09.04.1965
Efri deild: 65. fundur, 85. löggjafarþing.
Sjá dálk 1976 í B-deild Alþingistíðinda. (1827)
152. mál, brunatryggingar í Reykjavík
Auður Auðuns:
Herra forseti. Ég vil þakka hv. allshn. fyrir jákvæða afgreiðslu þess máls, sem hér er til 2. umr. Ég vil aðeins segja nokkur orð í sambandi við ræðu hv. síðasta ræðumanns, 6. þm. Norðurl. e.
Í lögum um brunatryggingar í Reykjavík er kveðið svo á, að dómkvaddir virðingamenn skuli meta húsin til brunabóta og í l. er einnig ákvæði um það, að menn geti, ef þeir telja matið óraunhæft eða ósanngjarnt, krafizt þess, að fram fari yfirmat, þó að ég búist nú við að vísu, að menn almennt e.t.v. geri sér ekki ljóst, að þessi réttur er fyrir hendi, eða þá a. m. k. hirði ekki um að nota sér þann rétt. Ég vil undirstrika það, að virðingarmennirnir framkvæma mötin og það er að sjálfsögðu ekki á valdi vátryggjandans eða sveitarstjórna, þar sem þær hafa tekið að sér tryggingarnar, eins og hér í Reykjavík, þá er það ekki á þeirra valdi að véfengja út af fyrir sig mötin, nema að því leyti sem sveitarstjórn óskaði eftir að fá þeim breytt og þá væntanlega til þess að gæta hagsmuna sveitarfélagsins.
Vegna þess, sem hv. þm. sagði um mötin hér í Reykjavik, að þau væru yfirleitt of lág, geri ég ráð fyrir, að þetta sé í ýmsum tilfellum um ný hús. Hins vegar setja virðingarmennirnir sér vissar reglur við framkvæmd matanna og ég þekki þær reyndar ekki út í æsar, en ég ætla, að aðalgrundvöllur og viðmiðun sé þar vísitöluhúsið, byggingarkostnaður á teningsmetra í vísitöluhúsinu. En nú veit maður það að sjálfsögðu, að í ýmsum tilfellum leggja menn í meiri kostnað við sín hús, heldur en reiknað er með í vísitöluhúsinu, en sjálfsagt aftur sjaldgæfara, að það fari niður fyrir þá útreikninga, sem um vísitöluhúsið gilda, eða niður fyrir þau byggingargæði, sem vísitöluhúsið gerir ráð fyrir. Ég vil hins vegar benda á það, að flest síðustu árin hefur farið fram hækkun brunabótamatanna hér í Reykjavík í samræmi við það, sem hækkað hefur vísitala byggingarkostnaðar, sem þýðir að sjálfsögðu einungis það, að öll mötin eru hækkuð um sama hundraðshluta eða sömu prósenutölu. Það er hins vegar ekki því að leyna, að t.d. hér í Reykjavík eru aftur gömul hús, þá í flestum tilfellum reyndar timburhús, sem eru áreiðanlega í of háu mati og hvort tveggja þetta hefur leitt til þess, að nú er fyrir nokkru hafin og nokkuð á veg komið endurskoðun allra brunabótamata hér í Reykjavík og verða þá að sjálfsögðu gerðar þær leiðréttingar á brunabótamötunum, sem slík endurskoðun leiðir í ljós, að eðlilegt er og sanngjarnt að gera.
Í því frv., sem hér um ræðir, er í 2. gr. það nýmæli, að borgarstjórn er heimilað að leysa til sín hús, ef þau skemmast svo af eldsvoða, að brunatjón er meira en helmingur brunabótaverðs og ef hlutaðeigandi hús þarf að víkja af skipulagsástæðum eða af því stafar eldhætta, sem mundi nú reyndar einungis gilda væntanlega um timburhús. Ég vil þá einnig láta þess getið, að nýrri hús, steinhús, sem eru yfirgnæfandi meiri hl. húsa hér í Reykjavík, hafa nú orðið flest hver upphitun frá hitaveitu, þar er eldhætta yfirleitt hverfandi litil samanborið við það, sem áður var og ef eldsvoða ber að höndum, verða tjónin í fæstum tilfellum mjög mikil. Þegar tjón verður og ekki er um algert tjón að ræða, er það metið, hve mikið eigi að greiða hinum tryggða, þá er metið eftir raunverulegu tjóni, það er ekki miðað þar við það, hve hlutfallslega miklu tjónið næmi miðað við vátryggingarupphæðina, heldur er metið, hvað það raunverulega tjón er, og menn eru þá sjálfsagt í mjög fáum tilfellum yfirleitt í þeirri hættu að fá ekki bætt það, sem þeir raunverulega hafa skaðazt við eldsvoðann. Hitt er annað, að það mundu ekki verða greiddar bætur umfram vátryggingarverðið eða brunabótamatsverðið, nema því aðeins að með endurmati hafi því einnig verið slegið föstu, að brunabótamatsverðið hafi verið of lágt.
Ég vildi aðeins láta þessar skýringar koma fram vegna þess, sem kom fram í ræðu hv. þm. og skal svo ekki frekar fjölyrða um þau atriði. Ég vil sem sé endurtaka þakkir mínar til n. fyrir jákvæða afgreiðslu málsins og ég mætti kannske aðeins bæta því við, að ég held, að segja megi almennt, að þessi regla sé skynsamleg og þarfleg og jafnvel nauðsynleg. Á fundi fulltrúaráðs Sambands isl. sveitarfélaga, sem yfir stendur nú þessa dagana, hefur einmitt komið fram till. um það, að samsvarandi ákvæði verði fellt inn í lög um brunatryggingar utan Reykjavíkur og að stjórn sambandsins verði falið að vinna að því, að svo verði gert.
Ég sé svo ekki ástæðu til að fjölyrða frekar um málið, en vænti þess, að hæstv. forseti taki það við fyrstu hentugleika til 3. umr., svo að málið hljóti afgreiðslu á þinginu, sem væntanlega verður ekki mjög langt að bíða að ljúki.