01.04.1954
Efri deild: 75. fundur, 73. löggjafarþing.
Sjá dálk 1604 í B-deild Alþingistíðinda. (2027)
173. mál, brunatryggingar í Reykjavík
Frsm. minni hl. (Hermann Jónasson):
Það er mjög stutt athugasemd, og hún er á þá leið, að raunverulega er hæstv. ráðh. það ljósara en öllum öðrum mönnum, að allt þetta brölt um tryggingar Reykjavík er af einni rót runnið. Og það er alveg óþarfi fyrir hæstv. ráðh. að nota tímann til þess að tala um þetta mál, þegar aðrir hafa ekki aðstöðu til að gera nema stuttar athugasemdir, og fyllast að því er virðist heilagri vandlætingu yfir afstöðu annarra manna í þessu máli. Það er vitað mál, að allt þetta er vegna þess, að tryggingarnar í Reykjavík voru boðnar út og Samvinnutryggingar urðu lægstar. Og maður hikar við að segja sannleikann í þessu máli, vegna þess að það er rétt að það er þinghæft að segja hann: að þjóðfélag okkar skuli vera á því stigi, að það eru boðnar út tryggingar, og af því að það sýnir sig, að félag, sem ekki er í náðinni hjá bæjarstj., er lægst, þá er rokið til með frv. hér á Alþ., sem nú er orðið of seint að koma í gegn, vegna þess að það er ekki hugsað fyrir því, fyrr en það sýnir sig, að Samvinnutryggingar eru lægstar. Þess vegna verður að tryggja húseignir til bráðabirgða í Reykjavíkhálfan mánuð. Allir sjá það auðvitað, að ef ætlunin var að fara inn á þessa leið, þá hefði löggjöf um þetta efni komið inn á þingið fyrr en þetta. Það var tækifæri til að koma með hana fyrir nýár, og þá væri búið að koma henni í gegn núna. En það þurfti ekki á því að halda, ef það hefði ekki orðið þannig, að þetta tryggingarfélag var lægst. Svo kemur hæstv. ráðh. hér og er með ákaflega mikla vandlætingu út af afstöðu annarra manna, sem vilja, að þetta sé frjálst. Og ástæðan til þess, að við viljum hafa þetta frjálst, er beinlínis sú, að við trúum ekki bæjarstj. Reykjavíkur, eins og hún er núna skipuð, til þess að reikna út, eftir þeim útreikningum, sem hafa farið fram núna síðast viðkomandi þeim tryggingum, sem hér liggja fyrir, hvað sé lægsta boð. Það hefur m. a. komið fram í bæjarstj., að þess hefur verið krafizt af einu tryggingarfélaginu, að hagstofu Íslands eða hlutlausum mönnum yrði falið að reikna út, hverjar tryggingar væru lægstar, vegna þess, hvernig tryggingarnar eru reiknaðar út af þeim tryggingarfræðingum bæjarins, sem eru látnir reikna út, hvað sé lægsta boð. Því er neitað af meiri hluta bæjarstj. að láta hagstofuna reikna út, hvað sé lægsta boð. Og því er neitað að láta óhlutdræga sérfræðinga í tryggingarmálum reikna það út. Þetta vita allir og enginn betur en hæstv. ráðh. Það má nærri geta, þegar þannig er unnið, hvernig verður unnið í þessum málum, þegar ekki er einu sinni skylda að bjóða út tryggingarnar. Núna eru þær þó boðnar út, en útboðin duga ekki. Það fá ekki hlutlausir sérfræðingar í tryggingarmálum að reikna út, hver hefur lægsta boð. Og þá geta allir furðað sig á því, sem vilja, þó að ég og ýmsir aðrir þm. vilji ekki trúa meiri hluta bæjarstj. til þess að annast tryggingarnar án útboða, fyrst farið er þannig með þær, þegar þær eru þó boðnar út.
Það hafa engin rök komið fram í þessu máli fyrir því, að frjálsar tryggingar séu ekki hér eins og erlendis það hyggilegasta. Tryggingarnar eru núna komnar á það stig, að það þarf ekki að beita þeim fyrri aðferðum, sem hér var beitt, vegna þess að hér voru ekki til nægilega sterk tryggingarfélög. Það er komin samkeppni milli margra sterkra félaga, alveg nákvæmlega eins og tíðkast hjá þeim þjóðum, sem fremst eru komnar í tryggingum, og nefni ég þar England og Norðurlandaþjóðirnar. Og það eru þessar aðferðir, sem við stingum upp á, að verði notaðar hér. Það þarf enga milligöngu bæjarstjórnarinnar með sinn sérstaka sérfræðing til þess að reikna út, hvað er lægsta boð. Borgararnir geta gert það hér sjálfir eins og annars staðar.
Nú á að taka upp þá aðferð að semja við þá, sem hafa náð hjá meiri hluta bæjarstjórnarinnar, án útboða, og það má nærri geta, hvernig þeirra samningar verða. (Gripið fram í.) Ja, ég tók það fram síðast, eins og þegar hefur verið lýst hér.
Þetta er sú stutta aths., sem ég vil gera út af þessu máli í sérstöku tilefni þess, að hæstv. dómsmrh. sveigði að mér og hv. 1. þm. N-M. í þá átt, að það byggi einhver óheilbrigður tilgangur bak við þær till., sem hér liggja fyrir um frjálsa samkeppni í tryggingum.