01.02.1971
Neðri deild: 41. fundur, 91. löggjafarþing.
Sjá dálk 455 í C-deild Alþingistíðinda. (2952)
150. mál, náttúruvernd á vatnasviði Mývatns og Laxár
Jónas Árnason:
Herra forseti. Ég stend hér upp aðeins til þess að vekja athygli á fáeinum atriðum í ræðum þeirra manna, sem hér hafa nú talað. Ég vek athygli á því, að hv. 9. landsk. þm. (BrS) tekur hér afstöðu gegn landeigendafélaginu og gegn þeim 65 Þingeyingum, sem nú eru sakfelldir af hálfu hins opinbera fyrir baráttu sína fyrir náttúruvernd þar nyrðra. Hann kemst svo að orði, að barátta þeirra verði að teljast „náttúruvernd á villigötum“. Ég skrifaði þetta orðrétt eftir honum. Ég vil láta þess getið í sambandi við upptalningu hans á samþykktum, sem gerðar hafa verið í ýmsum hreppsnefndum þar nyrðra, að mér er kunnugt um það, að í Skútustaðahreppi hefur verið samþykkt ályktun til eindregins stuðnings við málstað landeigendafélagsins og fullyrðing hans um það t.a.m., að Reykdælahreppur hafi samþykkt ályktun andsnúna landeigendum, er staðlausir stafir. Reykdælahreppur, hreppsnefnd Reykdælahrepps, hefur þvert á móti látið í ljós fögnuð yfir hæstaréttardómi þeim, sem nýfallinn er í þessu máli og lýst yfir eindregnum stuðningi við baráttu landeigendafélagsins. Þessar upplýsingar hef ég frá formanni landeigendafélagsins, sem staddur er hér í húsinu. Þessi hv. þm. segir réttilega, að raforkuþörf sé allmikil þar fyrir norðan. En það er annað mál. Það er annað mál, hvernig leyst verður úr þeirri raforkulþörf, þ.e.a.s. þó að sú raforkuþörf sé mikil, þá er ekki þar með sagt, að það megi beita lögbrotum til að bæta úr henni, eins og Laxárvirkjunarstjórn hefur gert. En þar fyrir hafa Þingeyingarnir ekki 1átið lönd og leið þetta vandamál, raforkuþörf fyrir norðan. Þeir hafa þvert á móti bent á leiðir, sem þeir telja, að megi fara til að bæta úr raforkuþörfinni fyrir norðan, t.a.m. að lögð verði háspennulína á vegum Landsvirkjunar norður yfir Sand frá Búrfellsvirkjun og Norðlendingum á þann hátt tryggð til bráðabirgða nauðsynleg raforka á sama verði og greitt er á Landsvirkjunarsvæðinu. Í þeim viðræðugrundvelli, sem þeir lögðu fram, landeigendafélagið, fyrir þann fund, sem ég nefndi áðan, sáttafundinn svonefnda í vetur, segir í 6. gr.:
„Vér leggjum til, að raforkumál Norðurlands verði leyst með samtengingu við Landsvirkjun eða gufuvirkjun í Námaskarði og hraðað verði undirbúningi virkjana við Skjálfandafljót og Jökulsá á Fjöllum.“
Ég ætla ekki að fjölyrða um ræðu síðasta hv. ræðumanns. En ég tel það svo sem athugunarvert í sambandi við náttúruvernd yfirleitt, hvernig bændur haga sér í þeim efnum. Og það er rétt, sem hann segir, að það er oft óvarlega farið með olíutanka og annað slíkt og af því verður margs konar mengun. En þetta er nú, verð ég næstum að segja, aukaatriði í sambandi við þetta stórmál.
Út af ræðu hv. 1. þm. Norðurl. e. vil ég segja þetta. Hún kom mér á óvart og hún olli mér vonbrigðum. Hún kom mér á óvart og olli mér vonbrigðum vegna þess, að ég er einn þeirra manna, sem enn gera sér nokkrar vonir um Framsóknarflokkinn, að hann taki einhvern tíma skýra afstöðu. Ég hef gert mér vonir um þetta, vegna þess að þetta er vilji þeirra ágætu framsóknarmanna, sem ég þekki bezt, þ.e.a.s. þeirra í Vesturlandskjördæmi. En ég er hins vegar sannfærður um það, að þessi ummæli hafa ekki komið á óvart ýmsum öðrum, afstaða þessa hv. þm., þessa gamalreynda talsmanns Framsóknarflokksins hér á Alþ., þessi afstaða hans, þ.e.a.s. afstöðuleysi hans. Hann tekur enga afstöðu í þessu stóra deilumáli, þar sem um er að ræða málssókn gegn 65 bændum þingeyskum. Það hefur verið á það bent, að þetta er svona álíka eins og höfðað væri mál gegn 65 þús. bandarískum bændum. Það þætti nú töluvert fyrirtæki. Nei, hann tekur enga afstöðu í þessu deilumáli. Hann ætlar ekki að ræða um það, hann margítrekar það, hann ætlar ekki að ræða það. Og þessi afstaða, segi ég, hún hefur áreiðanlega ekki komið á óvart ýmsum þeim, sem gefið hafa upp alla vonina varðandi Framsókn og telja, að hún sé til þess dæmd endanlega að hafa já—já— og nei–nei–stefnu í hverju máli.