11.05.1965
Neðri deild: 88. fundur, 85. löggjafarþing.
Sjá dálk 1666 í B-deild Alþingistíðinda. (1535)
199. mál, lántaka til vegaframkvæmda
Frsm. minni hl. (Skúli Guðmundsson):
Herra forseti. Hér liggur fyrir frv. frá hæstv. ríkisstj. um heimild til lántöku til vegaframkvæmda. Alls vill stjórnin fá heimild til að taka 135.5 millj. kr. að láni til vegaframkvæmda. Stærsta upphæðin, 115 millj., er vegna Reykjanesbrautar, en það er ætlað, að þá upphæð þurfi til að fullgera veginn. Mér skilst, að ríkisstj. þyrfti í raun og veru að fá dálitlu hærri heimild til lántöku til Reykjanesbrautar, ef hún vill ljúka þeirri vegagerð á þessu ári. Skv. upplýsingum vegamálaskrifstofunnar voru föst umsamin lán til Reykjanesbrautar 130.9 millj. í árslok 1964, en áður hefur Alþingi veitt lántökuheimildir í fjárl. fyrir 1963 og 1964 fyrir u.þ.b. 82.9 millj. Þannig var við síðustu áramót búið að taka 48 millj. kr. lán til vegarins umfram lagaheimildir. Samgmrn. segir, að Íslenzkir aðalverktakar hafi lánað þetta fé.
Þegar stjórnin lagði fyrir þingið nú fyrir skömmu frv. um heimild til að taka innlent lán, þá gaf hún þær upplýsingar, að hún hefði í hyggju að verja 27 millj. af því láni til vegagerða. Ef þessi upphæð verður notuð til lántöku vegna Reykjanesbrautar, vantar þó enn heimild fyrir um 21 millj. til Reykjanesbrautar, til þess að vegagerðinni verði lokið á þessu ári. Og við teljum rétt í minni hl. fjhn., að þessari upphæð verði bætt við frv. til leiðréttingar á því. Við höfum ekki flutt enn þá till. um það, en viljum benda hæstv. samgmrh. á það, að þetta ætti hann að gera til leiðréttingar á sínu frv.
Þá bendum við á, að 4. töluliður 1. gr. frv. er alveg óþarfur og má falla niður. Þar ræðir um lántöku til Ólafsvíkurvegar um Enni. En það er upplýst, að þessari vegagerð er lokið, og enn fremur, að umrætt lán, 3 millj., var tekið af innlenda láninu, sem ríkið tók beint á árinu 1964 skv. heimild frá Alþingi. Stjórnin hefur því áður fengið heimild til þessarar lántöku og notað hana og þess vegna er aldeilis óþarft að koma nú með þennan lið inn í þetta nýja frv. Þessu vil ég einnig beina til hæstv. stjórnar, hvort hún vill ekki flytja till. um að fella þennan lið niður.
Nyrzta sveitin í Strandasýslu er Árneshreppur. Þar er dugmikið fólk, sem leggur sig vel fram við framleiðslustörfin, en það býr við mikla samgönguerfiðleika, meiri en flestir aðrir landsmenn. Það mun vera þar lítill flugvöllur, sem hægt er að nota fyrir litlar vélar, en veg vantar þangað og því verða allir flutningar á fólki og vörum að og frá sveitinni að fara fram á sjó og skipagöngur þangað eru strjálar.
Í vetur rak hafís að norður- og austurströnd landsins, sem kunnugt er og í 2–3 mánuði hefur ísinn lokað skipaleiðum til hafnanna í Strandasýslu. Þetta hefur valdið íbúum Árneshrepps miklum örðugleikum, þar sem þeir eru ekki í sambandi við þjóðvegakerfi landsins og geta því ekki fengið nauðsynjar sinar með bifreiðum.
Talið er, að 2 millj. kr. framlag vanti, til þess að hægt sé að tengja Árneshrepp við akvegakerfið. Það er lífsnauðsyn fyrir íbúa sveitarinnar að fá veginn þangað, til þess að þeir séu ekki algerlega útilokaðir frá umheiminum, þó að hafísinn loki leiðum um hafið, eins og orðið hefur á þessu ári. Þessar 2 millj. eru hreinir smámunir í samanburði við þá stóru upphæð, sem ráðgert er skv. þessu frv. að taka að láni til vegagerðar annars staðar á landinu, aðallega til Reykjanesbrautar.
Þegar frv. þetta var til meðferðar í hv. Ed., bar hv. 1. þm. Vestf., Hermann Jónasson, fram brtt. um, að inn í það væri bætt heimild til 2 millj. kr. lántöku vegna vegagerðarinnar norður í Árneshrepp. Svo undarlega fór í þeirri þd., að þessi sanngjarna till. var felld. Hún hefur nú verið tekin upp til flutnings hér í deildinni af hv. 3. þm. Vestf., Sigurvin Einarssyni, og er á þskj. 699.
Við umr. um málið í fjhn. lýstu fulltrúar stjórnarflokkanna sig andvíga brtt. um veginn í Árneshrepp. Þeir færðu fram þá ástæðu, að samgmrh. hæstv. væri á móti þessu, og úr því að hann var á móti till., þá töldu þeir sig líka þurfa að standa gegn henni. Svo er nú það.
Till. kemur nú til atkv. hér í deildinni. Hér eiga sæti 12 stuðningsmenn ríkisstj, fyrir utan fjárhagsnefndarmennina og ráðherrana sjálfa. Og nú vaknar sú spurning, hvort allir þessir 12 muni hlýða kalli ríkisstj. eins og stjórnarflokksmennirnir í fjhn. og greiða atkv. gegn þessu mikla hagsmunamáli fólksins í Árneshreppi. Skyldu þeir allir vera svo helteknir af þeim hjartans ís, sem Hannes Hafstein kvað um forðum, að þeir greiði atkv. gegn 2 millj. kr. lántöku til vegagerðar inn í afskekkta byggðarlagið í Strandasýslu, á sama tíma sem þeir rétta upp hendurnar með því, að 115 millj. kr. verði teknar að láni til þess að ljúka lagningu steinsteypta vegarins frá höfuðborginni til Keflavíkur? Við sjáum, hvernig þeir haga sér í málinu, innan litillar stundar og Alþingistíðindin munu geyma frásögn af framkomu þeirra í málinu.
Ég vil svo, herra forseti, óska þess, að nafnakall verði haft um brtt. á þskj. 699 og ég vil að lokum geta þess, að við í minni hl. fjhn. mælum með þessu frv.