28.02.1967
Neðri deild: 47. fundur, 87. löggjafarþing.
Sjá dálk 421 í C-deild Alþingistíðinda. (1965)
139. mál, skipulagslög
Flm. (Jón Skaftason):
Herra forseti. Á þskj. 274 hef ég leyft mér ásamt hv. 10. landsk. þm. að flytja breytingar á skipulagslögum, nr. 19 frá 1964. Þessar brtt. eru fluttar samkv. beiðni fulltrúafundar samtaka sveitarfélaga í Reykjaneskjördæmi, sem haldinn var seint á s.l. ári, þar sem var shlj. samþ. að fara þess á leit við þm. kjördæmisins, að þeir flyttu mál þetta sameiginlega. Ég hef borið frv. þetta undir alla hv. þm. kjördæmisins, en það hefur orðið úr, að við tveir flm. málsins höfum tekið að okkur flutning þess.
Breytingar þær, sem við flm. leggjum til, að samþ. verði á skipulagsl., eru að meginstofni þrjár, og vil ég gera grein fyrir þeim í fáum orðum, þótt e.t.v. væri nægilegt að vísa til ýtarlegrar grg., sem fylgir frv.
Í 1. gr. er lagt til, að yfirstjórn skipulagsmálanna verði nokkuð breytt frá því, sem nú er. Í gildandi skipulagsl. er svo kveðið á, að í skipulagsstjórn skuli sitja 5 menn, og eru það húsameistari ríkisins, vegamálastjóri, vita- og hafnarmálastjóri, svo og tveir menn skipaðir af ráðh., þar af annar eftir tilnefningu Sambands ísl. sveitarfélaga. Við flm. þessa frv. leggjum til, að skipulagsstjórn verði ákveðin á nokkuð annan hátt eða þannig, að tveir af fimm fulltrúum í skipulagsstjórninni verði skipaðir eftir tilnefningu Sambands ísl. sveitarfélaga, einn verði tilnefndur eftir tilnefningu Arkitektafélags Íslands og einn samkv. tilnefningu Verkfræðingafélags Íslands og fimmta nm. skipi ráðh. án tilnefningar. Jafnframt leggjum við til, að varamenn séu skipaðir á sama hátt. Til viðbótar þessu er lagt til í frv., að nefndinni til ráðuneytis séu þeir embættismenn, sem nú sitja í skipulagsstjórninni, þ.e.a.s. húsameistari, vegamálastjóri og vita og hafnarmálastjóri.
Þessi breyting er flutt til þess að auka áhrif sveitarfélaganna í skipulagsstjórn ríkisins, og hygg ég, að flestir ættu að geta orðið sammála um, að það sé eðlilegt, því að fáir aðilar eiga meira undir því, að störf skipulagsstjórnarinnar geti gengið hratt fyrir sig og án mikilla tafa. Víða í sveitarfélögum, ekki sízt hérna á Suðvesturlandi, eru ýmsar aðkallandi skipulagsframkvæmdir á döfinni og hafa sumar hverjar og því miður nokkuð margar tafizt óeðlilega lengi, af ýmsum ástæðum vafalaust. En við flm. höldum, og það er álit þeirra, sem sátu sveitarstjórnarfundinn í Reykjaneskjördæmi í des. s.l., að með því að auka áhrif sveitarfélaganna á starfsháttu skipulagsstjórnarinnar muni vinnubrögð ganga hraðar fyrir sig, auk þess sem við teljum, að nokkur hætta sé á því, að þeir embættismenn, sem nú sitja í skipulagsstjórninni og þurfa allir að sinna mjög umfangsmiklum og að ýmsu leyti óskyldum störfum frá því, sem skipulagsstörf eru, kunni vegna annríkis á öðrum sviðum að hafa nokkuð lítinn tíma til þess að sinna hinum eiginlegu skipulagsstörfum í skipulagsstjórn ríkisins.
Þetta er þá efni fyrstu megin brtt. á þskj. 274. Aðra meginbreytinguna er svo að finna í 3. gr. frv. Hún er nýmæli og gengur út á, að með samþykkt þessa frv. yrði stofnaður svonefndur skipulagssjóður, sem nú er ekki til samkv. gildandi skipulagsl. Í gr. er að finna ákvæði um fasta tekjustofna til skipulagssjóðsins, er geri honum mögulegt að greiða kostnað við skipulagsstörf. Tekjustofnarnir eru í fyrsta lagi skipulagsgjald, sem nema má allt að 5%. af brunabótaverði hverrar nýbyggingar, sem reist verður á skipulagsskyldum stað. Í gildandi skipulagslögum er hámark þetta 3%.. En við teljum, að eðillegt sé að hækka það nokkuð frá því, sem nú er. Í öðru lagi leggjum við til, að úr ríkissjóði verði greitt í skipulagssjóðinn sem nemur 40% af skipulagsgjöldum næstliðins árs. Þá er þessum tveim tekjustofnum til viðbótar lagt til, að sá afgangur, sem gengið hefur í ríkissjóð af skipulagsgjöldum umfram kostnað af skipulagsmálum á árabilinu 1958 — 1965, verði greiddur sem stofaframlag í skipulagssjóðinn. Samkv. upplýsingum, sem er að finna í frv., nemur stofnfé þetta um 5.7 millj. kr., sem rök verða að teljast fyrir, að afhent sé í skipulagssjóðinn sem stofnfé, því að þetta eru tekjur af skipulagsgjöldunum, sem óeðlilegt má telja eftir þá breytingu, sem frv. gerir ráð fyrir, að verði á löggjöfinni, að standi inni í ríkissjóðnum, heldur renni til þess að standa undir kostnaði við skipulagsmál.
Þriðju meginbreytinguna er svo að finna í 4. gr. frv. Þar er lagt til, að 3/4 hlutar kostnaðar við mælingar og önnur skipulagsstörf verði greiddir úr skipulagssjóði, en 1/4 hluti verði greiddur af viðkomandi sveitarfélagi. Eins og er í gildandi lögum, greiðir ríkissjóður þennan kostnað til að byrja með, en hefur svo endurkröfurétt á víðkomandi sveitarsjóð fyrir helmingnum.
Ég held, að ekki sé ástæða til fyrir mig að fara fleiri orðum um aðrar breytingar, sem í frv. er að finna frá gildandi lögum. Þær leiðir beint af þeim brtt., sem ég var hér að mæla fyrir.
Ég vil svo, herra forseti, að þessari umr. lokinni leggja til, að málinu verði vísað til 2. umr. og hv. heilbr.- og félmn. þessarar deildar.