17.05.1960
Efri deild: 79. fundur, 80. löggjafarþing.
Sjá dálk 302 í C-deild Alþingistíðinda. (2478)
163. mál, jarðgöng á þjóðvegum
Ásgeir Bjarnason:
Herra forseti. Það er rétt, sem hv. fyrri flm. þessa frv. sagði, að vegir eru nauðsynlegir, og það hafa ýmsar leiðir verið reyndar til þess að auka við og bæta vegakerfi landsmanna á undanförnum árum. Hitt má svo jafnan um deila, hvað skuli sitja í fyrirrúmi hverju sinni og hvað skuli mæta afgangi. En ævinlega hefur það nú verið þannig hjá hv. Alþ., að það hefur alltaf bætt við þá spotta, sem heyra til þjóðvegakerfinu, án þess að íhuga þá jafnframt, hvernig hægt er að afla fjár til hinna sömu vega. Ég hef lengi verið þeirrar skoðunar, að það hafi ekki alltaf verið eins nauðsynlegt og látið hefur veríð í veðri vaka að bæta þannig við þjóðvegakerfið, en aftur á móti hefði vegakerfinu kannske miðað fullt svo vel áfram með því að efla sýsluvegasjóðina, en það er annað mál.
Hv. flm. þessa frv. gera ráð fyrir, að ef um jarðgöng er að ræða, sem eru innan við 35 m, þá skuli það greitt af venjulegum fjárveitingum, en séu þau lengri, skuli það takast úr brúasjóði. Nú veit ég ekki, hvernig hagur brúasjóðs er, en brúasjóður er myndaður af sérstöku framlagi ríkisins, sem tekið er af benzínskatti, og hinn hluti benzínskattsins eða nokkur hluti hans rennur til akvegakerfis landsins. Samkvæmt 5. gr. laga frá 14. maí 1949 skiptist benzínskatturinn á þessa leið, með leyfi hæstv. forseta:
„a. Í brúasjóð renni fjárhæð, sem svarar 5 aura innflutningsgjaldi af hverjum lítra af benzíni, er Alþ. ráðstafar, og skulu fyrstu tekjur hans ganga til byggingar Þjórsárbrúar.
b. Til viðhalds og umbóta akvegum renni fjárhæð, sem svarar 21 eyris innflutningsgjaldi af hverjum lítra af benzíni og tekjum samkvæmt b-e-lið 1. gr.“
Nú er búið að bæta verulega við þessar upphæðir síðan, þó að sýnt sé, að þær hrökkvi engan veginn fyrir þeim framkvæmdum, sem greiðast eiga samkvæmt þessum fjárveitingum. Ég er því í miklum efa um, að það sé nokkrum greiði gerður með því að fara að bæta jafnkostnaðarsömum mannvirkjum inn á þessar greiðslur og jarðgöng hljóta allajafna að vera. Ég hefði því talið hyggilegast, að flm. hefðu jafnframt því, sem þeir beita sér fyrir svo þjóðnýtu máli sem þessu, komið auga á aðra leið til fjáröflunar í þessu sambandi en að benda á fjárhæðir, sem fyrirhugaðar eru til annarra framkvæmda, er taldar eru stórnauðsynlegar, eins og brúargerðir í landinu og þá einmitt þær brúargerðir, sem greiddar eru úr brúasjóði, því að þær eru mjög kostnaðarsamar, og við vitum, að eins og nú er komið og framkvæmdir eru orðnar dýrar hér á landi, þá hrekkur brúasjóður ekki langt til þess að brúa þau stóru vatnsföll, sem eftir eru. :
Ég skal ekkert segja um, hvort hagur þeirra vega, sem greiðast eiga af benzínskattinum, er betur á vegi staddur, en ég efast þó mjög um það. En ég skora á hv. flm. og þá n., sem fær þetta mál til athugunar, að athuga það gaumgæfilega og taka upp sérstaka fjárveitingu, til þess að hægt sé að koma þessum málum áleiðis, svo að það verði ekki til þess að tefja fyrir þeim málum, sem Alþ. hefur verið að beita sér fyrir á undanförnum árum og við erum allir sammála um að eru þjóðnauðsynleg engu síður en þessi jarðgöng. Og svo er ég í annan stað ekki viss um, þó að hægt væri að fá smáupphæðir úr brúasjóði, að það mundi hrökkva fyrir jafnkostnaðarsömum framkvæmdum og jarðgöng hljóta að vera allajafna, svo að ég hygg, að ef þessi mál eiga að ná tilgangi sínum, áður en mjög langir tímar líða, þá sé óhjákvæmilegt að taka upp sérstaka fjárveitingu til þess að ýta þeim áfram, án þess að það sé gert á kostnað annarra framkvæmda í landinu.