14.12.1966
Sameinað þing: 16. fundur, 87. löggjafarþing.
Sjá dálk 255 í B-deild Alþingistíðinda. (121)
1. mál, fjárlög 1967
Frsm. 1. minni hl. (Halldór E. Sigurðsson):
Herra forseti. Það eru örfá atriði, sem ég ætla að víkja að, sem fram komu í ræðum hæstv. fjmrh. og hv. formanns fjvn. Það atriði, sem ég ætla að víkja að í ræðu hæstv. fjmrh., er í sambandi við niðurgreiðslurnar og það, sem ég sagði um þær hér í dag.
Þegar þetta mál var lagt fyrir okkur í hv. fjvn., var það lagt þannig fyrir, að fjárhæðin væri miðuð við það að fella niður niðurgreiðslur þann 1. nóv. 1967. Ég spurðist svo fyrir um það hjá einum nm., hvort það væri átt við allar niðurgreiðslur, og hann hélt, að svo mundi vera, og ég gat ekki betur heyrt í ræðu formanns í dag, sem ég var einmitt að taka eftir í þessu sambandi, en hann setti málið þannig fram. Af þessum ástæðum miðaði ég mitt tal við þetta, að það væri allar niðurgreiðslurnar, sem ætti að fella niður. Nú hefur hæstv. fjmrh. hins vegar upplýst það, að svo væri ekki, heldur viðbótin frá því í haust, og mér fannst það í raun og veru sönnu nær, miðað við þær upplýsingar, sem ég hafði fengið um heildarfjárhæð til niðurgreiðslna miðað við heilt ár. Um þetta þurfum við því ekki að deila, því að ég mun hafa það, sem sannara reynist í þessu efni, og fyrst það er upplýst, að það er miðað við þennan hluta af niðurgreiðslunum, held ég mig við það. En þrátt fyrir það er þó hér um að ræða 10–11 vísitölustig og 50 millj. kr., og ef við tökum þá liði, sem ég drap hér á í dag, að væru greiddir með fjárveitingu frá fyrra ári, eru það 70 millj. kr., sem tilheyra þessum fjárl. og tekjur eru ekki á móti. Og svo ekki meir um það.
Út af því, sem hv. 4. þm. Vesturl., formaður fjvn., sagði í sambandi við skólamálin, er það svo í þeim málum sem öðrum, að nauðsynlegt er að horfa fram á veginn en ekki til baka, og ég býst við því, að þróunin verði þannig, að eins og það, sem var til skólamála 1947, nægði ekki 1957, eins nægir ekki það, sem veitt er til skólamála 1957, árið 1967, og svo mun fara 1977, að tölurnar frá 1967 þykja litlar, enda hefur margt breytzt á þessum árum, og m.a. nægir ekki að vitna þar í byggingarvísitölu heldur, eins og hv. 4. þm. Vesturl. kom að. Þróunin í skólamálum hefur orðið mjög ör á síðustu árum. Ég minnist þess, að 1956 var heimavistarbarnaskóli vígður að Varmalandi í Mýrasýslu. Hann var sá fyrsti sinnar tegundar, þar sem heilt sýslufélag utan kauptúnsins sameinaðist um að byggja einn barnaskóla. Siðan hefur þessi stefna verið að ryðja sér til rúms og er nú ört að ryðja sér til rúms, að stórir barnaskólar eru byggðir miðað við nútímakröfur og eftir því sem nútíma arkitektar leggja til þar um. Á þessu er mikil breyting, hver þörfin er, þegar farið er inn á þessa þróun, heldur en áður var. En við þurfum ekki lengi um þetta mál að deila. Það skiptir ekki heldur máli. Ég sýndi ljóslega fram á það í ræðu minni hér í dag, hvað þörfin fyrir skólana og fjárveitingar til þeirra er mikil nú og verður mikil á næsta ári, og það er höfuðatriði málsins.
En það má gera samanburð á marga vegu og nota fleira til viðmiðunar en byggingarvísitöluna. Ef við gerum samanburð á fjárl. 1958, svo að við höldum okkur við það ágæta ár og 1967 og tökum hlutfallið, sem veitt er til barna- og gagnfræðaskóla 1958 og 1967, er það svipað. Af heildarupphæð fjárlaganna er þetta sama prósenta eða 11/2%. Ef við aftur högum okkur nú þannig í þeim samanburði að bæta við árið 1967 framlagi til vegamála, sem var inni á fjárl. 1958, væri lægri hlutfallstala barna- og gagnfræðaskóla 1967 en var 1958. Út í það ætla ég ekki að fara, heldur halda mig við niðurstöðutölur fjárl. bæði árin og bæti þó við árið 1958 eins og ég hef gert í þeim samanburði á milli fjárl., sem ég hef alltaf viðhaft, niðurgreiðslunum, sem útflutningssjóður greiddi það ár. Og þá er af heildartölu fjárl. sama hlutfallið bæði árin. Hér er því ekki um neina framför að ræða, nema síður sé, þegar litið er á þörfina og hin breyttu viðhorf.
Við fulltrúar Framsfl. höfum leyft okkur að leggja fram á þskj. 167 eina brtt. við fjárlagafrv., sem er, að á heimildagr., 22. gr., verði hæstv. ríkisstj. heimilað að taka lán allt að 50 millj. kr. og verja því til skólabygginga í landinu, svo að fullnægt verði því, að ríkissjóður greiði 1/5 af kostnaði við þá skóla, sem búið er að byggja, og við þær áætlanir, sem fyrir liggja nú hjá þeim skólum, sem eru í byggingu eða eru að hefja byggingu. Hér er ekki um nein ný útgjöld fyrir ríkið að ræða. Aðeins er ríkisstj. heimilað að koma þessum málum betur fyrir, því að þetta eru mál, sem verður að leysa, og það gæti verið ómetanlegt fyrir þá, sem í þessum framkvæmdum standa, ef þessi till. næði fram að ganga, sem ég vil nú vona, og hæstv. ríkisstj. notaði þessa heimild.