17.10.1973
Efri deild: 3. fundur, 94. löggjafarþing.
Sjá dálk 16 í B-deild Alþingistíðinda. (17)

2. mál, húsbyggingar á vegum Viðlagasjóðs

Félmrh. (Björn Jónsson):

Herra forseti. Þetta mál er þannig til komið, að á s. l. vori, þegar ljóst var, að yfir 400 hús í Vestmannaeyjum höfðu farið forgörðum undir ösku og hraun, var m. a. gripið til þess úrræðis að flytja inn verksmiðjuframleidd timburhús frá Norðurlöndum til þess að leysa að nokkru húsnæðisþörf Vestmanneyinga, þar sem augljóst var, að þessi hús uppfylltu ekki að öllu leyti ákvæði þeirra byggingarsamþykkta og brunavarnasamþykkta, sem gilda í Reykjavík og á öðrum skipulagsskyldum stöðum í landinu, þótti nauðsynlegt að gefa út brbl., er heimiluðu rn. að gefa út reglugerð, er leyfði ákveðin og nánar tilgreind frávik frá gildandi ákvæðum og samþykktum að því er snertir þau hús, sem reist yrðu á vegum Viðlagasjóðs og Vestmannaeyjakaupstaðar. Í samræmi við þetta voru þessi lög gefin út og síðan í kjölfarið reglugerð, sem var gefin út 4. maí um hús á vegum Viðlagasjóðs og Vestmannaeyjakaupstaðar.

Þar sem lögin gera fyrst og fremst ráð fyrir ákveðnum frávikum í reglugerð, þykir mér rétt að geta allra helsta innihalds þessarar reglugerðar, en það er, að lóðir megi vera allt að 20% minni heldur en reglugerð nr. 217 1966 gerir ráð fyrir sem lágmarksstærð, þ. e. allt að 560 fermetrar í stað 700 fermetra. Byggist þetta á því, að þessi innfluttu hús eru um 20–30% minni en meðalstór einbýlishús gerast nú orðið og þurfa þess vegna ekki eins stóra lóð. Þá eru í reglugerðinni ýmis ákvæði brunavaranlegs eðlis, eins og um fjarlægðir milli húsa, fjarlægðir húsa frá lóðamörkum og ákvæði um stærð glugga, sem snúa að lóðamörkum. ákvæði þessi eru allmiklu rýmri en núgildandi ákvæði, en hins vegar eru þau mun strangari en t. d, hliðstæð ákvæði á Norðurlöndum. Þessi rýmkun var gerð með hliðsjón af þeim stórauknu umbótum, sem orðið hafa í brunavörnum flestra staða hér á landi á seinni árum, og einnig með hliðsjón af þeim öryggiskröfum, sem er að finna í 6. gr. reglugerðarinnar, en þar er þess krafist, að þannig skuli gengið frá burðarhlutum húss, útveggjum, skilrúmsveggjum, súlum, bitum, lofti, gólfi o. s. frv., að um 30 mínútna eldþol sé að ræða hið skemmsta. Jafnframt er þess krafist, að sé um tveggja hæða hús að ræða eða innréttað ris, skuli klæðning efri hæðar gerð úr óeldnæmu efni. Út frá þessum forsendum eru ákvæðin um hámarksstærðir timburhúsa rýmkuð verulega eða úr 200 fermetrum upp í 460 fermetra og jafnframt leyft að byggja tveggja hæða timburhús allt að 340 fermetra, en tveggja hæða timburhús eru alls ekki leyfð í núgildandi byggingarsamþykktum. Með þessum ákvæðum opnast m. a. sá möguleiki að byggja raðhús úr timbri, sem algengt er á Norðurlöndum.

Í 8. gr. reglugerðarinnar eru enn frekari ákvæði varðandi brunavarnir, þ. e. að ekki megi nota nema óeldnæm efni til hitaeinangrunar húss.

Þá eru í 10. gr. ákvæði um að leyfa lofthæð 2.30 í stað 2.45, sem er lágmarkslofthæð samkv. núgildandi byggingarsamþykktum.

Í 11, og 12. gr. reglugerðar eru loks ákvæði, sem leggja þá ábyrgð á Viðlagasjóð og Vestmannaeyjakaupstað, að þessir aðilar sjái hvarvetna um úthlutun nauðsynlegra leyfa, áritun hvers konar uppdrátta og beri yfir höfuð ábyrgð á öllum framkvæmdum í þessu sambandi. Sömu aðilar skulu halda skrá um þau hús, sem reist verða samkv. reglugerðinni, og sjá um, að þinglýst verði á hverja húseign yfirlýsing um, að húsið sé reist samkv. 1. nr. 70 1973. Skulu þeir láta félmrn. í té afrit af skrá yfir þessi hús ársfjórðungslega.

Í sambandi við þetta mál þykir mér loks rétt að benda á, að núgildandi lög um byggingarsamþykktir eru næstum 70 ára, þ. e. lög nr. 19 1905, og eru þau að sjálfsögðu fyrir löngu orðin úrelt, Árið 1924 var flutt ítarlegt frv. til byggingarlaga á Alþ., en náði ekki fram að ganga. Sérstök lög voru sett árið 1944 varðandi byggingarmálefni Reykjavíkur, og árið 1945 voru sett lög um byggingarsamþykktir í sveitum. Árið 1967 var nýtt frv. til byggingarlaga lagt fyrir Alþ., en það náði ekki fram að ganga.

Fyrir forgöngu Norðurlandaráðs hefur á undanförnum árum verið unnið markvisst að samræmingu tæknilegra byggingarákvæða og staðla á Norðurlöndum, og á samræmingunni að vera lokið árið 1975. Svo sem ég gat um í upphafi, veita lög nr. 90 1905 ekki rn. heimild til útgáfu reglugerða, sem þó hlýtur að vera óhjákvæmilegt, svo að unnt verði að innleiða hin samnorrænu fyrirhuguðu byggingarákvæði. Með hliðsjón af þessu og þál., sem samþ. var á Alþ. 16. maí 1972, þar sem Alþ. fól ríkisstj. að skipa n. til að endurskoða lög um byggingarsamþykktir fyrir sveitir og þorp, sem ekki eru löggiltir verslunarstaðir, skipaði félmrh. 20. maí 1973 9 manna n. til að endurskoða öll núgildandi lög varðandi byggingarmál og byggingarsamþykktir, og skal endurskoðunin við það miðuð, að ein lög um byggingarsamþykktir gildi fyrir allt landið á sama hátt og á öðrum Norðurlöndum, og mun að því standa að leggja frv. til byggingarlaga fyrir næsta reglulegt Alþ.

Þetta ætla ég, hæstv. forseti, að sé nægileg skýring á því lagafrv., sem hér er um að ræða, og vænti ég þess, að það muni hljóta fljóta og góða afgreiðslu í hv. deild.