sem aðallega hefðu átt að segja álit sitt á því, og hún hefur enn fremur tekið öll rök gegn málinu og haldið þeim fram, en ekki dregið neitt fram þau rök, sem mæla með því, nema þó að sjálfsögðu ekki dregið þau rök út úr umsögnunum, því að það hefði náttúrlega verið fölsun á málinu, og hefur síðan byggt andstöðu sína á málinu á þessum gögnum, en henni hefur yfirsézt að leita álits þeirra aðila, sem mest hefðu átt um þetta mál að segja, þ. e. heilbrigðisstjórnarinnar og svo þeirrar stofnunar, sem átti að fá þetta fé og ráðstafa því til almenningsheilla. Mér hefði þótt það mjög vel viðeigandi og hefði sætt mig við það, þó að einhver tími hefði liðið til þess fyrir Tryggingastofnunina að gera grein fyrir því, hvort samþykkt þessa frv. gæti raunverulega orðið til þess að bæta úr því ástandi, sem nú er í þessum efnum. Það var kjarni málsins að fá yfirlit yfir það meðal annars, hve margir öryrkjar væru í þessu landi nú, hve mörgu af þessu fólki væri hægt að skapa betri lífskjör, ef komið væri á slíkri stofnun sem hér um ræðir, hvað slík stofnun mundi kosta mikið fé, hve langan tíma það tæki að koma henni upp, og þegar þetta lægi fyrir, gæti það verið verkefni hv. allshn. og þessarar hv. d. og Alþingis alls að ákveða, hvort heldur þeir vildu, að féð yrði tekið þannig af útörfum til þess að standa undir þessum rekstri og þessari byggingu eða það yrði tekið beint úr ríkissjóði. Þetta hefði verið að vinna samvizkusamlega að málinu, og sannarlega var það skylda þeirrar n., sem tók sér hvorki meira né minna en þrjá mánuði til þess að leita upplýsinga um þetta mál, að afla sér einhverra af þessum upplýsingum, en þessar upplýsingar hefðu áreiðanlega orðið til þess, að það hefðu fleiri rök hnigið að því, að þetta mál ætti að samþ., en ekki að fella.
Ég vil nú leyfa mér að vænta þess, að hv. frsm. meiri hl. freisti þess að fá samkomulag við hv. minni hl. og mig sem flm. um það að færa frv. í það horf, að það fé, sem enginn erfingi er að og nú rennur sem eyðslueyrir í ríkissjóð, það fari þó að minnsta kosti til þessarar starfsemi, og helzt, að erfðafjárskatturinn renni einnig til þessarar starfsemi. Það væri þó byrjun á þessu máli, og ég mundi að sjálfsögðu miklu frekar vilja sætta mig við það en að málið verði drepið, eins og lagt er hér til nú. Þörfin á að koma upp öryrkjastofnun í landinu er svo sterk, að það er mikill ábyrgðarhluti fyrir Alþ. að ætla að drepa þetta mál. Ríkissjóður hefur í dag í svo mörg horn að líta, að þess er ekki að vænta, að hann geti lagt fram það fé, sem þarf til þess að koma slíkri stofnun upp. Þetta væri því eina leiðin, og þó að ekki fengist annað fé en það, sem enginn erfingi finnst að, væri það þó spor í áttina, og ofan á það bætist hitt, að full reynsla fengist fyrir því, að slík stofnun á tilverurétt í þessu þjóðfélagi. Það eru eingöngu öryrkjar, sem standa að stofnuninni í Reykjalundi, og hefur það meira að segja sýnt sig, að þetta er eina sjúkrastofnunin í landinu, sem ekki hefur þurft á neinum styrk að halda frá ríkissjóði. Þess vegna skil ég ekki afstöðu þeirra manna, sem leggja til að drepa þetta mál, en vilja þó greiða atkv. með því á Alþ., að stórar fjárfúlgur verði árlega veittar úr ríkissjóði til þeirra manna, sem hér er stuðlað að, að geti unnið fyrir sér sjálfir. Ég verð að segja það, að hugur þeirra er tengdur allt of mikið gulli, ef þeir sjá ekki, að þeir eru á rangri braut.
Ég ætla svo ekki að hafa þessi orð fleiri, en vænti þess, að hv. d. samþ. frv. eins og það er, eða þá a. m. k., að samkomulag náist um að breyta því í það horf, sem ég þegar hef lýst.