17.11.1954
Sameinað þing: 15. fundur, 74. löggjafarþing.
Sjá dálk 466 í D-deild Alþingistíðinda. (2790)
76. mál, frjáls innflutningur bifreiða
Skúli Guðmundsson:
Herra forseti. Þegar þetta mál kom fyrst til umr. hér í þinginu, flutti hæstv. viðskmrh. ræðu og andmælti þeirri brtt., sem ég hef borið fram. Hæstv. ráðh. varð fyrir því óhappi að fara með rangt mál í þeirri ræðu. Hann fullyrti, að ég væri mótfallinn frjálsum innflutningi á bifreiðum og — að því er mér skildist — frjálsum viðskiptum yfirleitt. Þetta er ekki rétt. En það verða menn að gera sér ljóst, að innflutningur á bifreiðum verður ekki gefinn frjáls með því einu að flytja úthlutun gjaldeyrisleyfa til kaupa á, þeim frá innflutningsskrifstofunni til bankanna. Sú breyting mundi sennilega ekki verða til bóta, og bifreiðaverzlunin er ófrjáls sem áður, þó að það verði gert. Hér þarf meira til.
Það var allmikið rætt um bifreiðainnflutning í ríkisstjórninni í sumar. Meðal annars var þar talað um að gefa innflutninginn frjálsan. En skoðanir eru skiptar um það, hvað sé frjáls innflutningur. Hæstv. viðskmrh. hefur einkennilegar hugmyndir um það. Hann virðist líta svo á, að ef gefin sé út stjórnarauglýsing um, að þeir, sem vilja flytja inn bifreiðar, þurfi ekki að fá leyfi til þess hjá innflutningsskrifstofunni, þá sé innflutningurinn þar með orðinn frjáls. Þó að bankarnir tveir, sem einir hafa rétt til að verzla með erlendan gjaldeyri, neiti mönnum um gjaldeyrisyfirfærslu til bifreiðakaupa, þá telur hæstv. ráðh., að það, að því er mér skilst, komi málinu ekki við eða sé a. m. k. ríkisstj. óviðkomandi. Hann virðist líta svo á, að það sé alls ekki í verkahring ríkisstj. að sjá fyrir því, að auglýsingar hennar um frjálsan innflutning reynist annað og meira en skrum eitt. En til eru þeir, sem líta öðruvísi á það mál. Ef ríkisstj. gefur út tilkynningu um frjálsan innflutning á einhverri vöru, en bankarnir, sem fara með gjaldeyrisverzlunina samkvæmt ákvörðun stjórnarvaldanna, neita að selja mönnum gjaldeyri til kaupa á þessari sömu vöru, þá eru það prettir af hálfu þess opinbera.
Því miður hafa menn orðið fyrir því að undanförnu, að þeir hafa ekki ávallt fengið keyptan þann erlenda gjaldeyri hjá bönkunum, sem þeir þurftu að fá til kaupa á svonefndum frílistavörum. Oft hefur orðið dráttur á afgreiðslu gjaldeyrisins og menn hafa líka orðið fyrir því að fá keyptan aðeins einhvern hluta þess gjaldeyris, sem þeir óskuðu að kaupa vegna innflutnings á frílistavörum. Á þessu þarf að verða breyting. Landsmenn eiga að geta treyst yfirlýsingum og tilskipunum stjórnarvaldanna. Annað er ekki sæmilegt. Þegar ríkisstj. auglýsir, að innflutningur einhverrar vöru sé frjáls, eiga menn að geta fengið hindrunarlaust keyptan þann gjaldeyri, sem þeir óska að fá til kaupa á þeirri vöru. Þetta er svo sjálfsagt, að um það ætti ekki að þurfa að ræða. En þó þarf einmitt að ræða um þetta vegna fenginnar reynslu og vegna þess, að hæstv. viðskmrh. virðist hafa of takmarkaðan skilning á því, að stjórnin eigi að standa við orð sín og yfirlýsingar í þessum efnum sem öðrum.
Brtt. mín á þskj. 139 er því vissulega þörf. Með henni er lagt fyrir ríkisstj. að gera ráðstafanir til þess, að bifreiðainnflutningurinn verði raunverulega frjáls, en ekki aðeins í orði kveðnu. Till. mín er í raun og veru um það, að hæstv. viðskmrh. verði tilkynnt, að menn sætti sig ekki við nein undanbrögð í þessum málum. Þegar gefin er út tilkynning um, að innflutningurinn sé frjáls, þá á það að verða svo í framkvæmdinni. Það sýnist vera þörf á því að leggja áherzlu á þetta.
Það er auðvitað misskilningur hjá hæstv. viðskmrh., sem kom fram í ræðu hans, að ég ætlist til þess, að innflutningur bifreiða sitji fyrir innflutningi á öðrum frílistavörum. Eins og ég hef þegar tekið fram, tel ég hæstv. ríkisstj. skylt að sjá um, að bankarnir selji, viðstöðulaust gjaldeyri til kaupa á öllum frílistavörum, eftir því sem um er beðið. Þar á engin sérstök vörutegund að sitja á hakanum.
Þó að till., sem hér liggur fyrir, og brtt. mín verði samþykktar, þá er mjög langt frá því, að hér á landi sé frjáls verzlun. Enn er það svo um margar innflutningsvörutegundir, þar á meðal ýmsar nauðsynjar, að ekki er heimilt að flytja þær til landsins nema að fengnu innflutnings- og gjaldeyrisleyfi. En þó tekur út yfir, þegar kemur að útflutningsvörunum. Engar íslenzkar framleiðsluvörur má bjóða til sölu eða selja úr landi nema að fengnu leyfi stjórnarráðsins. Og salan á einni af helztu útflutningsvörum landsmanna er í höndum einokunarfyrirtækis. En þetta virðist hæstv. viðskmrh. og flokkur hans telja harla gott. Margir aðrir eru á öðru máli og vissulega þarf mikið að vinna og mörgu að breyta, til þess að hægt sé að telja, að menn búi við frjálsa verzlun hér á voru landi.