11.04.1967
Neðri deild: 64. fundur, 87. löggjafarþing.
Sjá dálk 470 í C-deild Alþingistíðinda. (2022)
182. mál, þóknun fyrir innheimtu opinberra gjalda
Flm. (Skúli Guðmundsson):
Herra forseti. Ég hef leyft mér að flytja frv. á þskj. 414 um þóknun fyrir innheimtu opinberra gjalda. Það hefur tíðkazt mjög nú í seinni tíð að fela atvinnurekendum eða launagreiðendum að innheimta opinber gjöld hjá því fólki, sem hjá þeim vinnur, á þann hátt að draga gjöldin frá kaupi, sem þeir borga út. Þessu fylgir mikil vinna og áhætta og ábyrgð, en það er ekkert borgað fyrir þessi störf. Þetta tel ég mjög ósanngjarnt og legg því til í frv., að tekið verði að greiða fyrir þetta, þóknun fyrir innheimtuna, og hef ég nefnt 3% af upphæðum innheimtra gjalda. Þetta er efni frv.
Rétt eftir síðustu aldamót bar Hermann Jónasson frá Þingeyrum, þá þm. Húnvetninga, fram till. hér á Alþ. um þegnskylduvinnu, almenna þegnskylduvinnu. Ég býst við, að þetta mál hafi átt töluverðan hljómgrunn þá hjá þjóðinni. Þetta var um það leyti, sem ungmennafélögin voru að rísa á legg. Þar mættust ungir hugsjónamenn og margir fleiri, en þeir höfðu þá áhuga á framförum í þjóðfélaginu. Fyrst og fremst beindist áhugi manna vitanlega að því að ná stjórnarfarslegu frelsi handa þjóðinni, en einnig að því að fegra og bæta landið og bæta þjóðlífið yfirleitt. Og ég hygg, að margir hafi þá verið þeirrar skoðunar, að það væri rétt að lögfesta þetta, gera að lögum þetta mál, sem Hermann Jónasson þá flutti. Það varð þó ekki og mun ekki siðan hafa verið tekið upp á Alþ. Um þessar mundir orti Páll Jónsson Árdal skemmtilega gamanvísu, sem var þannig:
Ó, hve margur yrði sæll
og elska mundi landið heitt,
ef mætti hann vera í mánuð þræll
og moka skít fyrir ekki neitt.
Sumir sögðu, að þessi ferhenda hefði átt sinn þátt í því að stöðva þegnskyldumálið fyrir Hermanni Jónassyni, en ég skal ekki um það segja. En hvað sem um það er, hygg ég, að nú sé viðhorf manna nokkuð annað í þessum efnum heldur en var fyrir 60—70 árum. Nú munu menn yfirleitt ekki hafa áhuga á því að vinna fyrir sína þjóð eða sitt land fyrir ekki neitt, og það er lítið um það. Menn vilja yfirleitt fá sína vinnu borgaða, og þeir hafa þess þörf yfirleitt að fá gjald fyrir sína vinnu. En nú hefur þó það merkilega skeð á síðari tímum, að ákveðnum hópi manna, svonefndum atvinnurekendum — já, og félögum líka, sem stunda atvinnurekstur, er fyrirskipað að moka, og haugurinn, sem þeir eiga að moka, fer alltaf stækkandi, og þessir aðilar fá ekkert fyrir moksturinn. Ég segi um þetta: Þetta er ekki hægt. Það er engin sanngirni í því að leggja miklar kvaðir á vissa aðila í þjóðfélaginu í opinbera þágu, án þess að nokkurt gjald komi fyrir þá vinnu, sem þeir þar leggja fram, þegar engir aðrir þurfa að taka á sig slíkar kvaðir. Mál er, að þessu linni. Ég tel því, að þetta sé sanngirnismál, sem hér er á ferð, sjálfsagt að taka upp betri siði í þessu og borga hæfilega fyrir þessa vinnu, því að þetta er mikils virði. Þetta er mikils virði fyrir þjóðfélagið. Það er fjöldi manna í þjónustu þess opinbera við skattheimtu og tollheimtu og allt slíkt, og allir fá þeir fulla borgun fyrir sína vinnu. Þá eiga þessir atvinnurekendur vitanlega á sama hátt að fá hæfilega borgun fyrir þá mikilsverðu aðstoð við innheimtu gjaldanna, sem þeir leggja fram.
Eins og ég sagði, hef ég sett í frv., að það skyldi borga þeim 3% af upphæðum innheimtra gjalda. Nú getur það verið álitamál, hvað þessi þóknun á að vera há, til þess að hún sé hæfilega ákveðin. Og ég vil mælast til þess við hv. þn., sem fær væntanlega frv. til athugunar, að hún taki það mál sérstaklega til athugunar, hvað er hæfilegt að borga fyrir það. Aðalatriðið tel ég, að sanngjörn borgun komi fyrir þá vinnu, sem hér er lögð fram. Það tel ég aðalatriðið.
Ég tel ekki, herra forseti, ástæðu til að orðlengja þetta frekar. Mönnum er vitanlega ljóst, hvað hér er á ferð, en ég legg til, að þegar þessari umr. er lokið, verði málinu vísað til 2. umr. og hv. fjhn.