16.02.1961
Neðri deild: 64. fundur, 81. löggjafarþing.
Sjá dálk 861 í B-deild Alþingistíðinda. (898)
128. mál, alþjóðlega framfarastofnunin
Frsm. (Jóhann Hafstein):
Herra forseti. Eins og fram kemur í nál. fjhn. á þskj. 321, fékk fjhn. þetta mál til meðferðar nokkru fyrir áramót.
Það hefur verið venja um slík mál eins og þessi, þar sem ályktanir eru gerðar um aðild Íslands að alþjóðasamtökum, að þeim frumvörpum, sem um þau fjölluðu, fylgdu sjálfar stofnsamþykktirnar, og n. hlutaðist þess vegna til um að fá stofnsamþykktirnar til athugunar og hefur síðan látið fylgja nál. samninginn, bæði á íslenzku og frumtexta.
Nefndarmenn eru allir sammála um, að það sé rétt, að Ísland gerist aðili að þessum samtökum. Leggur nefndin til, að frv. verði samþ., og flytur einnig þá till., sem orðuð er sem brtt. á þskj. 321, að þegar frv. er orðið að lögum og verður birt, þá komi stofnsamningurinn sem fylgiskjal með lögunum og birtist þannig.
Það er ekki sýnt annað en Íslandi geti verið sómi og e.t.v. hagur að því að taka þátt í slíkum samtökum sem hér er um að ræða. Þetta er nýr vísir, sem er að vaxa út frá samstarfi þjóða í Alþjóðabankanum, og það kemur fram í innganginum að samningnum, að þær ríkisstjórnir, sem hafa undirritað þennan samning, telja, að gagnkvæmt samstarf um efnahagslegar framkvæmdir, heilbrigð framþróun efnahagsmála í heiminum og jafnvægur vöxtur alþjóðlegra viðskipta muni leiða til samskipta landa í milli, er stuðlað geti að varðveizlu friðar og farsældar í heiminum. Hljótum við að taka undir það, Íslendingar, ekki síður en aðrar þjóðir. Um markmið þessara alþjóðlegu samtaka, sem lagt er til að við Íslendingar gerumst aðilar að, segir m.a. svo, með leyfi hæstv. forseta:
„Markmið stofnunarinnar er að stuðla að efnahagslegum framkvæmdum, auka framleiðni og bæta þar með lífskjör í löndum þeim, er skammt eru á veg komin og þátttakendur eru í stofnuninni, einkum með því að útvega fjármagn til þýðingarmikilla framkvæmda með kjörum, sem eru rýmri og íþyngja ekki greiðslujöfnuðinum jafnmikið og venjuleg lán, og stuðla á þann hátt að þeim markmiðum framkvæmda, sem Alþjóðabankinn til viðreisnar og framkvæmda stefnir að, svo og að auka við starfsemi hans.“
Í grg. fyrir frv. ríkisstj. er gerð grein fyrir, hvaða fjárhagslegt álag hér er um að ræða fyrir Ísland, þ.e.a.s. hvert framlag þess skuli vera, og þar er að sjálfsögðu öllu stillt í hóf, en framlögin eru í hlutfalli við stærð ríkjanna. Ber okkur ekki að leggja fram nema 100 þús. dollara, en greiðsluskyldan er að tíunda hluta i erlendum gjaldeyri, eða 10 þúsund dollarar, og má greiðast á fimm árum, og afgangurinn, 9/10, einnig á fimm árum, en í eigin gjaldeyri.
Það er aðaltilgangurinn með starfsemi þessarar stofnunar, eins og fram kemur í 5. gr., að leggja fram fjármagn til þess að efla þróun á þeim landssvæðum heimsins, sem skammt eru á veg komin og aðilar eru að stofnuninni. Fjármagn það, sem stofnunin leggur fram, skal notað í því skyni, sem stofnunin telur að eigi forgangsrétt vegna þróunar með tilliti til þarfa viðkomandi svæðis eða svæða. Ber að leggja fram fé til ákveðinna framkvæmda, nema alveg sérstaklega standi á.
Það er rétt að vekja athygli á því, að stofnuninni ber ekki og ekki gert ráð fyrir, að hún leggi fram fé til nokkurrar framkvæmdar, ef félagsríki, í hvers landi framkvæmdin er staðsett, leggur á móti slíku framlagi.
Þá kemur fram í 6. gr. stofnsamningsins, að stofnunin á eigi né starfsmenn hennar að hafa nokkur afskipti af stjórnmálum nokkurs félagsríkis, og eigi skulu þeir heldur láta stjórnmálaeðli félagsríkis eða ríkja hafa áhrif á ákvarðanir sinar, enda ber þeim í þessu efni einungis að hafa hliðsjón af efnahagsmálum og meta þau af óhlutdrægni til þess að ná markmiðum samnings þessa.
Hv. þm. hafa nú aðstöðu til þess að kynna sér, eftir að þessu þskj. var útbýtt, sjálfan stofnsamninginn. Það er rétt að vekja athygli á því, að félagsríki er hvenær sem er heimilt að segja sig úr stofnuninni með skriflegri tilkynningu til aðalskrifstofunnar, ef það síðar skyldi óska þess. Ef verður einhver ágreiningur á milli ríkjanna, eru sérstök ákvæði í 10. gr. um það, hvernig með skuli fara, og hafi félagsríki sagt sig aftur úr stofnuninni, eru þar ákvæði um, að gerðardómur skuli útkljá þær deilur eða ágreiningsmál, sem kynnu af því að rísa.
Stofnfé eða hlutafé stofnunarinnar, eins og það er orðað í grg. ríkisstj., á að vera 1000 millj. dollara, og síðan eru ákvæði um það að geta aflað viðbótarfjár. Það er því full ástæða til þess að ætla, að þessi stofnun geti að verulegu leyti stuðlað að því að efla efnahagsþróunina í þeim löndum, sem erfiðast eiga, og þá í þeim tilgangi, að það verði til þess að efla í heild efnahagssamvinnu og viðskipti ríkja, eins og ég gat um áðan, sem stuðla mundu að friði og farsæld í heiminum.
Ég skal svo ekki hafa þessi orð fleiri, en leyfi mér að leggja til fyrir hönd fjhn., að frv. verði samþ. og aðeins sú formlega breyting á gerð, sem lagt er til á þskj. 321, að sjálfur stofnsamningurinn verði á sínum tíma birtur.