29.10.1957
Efri deild: 13. fundur, 77. löggjafarþing.
Sjá dálk 55 í C-deild Alþingistíðinda. (1698)
19. mál, tollskrá o. fl.
Frsm. meiri hl. (Gunnar Thoroddsen) :
Hv. frsm. minni hl. fjhn. reyndi að svara þeim röksemdum, sem ég hafði hér fram flutt, m. a. þegar ég benti á, að fjöldamargar undanþágur væru í lögum og m. a. hefði síðasta Alþ. samþykkt nokkrar í viðbót. Svar hv. frsm. við þessu er þetta: Nú eru aðstæður gerbreyttar frá því í fyrra. Þá var afkoma ríkissjóðs góð. Þá hafði verið greiðsluhagnaður hjá ríkissjóði. Nú er öldin önnur. Nú leggur ríkisstj. fram fjárlagafrv. með yfir 70 millj. kr. greiðsluhalla. — Það virðist þá vera komið þannig, svo að ég noti orðalag hv. 1. landsk. þm., að það sé orðinn bágborinn fjárhagur ríkissjóðs, en ekki bæjarsjóðs, sem veldur því, að útilokað sé að fella niður aðflutningsgjöld. — Það verður ekki annað ráðið af orðum hv. frsm. minni hl. en að vegna þess, hvað illa sé komið fyrir ríkissjóði nú, þoli hann þetta ekki. En hinu hefur hv. frsm. alls ekki getað svarað, hvernig er hægt að koma heim og saman, annars vegar að ríkissjóðurinn megi ekki missa þessa peninga, þessi aðflutningsgjöld, hann þurfi að fá þau þegar í stað, og hins vegar, að ríkissjóður hafi vel efni á því að gerast einn eigandi borsins og borga hann einn.
Sú tilraun til svars, sem hv. frsm. reyndi, var það, að það væri til fé fyrir þessu, það væri veitt í fjárlögum. Þetta er alger misskilningur. Ég veit þetta stafar bara af vanþekkingu hv. þm. Í fjárlögum fyrir árið 1956 er í fyrsta skipti veitt fé til þessara hluta. Og það stendur í fjárlögunum: Fyrri greiðslan af tveim 1.250 þús. Í gildandi fjárlögum fyrir árið í ár stendur: Til kaupa á jarðbor, síðari greiðsla af tveim, 1.250 þús. Það er sem sagt 2.5 millj., sem veitt er í fjárlögum til þessara hluta. Borinn kostar alls, eins og ég gat um, yfir 11 millj. kr., þegar aðflutningsgjöld eru talin með. Þó að þeim sé sleppt, þó að ríkissjóður ætli sér ekki að greiða sjálfu sér eða þessu fyrirtæki aðflutningsgjöldin, þá er þó 7.5 millj., sem þarf að greiða vegna borkaupanna, en aðeins 2.5, sem hefur verið veitt í fjárlögum. Og í fjárlagafrv., sem nú liggur fyrir, er ekki einn einasti eyrir til þess. Að vísu eru í fjárlögum frá 1956 og 1957 veittar nokkrar fjárhæðir sem rekstrarkostnaður borsins, og við skulum segja, að þeim fjárhæðum hafi verið haldið eftir og eigi nú að nota það líka til að greiða stofnkostnað borsins. Samt sem áður skortir gífurlega mikið á, margar milljónir, að þessar fjárveitingar hrökkvi fyrir stofnkostnaði borsins.
Mér þykir leitt, að hv. frsm., sem ég veit að jafnan vill hafa það, sem sannara reynist, skuli hafa borið fram svo staðlausa stafi um þetta efni, en líklega hefur hann haft fjmrh. fyrir heimild.
Hæstv. fjmrh. kom hér og segir, að ég hafi enga tilraun gert til að hnekkja þeim rökum, sem fram hafa komið. Það þarf náttúrlega þó nokkur brjóstheilindi til að koma hér upp í stólinn og tala svo, þegar ég hef gert þessar röksemdir svokölluðu ýtarlega að umtalsefni og sýnt fram á, hversu gagnrök ríkisstj. gegn þessu stangast gersamlega hvað á annað og í rauninni ekki heil brú í þeim. Og hann talar um, að það sé einstæður ómyndarskapur af borgarstjóranum í Reykjavík, hvernig hann hafi hegðað sér í þessu máli, að gera samning við ríkisstj., gorta af forgöngu og skorta svo manndóm til að standa við. Ég vil aðeins minna þennan hæstv. ráðh. á það, að fyrir hans forgöngu hefur stofnkostnaður þessa bors, síðan samningurinn var gerður við hann, hækkað um nærri 2 millj. kr. En hitt finnst mér nokkuð furðulegt, þegar þessi hæstv. ráðh. leyfir sér að tala um, að af hendi Reykjavíkurbæjar sé ekkert annað, en refjar í stað greiðslna, þar sem það er vitanlegt, að ár eftir ár hefur þessi hæstv. ráðherra staðið í vegi fyrir því, að bæjar- og sveitarfélög á Íslandi fengju greiðslur, sem ríkissjóður á að greiða til ýmissa framkvæmda, bæði vegna þátttöku eða hluta ríkissjóðs í skólabyggingum, í hafnarmannvirkjum, í íþróttamannvirkjum, í heilbrigðisstofnunum. Ár eftir ár hlaðast upp skuldabaggar, og ekki hefur tekizt að fá verulega bót á því þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir á undanförnum árum, m. a. samstarfsmanna þessa hæstv. ráðh. í ríkisstj., fyrst og fremst vegna þess, að þessi hæstv. ráðh. hefur jafnan staðið í gegn. Og svo er nú komið, eins og ég lýsti hér við 1. umr., að skuldir ríkissjóðs til Reykjavíkurbæjar eins, svo að sleppt sé öðrum sveitarfélögum, eru 23 millj. kr. Svo leyfir þessi hæstv. ráðh. sér að koma og tala um refjar af hendi Reykjavíkurbæjar í þessu efni, þar sem þó er vitanlegt og sannað, að núverandi hæstv. fjmrh. er versti skuldaþrjótur, sem setið hefur í ríkisstj. Íslands.