23.02.1966
Sameinað þing: 28. fundur, 86. löggjafarþing.
Sjá dálk 196 í D-deild Alþingistíðinda. (2892)
84. mál, embættisbústaðir
Fjmrh. (Magnús Jónsson):
Herra forseti, í framsöguræðu minni við 1. umr. fjárl. í haust komst ég m.a. svo að orði, með leyfi hæstv. forseta:
„Í löggjöf um ýmis embætti er gert ráð fyrir embættisbústöðum, en naumast er þó hægt að segja, að fullt samræmi sé í þeim reglum. Víða um landið, þar sem erfitt er um húsnæði eða torvelt að selja húseignir fullu verði, verður ekki hjá því komizt að hafa embættisbústaði. Hins vegar sýnist mér fráleitt að byggja embættisbústaði í höfuðborginni og öðrum þéttbýlissvæðum, þar sem verðgildi húsa er stöðugt. Er það hvorki til góðs ríkinu né viðkomandi embættismanni, og virðist eðlilegra á þeim stöðum að reyna að greiða fyrir því með lánsfé, að embættismennirnir geti sjálfir eignazt sitt húsnæði, enda er reyndin sú, að embættisbústaðir eru yfirleitt mjög dýrir í byggingu og það, sem einum hentar, hentar alls ekki þeim næsta. Fulltrúar úr þeim ráðuneytum, sem hinir ýmsu embættisbústaðir heyra undir, vinna nú að heildarathugun þessa máls.“
Þetta taldi ég rétt að kæmi hér fram með hliðsjón af þeirri till., sem hér liggur fyrir.
Ég er hv. flm. algerlega sammála um allar þær röksemdir, sem hann færði fyrir máli sínu. En með hliðsjón af því, að nú þegar er í gangi innan stjórnarráðsins heildarathugun á málinu, tel ég, að fullnægt sé í rauninni því, sem hann er að fara fram á með sinni till. Það hefur verið að þessu unnið nú um alllangt skeið, og ég vonast til þess, að innan ekki langs tíma liggi fyrir heildarniðurstöður um málið.
Það er rétt, sem hv. þm. sagði, að það gilda margvísleg lagaákvæði um embættisbústaði þessa. Það eru að vísu ekki mjög háar fjárhæðir á hverju ári, sem fara til þessara bygginga, en samtals er hér orðið um mjög verulegar fjárhæðir að ræða, og það er mikill fjöldi húsa, sem er í eigu ríkisins sem embættisbústaðir ýmissa embættismanna hér og þar á landinu. Það hefur jafnframt komið í ljós við athugun á þessu máli, að það er mjög mikið ósamræmi í því, hvað bæði gildir um húsaleigu og margt annað í sambandi við þessa bústaði, og það verður ekki sagt, að það sé endilega víst eða eðlilegt, að þeir embættismenn, sem nú eiga lögum samkv. rétt á slíkum bústöðum, eigi fremur að fá þá heldur en ýmsir aðrir, þannig að það er alveg rétt, að heildarathugun þessa máls er hin brýnasta nauðsyn. Eins og hv. tillögumaður sagði í ræðu sinni áðan, geri ég naumast ráð fyrir því, að hjá því verði komizt, að ríkið eigi allmarga embættisbústaði hér og þar um landið, þar sem verðgildi húsa er með þeim hætti, að það getur verið miklum erfiðleikum bundið fyrir fráfarandi embættismann að selja sinn bústað. En í þéttbýlinu er þetta óeðlilegt og hvorugum aðila til góðs, að þessi tilhögun sé á höfð. Hins vegar kann að vera sanngjarnt að greiða fyrir embættismönnum ýmsum, eftir að það hefur verið metið, hvað eðlilegt er, og tekið tillit til samræmis í því efni, að hve miklu leyti embættismenn eigi að njóta slíkra hlunninda.
Það hefur lengi verið gagnrýnt og það með réttu, hvernig háttað er byggingu embættisbústaða, og þeir hafa í heildina tekið, hygg ég, orðið í flestum greinum mun dýrari en þær byggingar, sem einstaklingar hafa ráðizt í, og embættisbústaðirnir eru oft og tíðum mjög óhentugir fyrir embættismennina, þar sem þeir eru oft af þeirri stærð, sem alls ekki hentar einum, þó að það geti hafa verið hentugt fyrir annan. Það er ljóst, að að svo miklu leyti sem halda á áfram að byggja embættisbústaði, verður að leggja miklu meiri áherzlu á að reyna að byggja bústaði af „standard“-gerð, þannig að það fari ekki eftir nánast sagt duttlungum hverju sinni, hvers konar embættisbústaðir eru reistir hér eða þar.
Öll þessi atriði, sem ég hef hér nefnt, er ætlazt til að þessir fulltrúar rn., sem embættisbústaðirnir nú heyra undir, athugi og reyni að gera sér grein fyrir og geri síðan heildartill. um málið. Hvort það verður niðurstaðan að setja sameiginlega löggjöf um alla embættisbústaði eða ekki, skal ég ekki um segja. Það er of snemmt að fullyrða neitt um það. En öll þau sjónarmið, sem hv. flm. gerði grein fyrir, munu verða tekin til greina í sambandi við þessa athugun og eru innan þess starfsramma, sem þessum embættismönnum rn. hefur verið settur.
Ég vildi láta þetta koma fram hér, ekki til þess út af fyrir sig að draga úr gildi þeirrar till., sem hér er, af því að hún er ekki annað en staðfesting á því, að það séu útbreiddari skoðanir en kom fram í minni ræðu í haust, að hér sé um nauðsynjamál að ræða, og get ég ekki annað en fagnað því. Ég tel hins vegar, að málið sé nákvæmlega á þeim rekspöl og unnið á því sviði, sem till. gerir ráð fyrir, og sé komið það langt áleiðis, að þess megi vænta, að niðurstöður fáist innan ekki langs tíma.