24.05.1957
Neðri deild: 106. fundur, 76. löggjafarþing.
Sjá dálk 1440 í B-deild Alþingistíðinda. (1426)
160. mál, húsnæðismálastofnun
Frsm. minni hl. (Ragnhildur Helgadóttir):
Herra forseti. Við 2. umr. þessa máls bar minni hl. heilbr.- og félmn. Nd. fram brtt. við það frv. um húsnæðismálastofnun, sem hér liggur fyrir. Þær brtt. byggðust á því, að efni þessa frv. ætti að leggja fyrir í formi brtt. við lög nr. 55 frá 195b, um húsnæðismálastjórn og veðmálakerfi til íbúðabygginga.
Þar eð þessar till. minni hl. voru felldar við atkvgr. eftir 2. umr. málsins, munum við freista þess að bera fram brtt. við frv. eins og það liggur nú fyrir. Þar eð miklar annir eru á skrifstofu þingsins og í prentsmiðjunni við prentun þingskjala, hefur ekki enn náðst að prenta þessar brtt., og mun ég því flytja þær skriflega og biðja hæstv. forseta að leita afbrigða fyrir þeim.
Fyrsta brtt. er við 3. málsgr. 1. gr. frv. Við leggjum til, að sú setning falli brott, sem segir, að fulltrúi Landsbanka Íslands í húsnæðismálastjórn skuli ekki hafa þar atkvæðisrétt.
Önnur brtt. er við 8. tölul. 2. gr., sem nú er um, að húsnæðismálastjórn skuli beita sér fyrir endurskoðun byggingarsamþykkta, eftir því sem þörf krefji. Við leggjum hins vegar til, að 8. tölul. orðist svo: „Að koma á fót byggingarmiðstöð í samvinnu við framleiðendur og innflytjendur byggingarefna, þar sem væri sýning á byggingarefnum, húshlutum og íbúðateikningum og almenn leiðbeiningastarfsemi fyrir húsbyggjendur fari fram.“
Þá leggjum við til, að næsta málsgr. á eftir núverandi 12. tölul. falli brott, en hún er svo hljóðandi, með leyfi hæstv. forseta: „Húsnæðismálastjórn er heimilt að láta undirbúa byggingu íbúðarhúsahverfa í kaupstöðum með því að láta gera skipulagsuppdrætti að þeim í samráði við skipulagsnefnd ríkisins. Þegar slíkir skipulagsuppdrættir hafa verið samþykktir af skipulagsnefnd og félmrh., er viðkomandi bæjarfélagi skylt að heimila byggingarnar og láta af hendi eða útvega landssvæði fyrir þær, ef með þarf með eignarnámi, og fer um eignarnám samkv. lögum nr. 61 frá 1917.“
Ef þessi brtt. okkar verður felld, þá leggjum við til til vara, að í stað orðsins „skylt“ í frv. komi orðið „rétt“ — að viðkomandi bæjarfélagi sé rétt að heimila byggingarnar — og að setningin í frv. um eignarnámið falli niður og sömuleiðis, að orðið „skylt“ í setningunni um, að viðkomandi bæjarfélagi sé skylt að leggja nauðsynlega vegi o.s.frv., falli einnig niður og í stað þess komi orðið „rétt“, — að viðkomandi bæjarfélagi sé þá rétt að leggja nauðsynlega vegi og leiðslur um slík hverfi innan hæfilegs tíma að mati húsnæðismálastjórnar og félmrh.
Það hefur þegar verið nægileg grein gerð fyrir því af hálfu okkur, að þetta ákvæði sé mjög óeðlilegt. Samkv. því tekur húsnæðismálastjórn ráðin af sveitarstjórnunum um fjármál þeirra.
Enn fremur leggjum við til, að í stað næstsíðustu málsgr. 2. gr. komi 3 nýjar málsgreinar, er orðist svo, með leyfi hæstv. forseta:
„Setja skal á fót tækniráð húsnæðismálastjórnar, er sé skipað fulltrúum frá eftirtöldum aðilum: húsnæðismálastjórn, iðnaðardeild atvinnudeildar háskólans, húsameistara ríkisins, Iðnaðarmálastofnun Íslands, skipulagsstjóra ríkisins, teiknistofu landbúnaðarins, Landssambandi iðnaðarmanna, Félagi ísl. iðnrekenda, byggingarvörudeild Sambands ísl. samvinnufélaga og Félagi ísl. byggingarefnakaupmanna.
Verkefni tækniráðs er að vera húsnæðismálastjórn til ráðgjafar í tæknimálum og eiga frumkvæði að till., er til umbóta og framfara horfa í byggingarmálum, og leggja fyrir húsnæðismálastjórn til ákvörðunar.
Félmrh. ákveður þóknun til meðlima tækniráðs og setur reglugerð um starfsemi þess að fengnum till. húsnæðismálastjórnar.“
Fyrir þessari efnislegu breytingu hefur einnig þegar verið gerð nægileg grein hér í hv. deild, og hygg ég óþarft að tefja fundartímann frekar með því.
Þá er brtt. okkar við 6. gr. frv. og gengur nokkru lengra en hin fyrri brtt. okkar við þá grein. Hún hljóðar svo, með leyfi hæstv. forseta: „Upphaf A-liðs 6. gr. orðist svo:
Lánin veitast aðeins til byggingar nýrra íbúða, meiri háttar viðbygginga, gagngerðra endurbóta gamalla húsa eða kaupa á nýjum íbúðum. Þau skulu greidd lántakendum í peningum, en heimilt er þó að greiða lánin í bankavaxtabréfum, ef lántakandi er því samþykkur.“
Það, sem nýtt er í þessum brtt., er um gagngerðar endurbætur gamalla húsa og um, að unnt sé að greiða lánin í bankavaxtabréfum, ef lántakandi er því samþykkur.
Þá er önnur brtt. okkar við þessa sömu gr.: í stað 100 þús. kr. í B-lið komi 120 þús. kr. Eins og fram kom við 2. umr. þessa máls, eru ýmsir sjóðir farnir að hafa 120 þús. kr. á hverja íbúð hámark láns. Þótt óvíst sé, að á því þurfi að halda fyrst um sinn að hafa slíkt hámark, þá þykir okkur horfa til bóta að hafa þá upphæð þegar ákveðna í þessum lögum.
Þá leggjum við til, að niðurlagssetningin í G-lið 6. gr. falli brott. Sú setning fjallar um, að félmrh. skuli hafa heimild til að setja í reglugerð ákvæði um hámarksstærð íbúða, sem veita má lán til. Okkur þykir þetta ákvæði allvarhugavert, þar eð fram hafa komið nokkuð þröngar hugmyndir hæstv. núverandi félmrh. um hámarksstærð íbúða.
Loks leggjum við til, að við þessa gr., 6. gr. frv., eins og hún er nú, bætist svo hljóðandi setning: „Þó skal sveitarstjórnum utan Reykjavíkur og næsta nágrennis heimilt að veita slík leyfi“ — þ.e.a.s. leyfi fyrir því, að bygging sé hafin, áður en skriflegt lánsloforð er gefið eða bygging undirbúin með þeim hætti, sem húsnæðismálastjórn telur nauðsynlegan.
Þá er 4. brtt. okkar, að í stað 9. gr. komi ný grein, svo hljóðandi:
„Setja skal á stofn undir yfirstjórn húsnæðismálastjórnar og veðdeildar Landsbanka Íslands sérstakt form spariinniána í bönkum og sparisjóðum, er nefnist húsinnlán.
Húsinnlán skulu vera samningsbundin spariinnlán einstaklinga, er leggja inn fé af atvinnutekjum sínum, minnst 5 þús. kr. á ári í að minnsta kosti 5 ár.
Húsinnián skulu bera 1% hærri ársvexti en almennir sparifjárvextir í Landsbanka Íslands eru á hverjum tíma, og skal það fé, sem sparað er á þennan hátt, vera undanþegið tekjuskatti og útsvari, þó ekki yfir 5 þús. kr. á ári.
Bankar og sparisjóðir skulu skyldir til að taka við peningum til húsinnlána. Það fé, sem innborgast til húsinniána, skal ganga til kaupa á A-bankavaxtabréfum hins almenna veðlánakerfis.
Húsinnlán skulu færð á sérstakan reikning lánastofnana, og skulu þær gefa húsnæðismálastjórn skýrslu um þau.
Húsinnlán fást útborguð að minnst 5 árum liðnum frá því, að innlán hófust. Öðlast þá eigendur þeirra rétt til að fá íbúðarlán hjá byggingarsjóði ríkisins allt að 25% hærra en venjulegt lánshámark er, þó aldrei yfir 2/3 hluta af matsverði viðkomandi íbúðar, og skylt er að láta þá sitja fyrir um lán.
Um framkvæmd þessarar greinar fer að öðru leyti eftir því, sem nánar verður ákveðið í reglugerð um húsinnián, er félmrh. skal setja að fengnum till. húsnæðismálastjórnar og veðdeildar Landsbanka Íslands.“
Þá gerum við ráð fyrir, að 10. gr., greinin um skyldusparnaðinn, falli niður og þessi gr. komi í stað allra þeirra gr., sem eru nú í IIII. kafla frv.
Þá er það enn fremur tillaga okkar, að niðurlag 16. gr. falli niður. Það niðurlag er um, að skjóta megi ágreiningi til húsnæðismálastjórnar, ef ágreiningur verður í bæjarstjórn um ráðstöfun íbúða, sem reistar eru á þeim grundvelli, sem frv.-kaflinn gerir ráð fyrir. Okkur þykir óeðlilegt að láta húsnæðismálastjórn vera þarna æðra dómstig, ef svo mætti segja, og leggjum því til, að þessi málsgr. falli niður.
Þá leggjum við til, að upphæðunum, sem greindar eru í 17. gr. frv., verði breytt í það horf, sem nú er. Þar sem gert er ráð fyrir framlagi, 24 kr. í minnsta lagi og 36 kr. í mesta lagi, frá sveitarsjóðum, þ.e. 24 kr. og 36 kr. á hvern íbúa sveitarfélagsins, leggjum við til að komi 18 kr. og 24 kr., eins og upphæðirnar eru nú með vísitölu.
Fari svo, að þessar brtt. nái ekki fram að ganga, vil ég leyfa mér að biðja hæstv. forseta að leita afbrigða fyrir skriflegri varatill. um, að upphaf 10. gr. þessa frv. orðist svo:
„Þeim einstaklingum á aldrinum 16–25 ára, sem hafa 30 þús. kr. eða meira í skattskyldar tekjur, skal skylt að leggja til hliðar 6% af launum sínum, sem greidd eru í peningum eða sambærilegum atvinnutekjum“ o.s.frv.
Þessi brtt. mundi strax mjög milda ákvæðið um sparnaðarskylduna og er í samræmi við skilning stjórnarblaðanna, Alþýðublaðsins og Tímans, á þessu ákvæði, svo að ekki er allsendis ósennilegt, að hún kunni að ná fram að ganga. — Ég leyfi mér að biðja hæstv. forseta að leita afbrigða fyrir henni.