04.12.1951
Efri deild: 37. fundur, 71. löggjafarþing.
Sjá dálk 1288 í B-deild Alþingistíðinda. (2193)
109. mál, skipun prestakalla
Frsm. (Þorsteinn Þorsteinsson):
Herra forseti. Það gerðust nú á þessari svipstundu þau tíðindi, er breyta svo minni afstöðu, að ég mun ekki ræða mjög mikið um efni frv., en það er hin mikla brtt. þm. Barð., en ég mun athuga, hvernig till. reiðir af og hverjar undirtektir hún fær, því að undir því er nú komin afgreiðsla málsins. En ég stóð upp aðallega til að leiðrétta nokkur atriði hjá hv. þm. Barð. Hann var harðskeyttur og ekki góðorður, er hann talaði um n. og sagði, að nm. væru dragbítar á málinu og þeir slóðar að gefa ekki út nál. Það var að vísu hægt að gefa út nál., og ef hv. þm. Barð. hefði verið þar að verki, hefði það nál. orðið 4–5 folio-arkir. Málinu var ekki vísað til n., og milliþn. hafði um það fjallað, en það er ekki heldur venja að skila nál., þegar máli er ekki vísað til n., en grg. mþn. var tekin upp með frv. Ég hef talað við þann mann, sem hefur mesta þekkingu á þessum atriðum, og hann sagði, að þegar máli er ekki vísað til n., sé ekki nauðsynlegt að skila nál. — Það var annað, sem hv. þm. talaði um, það var, hvað við létum prenta lítið í þessu máli. Við tókum allt, sem kom frá milliþn., einnig bréf frá stjórn Prestafélagsins og biskupi. Þetta létum við allt prenta, en ég skal játa, að aðeins 27 skjöl hafa okkur borizt síðan, og hefði verið um of að láta prenta þau öll. En þetta voru skjöl send frá biskupsskrifstofunni, en það var ekki hægt að prenta þau, þótt viljað hefðum, vegna þess að þau voru send frá biskupsskrifstofunni 29. nóv., komu til okkar 30. nóv. En hv. 6. landsk. hefur allt þetta fyrir framan sig á borðinu núna, og hv. þm. Barð. hlýtur að sjá, að þetta er ekki slóðaskap að kenna. — Þessu vildi ég skýra frá til að sýna, að n. hefur ekki orðið svo mjög á í þessu máli.
Um mínar till. er það að segja, að enginn mun hafa neitt við þær að athuga, nema vera kynni hv. 2. þm. Árn. En okkur hv. þm. Barð. kemur annars prýðilega saman í flestum efnum, að minnsta kosti um farandprestana, en mér er ekki enn ljóst, hvort svo verður um allar aðrar till. í þessu máli. — Hvað viðvíkur þeirri till. minni, að Bjarnarhafnarsókn skuli heyra undir prestinn á Setbergi, þá hef ég þar ummæli prestsins í Stykkishólmi, að það heyri betur saman, að þeirri kirkju sé þjónað þaðan, og komi einhvern tíma til þess, að presturinn á Setbergi geti ekki komið því við að þjóna í Bjarnarhöfn, þá held ég, að þeir ættu að geta kallazt á og haft samband sín á milli, því að ég veit ekki, hvar ætti að vera gott samkomulag og skilningur, ef ekki á milli prestanna í landi voru.
En það er eitt, sem ég er ekki sammála hv. þm. Barð. um, en það er, að prestar geti ekki skapað andleg verðmæti, nema þeir búi í dreifbýli, að þeir prestar, sem í þéttbýli hafa búið, hafi ekkert lagt af mörkum í þeim efnum. — Þó að ekki sé vitað, að til hafi orðið neinar Vídalínspostillur hjá dómkirkjuprestunum hér í Reykjavík, þá er það að engu síður vitað, að margir af þeim hafa verið frábærir prédikarar, jafnvel þó að ekki sé með talinn prófessor Haraldur Níelsson, sem er einn mesti ræðumaður í prestastétt, sem við höfum nokkurn tíma átt. Og ég held líka, að þeir Valdimar Briem og Matthías Jochumsson hefðu ekki ort síðri sálma, þó að þeir hefðu verið í Reykjavík, — ég held, að Matthías hefði ekki ort síðri verk, þó að hann hefði ekki verið í Odda og þurft að standa í löngum og miklum ferðalögum bæði innan sóknar og utan.
Ég sé svo ekki ástæðu til að þrátta neitt um þetta að sinni og ekki fyrr en ég sé, hvern hug hv. þm. bera til þeirra brtt., sem ég hef hér borið fram.