03.11.1965
Sameinað þing: 9. fundur, 86. löggjafarþing.
Sjá dálk 416 í D-deild Alþingistíðinda. (3083)
44. mál, bygging menntaskóla á Ísafirði
Menntmrh. (Gylfi Þ. Gíslason):
Herra forseti. Hv. fyrirspyrjandi, 3. þm. Vestf., beindi til mín þeirri fsp., hvort um væri að ræða í ríkisstj. einhvern ágreining um byggingarmál menntaskólanna fyrirhuguðu á Vestfjörðum og Austfjörðum. Mér er ánægja að upplýsa, að um engan slíkan ágreining hefur verið né er að ræða. Þótt hæstv. fjmrh. hafi sagt í fjárlagaræðu sinni eitthvað á þá leið, að hann teldi skynsamlegast, að fyrst yrði byggingarmálum þeirra menntaskóla, sem nú störfuðu í landinu, komið í viðunandi horf, áður en ráðizt yrði í það að byggja alveg nýja menntaskóla, þarf í því engan veginn að felast, að það sé skoðun hæstv. fjmrh., að fresta eigi um einhvern ófyrirsjáanlegan tíma undirbúningi eða byggingarframkvæmdum við menntaskóla á Vestfjörðum eða Austfjörðum.
Til að gera þetta ljósara með örfáum orðum er rétt að ítreka það eða undirstrika, sem ég sagði áðan, að þegar hafa verið teknar ákvarðanir um byggingarframkvæmdir í menntaskólamálum Reykjavíkur, þ.e. með ákvörðuninni um byggingu Hamrahlíðarskólans, sem þegar er hafin. Um þetta þarf því ekki að taka neina viðbótarákvörðun. Sú ákvörðun hefur verið tekin. Enn fremur hefur þegar verið tekin ákvörðun um tvöföldun á menntaskólanum að Laugarvatni og búið að veita fé til þess tvisvar sinnum á fjárl. Í samræmi við þessa ákvörðun voru á þessu hausti teknir inn nemendur í tvo 3. bekki við menntaskólann að Laugarvatni, en hingað til hefur hann starfað þannig, að aðeins hefur verið starfandi þar ein 3. bekkjardeild, sem síðan í 4., 5. og 6. bekk hefur skipzt í máladeild og stærðfræðideild eftir venjulegum menntaskólahætti. 4., 5. og 6. bekkur á Laugarvatni hafa því ekki verið nema hálfsetnir, sem svarar til um það bil helmings af einni 3. bekkjardeild við skólann. Það var þetta, sem ríkisstj. tók ákvörðun um að breyta fyrir rúmu ári. Þess vegna hafa tveir 3. bekkir tekið til starfa við menntaskólann að Laugarvatni nú í vetur, og þess vegna munu verða tveir 4. bekkir í menntaskólanum næsta vetur og byggður nemendabústaður yfir eina bekkjardeild í vor og næsta sumar, og þannig mun framkvæmdum verða haldið áfram. Hinn veturinn munu verða tveir 5. bekkir, þriðja veturinn síðan tveir 6. bekkir, þannig að menntaskólinn hefur stækkað upp í 8 bekkjardeilda skóla, þ.e. um 200 manna skóla, á þessu tímabili, ef þessar framkvæmdir koma með algerlega eðlilegum hætti, skólinn tvöfaldast á eðlilegum tíma, þannig að hver bekkurinn tekur við af öðrum. Þessi ákvörðun hefur þegar verið tekin.
Eina stórframkvæmdin í menntaskólamálum, sem enn er á athugunarstigi, er, hvernig eigi að bæta aðstöðu menntaskólans á Akureyri, og það tók ég fram í svari mínu strax áðan, að það, sem þar er helzt umrætt, og það, sem ég persónulega tel brýnasta nauðsyn á, er að auka sérkennsluaðstöðu menntaskólans á Akureyri með líkum hætti og þegar hefur verið gert við menntaskólann í Reykjavík. Ég vona, að þessi ákvörðun verði tekin hið allra fyrsta, og er hún eiginlega eina ákvörðunin, sem á döfinni er, sem segja má, að tilheyri því, að málum hinna menntaskólanna sé komið í viðunandi horf, ef má nota það orðalag, áður en eða samtímis sem ákvarðanir eru teknar um fjárveitingar og byggingarframkvæmdir menntaskólanna á Vestfjörðum og Austurlandi. Það verður eflaust skoðun ýmissa manna, að mjög æskilegt sé að hraða sem allra mest þessum framkvæmdum við menntaskólann á Akureyri og hefja myndarlegar fjárveitingar til þeirra, og það verður eflaust skoðun margra manna, að það sé enn nauðsynlegra en hefja byggingu menntaskóla á Vestfjörðum og Austfjörðum. En það mál kemur auðvitað til yfirvegunar og athugunar, því að það er væntanlega öllum Ijóst, að ekki verða allir hlutir gerðir í einu, eins og hv. formaður Framsfl, hefur undirstrikað rækilega í glöggri ræðu ekki alls fyrir löngu.
Í sambandi við þetta skal ég svo að síðustu geta þess, að að því er unnið að semja framkvæmdaáætlun um skólabyggingar í landinu yfirleitt, þar með byggingu menntaskólanna, áframhald á framkvæmdum, sem þegar hafa verið afráðnar eða á döfinni eru, og framkvæmdir við menntaskólann á Vestfjörðum og menntaskólann á Austfjörðum. Þegar framkvæmdaáætlanir til nokkurra ára eru samdar, þarf auðvitað að vega og meta, hvaða framkvæmdir eigi að hefjast á þessu árinu eða hinu, og mér er óhætt að fullyrða, að framkvæmdir við menntaskóla á Austfjörðum og Vestfjörðum koma til algerlega sambærilegrar athugunar og niðurröðunar við aðrar framkvæmdir í menntaskólamálum þjóðarinnar, þegar endanlega hefur verið gengið frá þessari framkvæmdaáætlun um skólabyggingarnar.
Svo vildi ég aðeins segja örfá orð út af því, sem hv. þm. Einar Ágústsson, 11. þm. Reykv., sagði varðandi það atriði, að veitt hefði verið viðtöku til menntaskólanáms öllum þeim, sem staðizt hefðu til þess tilskilin próf. Hann viðurkenndi auðvitað, að þessi staðhæfing mín væri rétt, enda er hún það, en bætti því við, að hann teldi prófið, inngönguprófið í menntaskólana, þ.e. landsprófið, vera óeðlilega þungt. Ég held, að það sé ekki réttur vettvangur hér að ræða, hvort ákveðin próf séu of þung eða of létt, enda hvorki ég né alþm. almennt hafa aðstöðu til að dæma um það, sem er algert sérfræðilegt og kennslufræðilegt atriði. En á það vildi ég aðeins benda í fyrsta lagi, að eftir núgildandi reglum, þar sem landspróf með einkunninni 6 er skilyrði inn í menntaskóla, eru þetta vægari kröfur, léttari kröfur en gerðar voru, áður en núgildandi landsprófsskipan var tekin upp. Á mínum menntaskólaárum t.d. giltu mun þyngri prófkröfur, hærri einkunnarkröfur inn í lærdómsdeild hinna almennu menntaskóla en nú á sér stað. Að þróunin hefur verið þessi, kemur m.a. fram í því, að hlutfallslega miklu fleiri nemendur stunda nú menntaskólanám í hverjum árgangi en var fyrir 20—30, að ég ekki tali um 40 árum. Og þó að margir falli á landsprófi og nokkrir falli við millibekkjarpróf í menntaskólunum, er það engin sönnun fyrir því, að nemendur séu ekki eins góðir og áður var, heldur fyrst og fremst vitnisburður um það, að miklu fleiri reyna hlutfallslega við þessi próf heldur en tíðkaðist fyrir 10—20, að ég ekki tali um 30 eða 40 árum.