23.10.1968
Sameinað þing: 4. fundur, 89. löggjafarþing.
Sjá dálk 561 í D-deild Alþingistíðinda. (3540)
17. mál, íbúðarhúsabyggingar í Breiðholtshverfi
Jón Þorsteinsson:
Herra forseti. Ég vil sérstaklega í tilefni af þeim orðum, sem hv. 4. landsk. þm. lét falla um timburhúsin, þar sem hann gerði samanburð á húsi, sem hann hefur nýlega reist sjálfur, gefa nokkrar upplýsingar um þessi timburhús í Breiðholti, þar sem mér er þetta mál skylt og ég á, eins og kunnugt er, sæti í þeirri framkvæmdanefnd, sem sér um þessar byggingar.
Ég vil í fyrsta lagi minna á, að í yfirlýsingu ríkisstj. um húsnæðismál, sem gefin var út 9. júlí 1965, var beinlínis tekið fram, að það yrði ætlazt til þess,
að tilraun yrði gerð með að flytja inn einbýlishús til þess m.a. að hraða því, að íbúðir yrðu reistar. Það þarf ekki að rifja upp fyrir mönnum, hvernig ástandið var þá í byggingariðnaðinum. Það var allt öðruvísi, en það er í dag og mótaðist vitanlega af þeim viðhorfum, sem þá ríktu. Framkvæmdanefndin taldi sér því raunverulega skylt að gera þessa tilraun. Hitt get ég tekið skýrt fram, að við, sem þessa framkvæmdanefnd skipum, höfðum aldrei mikla trú á því að leysa byggingarvandamálin hér á Íslandi á nokkurn hátt með innflutningi timburhúsa, en töldum okkur skylt, samt sem áður, að gera þetta og við vildum gefa innlendum framleiðendum kost á því að framleiða þessi timburhús. Það hefur verið ákaflega lítið gert af því, eins og allir vita og vandfundin verkstæði, sem hafa tekið þetta að sér. Þetta var fyrst boðið út á innlendum markaði, en það komu engin tilboð frá neinum, sem vildu framleiða fullbúin timburhús. Hins vegar voru um svipað leyti boðin út timburhús við Mývatn fyrir Kísíliðjuna og þar buðu nokkur norðlenzk fyrirtæki í smíði þeirra timburhúsa og eitt þeirra fyrirtækja hlaut það verk, eins og kunnugt er. Það er þess vegna á misskilningi byggt, að innlendum framleiðendum hafi ekki verið gefinn kostur á þessu á sínum tíma. Þá var leitað út fyrir landsteinana og tekið því tilboði, sem var talið hagstæðast miðað við verð og gæði og stærð íbúðanna. Þetta tilboð var frá Tjæreborg í Danmörku og þar voru keypt 23 timburhús af tveimur mismunandi stærðarflokkum.
Sú reynsla, sem fengizt hefur nú þegar af þessum húsum og byggingu þeirra og kostnaði, er sú, að lóðagerðin reynist allt of dýr. Ég skal ekkert fullyrða um gæði þessara timburhúsa og endingu þeirra. Um það mun reynslan skera úr. En hv. alþm. hafa heyrt um þessar kostnaðartölur um endanlegt verð húsanna með fullfrágenginni lóð, malbikuðu bílastæði o.s.frv., en til þess að menn átti sig örlítið betur á þessu, þá vil ég taka það fram, að gjöld til Reykjavíkurborgar á hverja íbúð eða á hvert einbýlishús, — þá á ég við gatnagerðargjöld og heimtaugagjöld fyrir hitaveitu, rafmagn og slíkt, — eru að meðaltali á þessi hús 120 þús. kr. Kostnaður við lóðina, grunnana, bílastæði og annað þess háttar, sem sagt kostnaður áður en byrjað er að reisa sjálft húsið, er tæpar 400 þús. kr. á hvert hús. Lóðirnar voru að vísu erfiðar og óheppilegar, en menn geta ekki valið úr hér og það var ekki við því að búast. Sérstaklega varð lóðagerðin því miklu dýrari heldur en framkvæmdanefndin hafði gert ráð fyrir. En ég vil svo í sambandi við þessi timburhús benda á, að húsin sjálf ofan jarðar kostuðu af hálfu hins danska fyrirtækis hér upp sett, miðað við fermetrafjölda, líkt og húsin við Mývatn.
Ég vil í þessu sambandi minna á, að á s.l. vetri efndi framkvæmdanefndin til hugmyndasamkeppni um gerð einbýlishúsa, sem áttu að vera af hóflegri stærð og einföld og sérstaklega með það fyrir augum, að þau væru ódýr í byggingu, og til þessarar hugmyndasamkeppni var efnt í samvinnu við húsnæðismálastjórn. Út úr þessari samkeppni komu margar ágætar till., en því miður hefur það legið niðri síðan, m.a. vegna þess, að það er erfitt að fá lóðir undir einbýlishús og hins, að það er kannske, eins og sakir standa, varla efnahagslegur grundvöllur fyrir því að byggja einbýlishús yfir láglaunafók með svona miklum lánveitingum, eins og átt hefur sér stað. En það er áreiðanlegt, að þráðurinn verður tekinn þarna upp síðar.
Ég tel rétt að láta þetta koma fram, hvernig að þessu var staðið og framkvæmdanefndin var alltaf þeirrar skoðunar, að það væri ekkert sérstaklega álitlegt að flytja inn timburhús og reyna að leysa húsnæðisvandræðin með því móti.
Þá spurði hv. 11. þm. Reykv., hvort það væri rétt, að eitthvað af byggingarkostnaðinum í fjölbýlishúsunum væri flutt yfir á seinni áfanga.
Í þessu sambandi er rétt að minna á, að í maímánuði s.l., þegar fyrstu íbúðirnar voru til, varð framkvæmdanefndin að slá verðinu föstu og auðvitað nokkuð fram í tímann og þá varð að áætla það. Það var auðvitað ekki hægt að sjá alla hluti fyrir. Margt var þá orðið þekkt, en sumt var ófyrirséð og þessum áfanga lýkur ekki fyrr en í febr., svo að ekki verður hægt að sjá nákvæmlega fyrr en þá, hvernig áætlunin hefur staðizt.
Á hinu er svo rétt að vekja athygli, í sambandi við hvar eigi að færa ýmiss konar gjöld og kostnað, þegar svona er staðið að framkvæmdum og reyndar þar, sem verið er að undirbúa framkvæmdir á 1.250 íbúðum í einu lagi, sem er skipt niður í áfanga, að það getur í mörgum tilfellum verið ákaflega mikið matsatriði. Við erum t.d. í þessum áfanga í Breiðholtinu með alls konar tilraunir og athuganir. Sumt af þessu gefur góða raun, annað gefst miður og það er jafnvel ákaflega mikið álitamál, hvað maður á að kalla tilraunakostnað og hvað ekki í þessu sambandi. En það er auðvitað hugsun framkvæmdanefndarinnar að standa þannig að þessum fyrsta áfanga, að heildarárangurinn verði sem beztur, þegar upp er staðið eftir 1.250 íbúðir. En ég vil undirstrika, að það er æði mikið matsatriði, hvernig á að flytja þarna á milli. N. telur sig ekki hafa flutt neitt þarna á milli, sem hægt er að segja, að sé óeðlilegt, og mín persónulega skoðun er sú, að það hafi of mikið, frekar en hitt verið sett á fyrri áfangann. Ég vil þó undirstrika, til þess að það valdi engum misskilningi, að hér er ekki um neinar stórar fjárhæðir að ræða. Hér er um að ræða fjárhæð, sem getur skipt máli um hvort kostnaðarverð er 1–2% hærra eða lægra eða eitthvað þess konar. En það vil ég undirstrika, að þetta verð er ekki upp sett til að fela neinn kostnað eða velta yfir á framtíðina.