13.12.1950
Neðri deild: 39. fundur, 70. löggjafarþing.
Sjá dálk 174 í B-deild Alþingistíðinda. (675)
5. mál, tollskrá o.fl.
Frsm. minni hl. (Einar Olgeirsson):
Herra forseti. Út af því, sem hæstv. viðskmrh. sagði, vildi ég leiðrétta það hjá honum, sem hann sagði, að ég hefði oft haldið því fram, að ég vildi koma á ótakmarkaðri eða takmarkalausri vöruskiptaverzlun. Ég veit ekki, hvort hæstv. ráðh. hefur lesið frv. mitt á þskj. 23, en hafi hann gert það, þá er bað vægast sagt ekki rétt hjá honum, að ég vilji koma á takmarkalausum vöruskiptum. því að um þetta eru ströng ákvæði í frv. mínu. Í fyrsta lagi, að ríkisstj. setur lágmarksverð á útfluttar vörur, og má enginn selja þær lægra verði en þar er ákveðið. Í öðru lagi er sett það ákvæði, að innflytjandi vara eftir þessu ákvæði er skyldaður til að hlíta lágmarksákvæðum þeim, sem sett verða samkv. frv., og segir í 4. gr. frv., með leyfi hæstv. forseta: „Skulu vörur þessar verðlagðar samkvæmt venjulegum álagningarreglum, og einnig heimilt, ef þörf þykir, að setja á þær sama hámarksverð í smásölu og gildir um samsvarandi vörutegundir keyptar inn í landið fyrir frjálsan gjaldeyri.“ Með öðrum orðum, þá ætlast ég til, að þessar vörur verði seldar á sama verði og vörur bær, sem keyptar eru fyrir frjálsan gjaldeyri. Í þriðja lagi legg ég til í frv., að ríkisstj. sé heimilt að banna innflutning vissra vörutegunda, sem þjóðin er ekki talin hafa efni á að flytja inn. Ég ætlast sem sé til, að takmarkanir í sambandi við þessa verzlun séu svo miklar, að hún sé þjóðinni jafngagnleg og verzlun gegn frjálsum gjaldeyri. en sumar þjóðir, sem við getum átt verzlunarviðskipti við, geta ekki verzlað fyrir pund og dollara. Ég hef oft minnzt á þetta áður, en ég hef aldrei getað fengið hæstv. ríkisstj. til að ræða málið á raunhæfum grundvelli. Ég veit, að sumir munu segja út frá þeirri reynslu, sem skapazt hefur á sumum vöruskiptum, sem við höfum gert. að þetta sé ekki hægt, en ég held því fram, að það sé hægt, en þó því aðeins, að náin samvinna sé um inn- og útflutningsverzlunina, því að þetta gengur oft hvort út yfir annað. Hæstv. ráðh. veit, að oft er hægt að fá gott verð fyrir freðfisk í vöruskiptalöndunum, en vara er þar dýrari en hægt er að fá með frjálsum dollaraviðskiptum. Með þessu fyrirkomulagi, að út- og innflutningsverzlun sé aðskilin, þá fá framleiðendur hátt verð fyrir sína vöru, en innflytjendur verða að setja hátt verð á sína vöru, og þegar ekki er jafnað þar á milli, bitnar allt á kaupendum hinna innfluttu vara. Þegar verzlað er við Bandaríkin, er 20% lægra verð fyrir fiskinn, en líka 20% lægra vöruverð. Það er því alrangt, að varan sé dýrari í vöruskiptalöndunum, heldur er hér aðeins um að ræða skipti milli inn- og útflutningsverzlunar. Ef kaupa á hveiti fyrir útfluttan fisk, hefur það ekkert að segja, hvort verðið er 20% hærra eða lægra á því, ef fiskurinn fylgir aðeins sömu hlutföllum, en það hefur mikið að segja fyrir inn- og útflytjendur, ef það er aðskilið. Innflytjendur græða á verzlun við Bandaríkin, en útflytjendur á verzlun við vöruskiptalöndin. Ég held því, að með þeim takmörkunum, sem felast í frv. mínu, þá sé engin röksemd til gegn því, að þetta sé algerlega raunhæft, og sé þetta raunhæft, þá sé ég enga röksemd gegn því að auka framleiðsluna og út- og innflutning með því að taka upp slík viðskipti. En til að koma í veg fyrir aukna verðbólgu í landinu, þá verður að jafna á millí útflutnings- og innflutningsverzlunarinnar. Hið háa verð á hveitinu frá Ungverjalandi stafar af því, að slíkur jöfnuður er ekki gerður. En hæstv. ríkisstj. mun hafa leyft framleiðendum að hagnýta sér hið háa vöruverð þar í landi til að bæta þeim það tap, sem þeir hafa orðið fyrir af Bandaríkja-viðskiptunum. Og af þessum ástæðum er hægt að koma fram með slíkar blekkingar gagnvart frv. mínu eins og gert hefur verið. En það er mjög óheppilegt fyrir þjóðina, að það hefur ekki þegar verið samþ. Ég hefði búizt við því, að hæstv. viðskmrh. væri mér sammála í því, að eina lausnin fyrir hæstv. ríkisstj. á þeim vandræðum, sem steðja að, sé sú, að efla útflutning og þá um leið innflutning til landsins. Ég held því, að hæstv. ríkisstj. ætti heldur að mæla með frv. mínu, sem þegar hefur legið í tvo mánuði fyrir þinginu, í stað þess að standa gegn því með hæpnum rökum, því að frv. er mjög vel athugað og hugsað.
Hæstv. ráðh. minntist á viðskiptin við Austurríki, en ég held því fram, að það hefði verið hægt að framkvæma þau betur, ef þeir, sem önnuðust þau viðskipti, hefðu haft frjálsari hendur. Sumar vörur er praktískt að kaupa þar, og sumar vörur er ekki praktískt að kaupa þar, en fjárhagsráð segir til um, hvað eigi að kaupa þar og hvað ekki, og þess vegna er með þessum skriffinnskuframkvæmdum verið að gera alla framkvæmd þessara mála hringavitlausa. Framleiðendur hefðu haft aðhald og hafa nóg vit á því, hvað kaupa átti og hvað hefði verið heppilegast að kaupa þar, en þeir eru skyldaðir til að gera hringavitlaus kaup, og þjóðin verður að bera afleiðingar þeirrar ráðsmennsku, en hæstv. ríkisstj. og fjárhagsráð bera ábyrgðina.