06.04.1964
Neðri deild: 74. fundur, 84. löggjafarþing.
Sjá dálk 733 í C-deild Alþingistíðinda. (2021)
102. mál, menntaskólar
Frsm. meiri hl. (Benedikt Gröndal):
Herra forseti. Hv. 5. þm. Austf. (LJós), sem var að ljúka máli sínu, túlkaði álit meiri hl. menntmn. á þá lund, að þar kæmi fram óvilji varðandi Austfirðinga og Vestfirðinga um að fá þar menntaskóla. Þessu vil ég algerlega mótmæla, og ég leyfi mér að fullyrða, að þvert á móti eru þeir, sem meiri hl. skipa, ekki síður en þeir, sem minni hl. skipa, þessum óskum mjög vinsamlegir.
Hv. þm. minnti á, að þessi frv. hefðu oft verið lögð fram hér á Alþ. áður. Þetta er rétt. En hvaða afgreiðslu hafa þau hlotið hingað til? Þau hafa verið þegjandi og hljóðalaust svæfð í n., ekki heyrzt stuna eða hósti, eftir að þau voru flutt, og það er einmitt með tilliti til þess, að frv. hafa fengið þá afgreiðslu á undanförnum árum, sem ég sem form. n. lagði á það áherzlu, að n. léti þetta ekki koma fyrir einu sinni enn, heldur afgreiddi það með mjög vinsamlegri tilvísun til ríkisstj., og við lítum á þessa afgreiðslu sem jákvæða og vinsamlega.
Hv. 5. þm. Austf. skildi orðin í nál., að athuga ætti um framtíð arþörf þjóðarinnar fyrir menntaskóla, á þá lund, að meiri hl. hugsaði sér, að ef einhvers staðar væri til sæti í menntaskóla, ætti að vísa Vestfirðingum og Austfirðingum þangað. Þetta er líka misskilningur, og ég vil í tilefni af því taka fram, að þegar rætt er um framtíðarþörf þjóðarinnar fyrir menntaskóla, er það okkar hugmynd, að fullkomlega sé tekið tillit til þarfa, sem stafa af því, að þjóðinni er þörf á því að halda sinni byggð, og við teljum, að röksemdir eins og þær, sem Austfirðingar og Vestfirðingar halda fram í þessum málum, stuðli beinlínis að því að skapa þörf, ekki síður en bara hrein höfðatala. Og það er alls ekki hugmynd okkar með þessu orðalagi að smeygja okkur fram hjá óskum landshlutanna, og þykir mér leitt, ef einhver hefur skilið álitíð á þann hátt. Ég er persónulega mjög þeirrar skoðunar, að einn liður þeirra ráðstafana, sem þjóðin verður að gera til að viðhalda allri byggð sinni, sé að stofna nýjar menntastofnanir, ekki aðeins menntaskóla úti í byggðinni, heldur ætti mjög bráðlega að fara að hugsa til þess að stofna háskóla utan Reykjavíkur. Það getur verið, að slíkar hugmyndir kæmust ekki í framkvæmd í 15—20 ár, en orð eru til alls fyrst, og þarf ekki annað en að íhuga þau mál dálítið vandlega til þess að sjá, að þau eru engin fjarstæða. Um þetta hefur a.m.k. tvisvar sinnum verið skrifað í því blaði, sem ég ritstýri, á undanförnum tveimur árum.
Ég vil ekki orðlengja um þetta, en vil aðeins ítreka það, að þetta er vinsamlegasta afgreiðsla, þetta eru beztu undirtektir, sem þessi mái hafa þó fengið hér á þessu þingi, þó að þau hafi oft komið hér fram, að nú starfar sérstök nefnd einmitt að málefnum menntaskólanna og framtíðarmálum þeirra, nefnd færustu manna á þessu sviði, og þess vegna telur meiri hl. menntmn., að við getum að svo komnu máli bezt þokað þessum málum fram á raunhæfan hátt með því að vísa þeim til ríkisstj. með þeirri skilgreiningu, sem þeirri tilvísun fylgir, og þeim skýringum, sem hér hafa komið fram.