15.03.1974
Efri deild: 80. fundur, 94. löggjafarþing.
Sjá dálk 2867 í B-deild Alþingistíðinda. (2580)
259. mál, skattkerfisbreyting
Frsm. meiri hl. (Ragnar Arnalds):
Herra forseti. Fjh: og viðskn. hefur athugað og rætt frv. til I. um skattkerfisbreytingu og hefur ekki orðið sammála um afgreiðslu málsins. Útbýtt hefur verið á fundinum nál. frá 1. og 2. minnihl. fjh.- og viðskn. ásamt till., en von er á, að senn verði útbýtt nál. meiri hl. n. og þeim brtt., sem meiri hl. leggur til, að gerðar verði á frv.
Eins og öllum er kunnugt, er það meginefni þessa frv., að gerð verði skattkerfisbreyting, sem byggð er á samkomulagi, sem gert var milli ríkisstj. og verkalýðssamtakanna í sambandi við nýgerða kjarasamninga. Hér er ekki um flokkspólitískt mál að ræða. Það er óhætt að fullyrða það. Hér er um að ræða mál, sem undirbúið hefur verið af fulltrúum verkalýðshreyfingarinnar, og í þeim undirbúningi hafa menn frá öllum hinum pólitísku flokkum tekið þátt. Yfirgnæfandi meirihl. samninganefndar verkalýðshreyfingarinnar samþykkti að óska eftir því við ríkisstj., að hún beitti sér fyrir breytingum af því tagi, sem frv. þetta felur í sér, og það samþykkti ríkisstj. Hún samþykkti að beita sér fyrir því, að frv. næði fram að ganga á Alþ., sem felur að sjálfsögðu fyrst og fremst í sér að leggja frv. fyrir Alþ. og gefa því kost á að afgreiða frv.
Samkv. því samkomulagi, sem gert var, skyldi tekjuskattur einstaklinga lækka mjög verulega, en á móti skyldi koma 5% söluskattur, sem ekki yrði tekið tillit til við útreikning kaupgreiðsluvísitölu, og var jafnframt um það samið, að veittar yrðu sérstakar bætur þeim, sem ekki njóta neins hagnaðar af tekjuskattslækkuninni og yrðu ella að taka á sig söluskattshækkunina óbætta.
Í öðru lagi fólst í samkomulagi þessu, sem hér birtist í frv.-formi breyt. á tekjuöflun húsnæðismálakerfisins til þess að standa við þær skuldbindingar, sem fólust í þessu samkomulagi og voru m.a. í því fólgnar, að þriðjungur af íbúðarhúsabyggingum á árabilinu 1976–1980 verði byggingar reistar með félagslegu átaki. Til þess að kosta þetta mikla skref í framfaraátt var um það samið, að lagður yrði á 1% launaskattur.
Við meðferð þessa máls í Nd. gerðust hinir undarlegustu hlutir. Frv. tók þá ýmsum kostulegum breytingum, en að vísu bæði til góðs og ills. Í Nd. var samþ. brtt. frá sjútvrh. um aukinn frádrátt fyrir sjómenn, þegar tekjuskattur er á lagður. Þar var einnig samþ. till. frá þeim hv. þm. Karvel Pálmasyni, Gils Guðmundssyni og Þórarni Þórarinssyni um, að í reglugerð skyldi tryggja eftir föngum, að skattafsláttar njóti ekki þeir, sem skattlausir eru vegna afskrifta eða annarra hliðstæðra ástæðna. Einnig voru nokkrar breyt. samþykktar eftir till. frá hv. þm. Vilhjálmi Hjálmarssyni, sem m.a. áttu rót sína að rekja til aths., sem fram komu hjá ríkisskattstjóra.
Meiri hl. fjh.- og viðskn. er þeirrar skoðunar, að eðlilegt sé, að þessar breytingar standi áfram í frv., enda eru þær allar til hins betra. En eins og ég tók fram áðan, voru gerðar fleiri breytingar á frv. og þær frekar af hinu kostulegra tagi. Í Nd. var sem sagt samþ. að lækka tekjuskatt um 3400 millj., án þess að gert væri ráð fyrir neinni þeirri tekjuöflun á móti, sem dygði til að fylla það stóra skarð. Að vísu var samþ. heimild til handa ríkisstj. að fella niður útgjöld á fjárl., sem nemur 1500 millj., en engin tilraun var þar gerð til að benda á, hvað ætti að fella niður eða hvað ætti helst að spara. Þeir, sem að þessari breytingu stóðu, voru sem sagt reiðubúnir til stórfellds niðurskurðar á fjárl. — og ekki aðeins fjárl., heldur einnig á öðrum l., sem kveða á um lögbundna skyldu ríkisins til útgjalda, án þess að vilja taka ábyrgð á einni einustu krónu, sem skorin yrði niður.
Þar á ofan samþykkti hv. Nd., að frumkvæði stjórnarandstöðuþm. að fella niður 11/2% launaskatt, en samkv. þeim upplýsingum, sem fjh.- og viðskn. hefur fengið, táknar þessi breyting, ef að l. yrði, 450 millj. kr. tekjuskerðingu fyrir ríkissjóð á árinu 1974.
Eins og kunnugt er, hefur launaskattur runnið til tvenns konar útgjaldaþarfa. Annars vegar hefur launaskatti verið varið til að styrkja Byggingarsjóð ríkisins, sem sagt í hið almenna húsnæðislánakerfi, og hins vegar hefur launaskattur verið notaður til að kosta niðurgreiðslur á vöruverði, sem hafa haft þann megintilgang að hamla gegn verðbólguþróun í landinu.
Mér þykir einsýnt, að með þeim breyt., sem gerðar hafa verið á frv. að frumkvæði stjórnarandstöðunnar, er fyrst og fremst stefnt að tvennu. Í fyrsta lagi að svipta ríkissjóð verulegum tekjustofnum, til þess með einhverjum ráðum, að koma ríkisstj. í vanda, og í öðru lagi að minnka niðurgreiðslurnar til þess að stuðla að sem allra mestri verðbólgu í landinu, því að ekki þarf að segja neinum það, að ef niðurgreiðslur eru felldar niður, þá hækkar verð á brýnustu lífsnauðsynjum sem þessu nemur, og það mundi því hafa í för með sér talsvert verulega verðbólgu til viðbótar þeirri, sem nú á sér stað í landinu.
Ég held, að allir hv. þm. geti verið nokkuð sammála um, að það ástand, sem nú er ríkjandi í efnahagslífi þjóðarinnar, er ekki eins gott og vera þyrfti. Ekki það, að ástæða sé til að líkja því við það hörmungarástand, sem ríkti á tímum síðustu ríkisstj. Það er ekki atvinnuleysi í landinu, það er ekki landflótti héðan, og fólk lifir ekki við þá stórfelldu lífskjaraskerðingu, sem þá var ríkjandi. En það skal fúslega viðurkennt, að í landinu er fullmikil þensla í efnahagslífinu. Það ríkir skortur á vinnuafli, sem er heldur um of, og almenn umframeftirspurn, sem getur haft alvarlegar afleiðingar.
Ég hélt, að það þyrfti ekki langskólagengna hagfræðinga til að skilja svo einfalda staðreynd, sem ölum, sem eitthvað hafa velt fyrir sér efnahagsmálum, ætti að vera fullkomlega ljós, að á tímum eins og þessum væri raunverulega þörf á því að ríkissjóður skilaði verulegum afgangi. Það væri þörf á því, að ríkissjóður gæti lagt til hliðar nokkra fjárhæð, sem tekin væri úr umferð, til þess að draga örlítið úr þeirri umframeftirspurn, sem ríkjandi er. En það er svo að sjá, að stjórnarandstaðan slái striki yfir allar röksemdir af þessu tagi, því að talsmenn hennar eru ekki aðeins á móti því, að ríkissjóður standi sléttur reikningslega séð á þessu ári, heldur verður frá þeirra sjónarmiði séð fyrir hvern mun að tryggja það, að hann komi út með verulegum halla á árinu, sem sagt, að ríkissjóður sé raunverulega að ausa út í efnahagskerfið fjármagni, sem verði þá að sjálfsögðu til þess að magna enn frekar umframeftirspurnina og þensluna, sem ríkjandi er fyrir.
Við meðferð málsins í Nd. voru gefnar upplýsingar af hálfu efnahagssérfræðinga, hvað áætla mætti, að niðurstaðan yrði um tekjur og útgjöld ríkisins á því ári, sem nú er að líða, með þeirri þróun, sem nú er fyrirsjáanleg annars vegar, og þeirri þróun, sem ekki er ólíklegt að verði í verðlagsmálum. Það voru sem sagt tveir valkostir útreiknaðir. Og án þess að vera að orðlengja frekar um þá útreikninga, sem allir hv. nm. í fjh.- og viðskn. beggja d. hafa fengið í hendur og hafa ekki getað bent á að væru rangt útreiknaðir, samkv. niðurstöðum þessara áætlana er gert ráð fyrir því, að í hinu fyrra tilviki verði um það bil 800 millj. kr. halli á ríkissjóði á þessu ári að óbreyttu, ef þetta frv. nær fram að ganga, sem hér liggur fyrir, en um 567 millj. kr. halli, ef gert er ráð fyrir eitthvað meiri hækkunum á kaupgjaldsvísitölu en nú er gert ráð fyrir að verði 1. júní n.k. Sem sagt, ef við tölum lægri töluna, þá er vitað, að ef frv., eins og það nú liggur fyrir, verður að lögum, þá er halli á ríkissjóði um 600 millj. kr.
En hv. stjórnarandstaða virðist staðráðin í því, að ríkisstj. skuli nú ekki sleppa svo glatt. Halli á ríkissjóði skal vera meiri en þessu nemur á því ári, sem nú stendur yfir. Það er því till. hennar, samkv. þeim breyt., sem hafa verið gerðar á frv. í Nd., að til viðbótar þessu verði hallinn af skattkerfisbreyt. 1900 millj., þ.e.a.s. að ríkissjóður tapi 3–400 millj. vegna lækkaðs tekjuskatts; en fái á móti 1500 millj. kr. í hugsanlega lækkuðum útgjöldum á fjárlögum. Og þá er ekki öll sagan sögð. Þar við bætist svo niðurfelling launaskatts upp á 11/2 stig, þ.e.a.s. 450 millj. kr. Þegar þessar tölur hafa verið lagðar saman, er heildarniðurstaðan sú, að ríkissjóður skal komast með 2950 millj. kr. halla á árinu 1974. Þetta er staðan, eins og hún blasir við, þegar frv. kemur frá hv. Nd. Og það er þetta, sem 1. og 2. minni hl. fjh: og viðskn. vilja að verði að veruleika með því að leggja til, að frv. verði samþ. nær óbreytt, (Gripið fram í.) Ég skal viðurkenna það vegna þessarar ábendingar, að málið var tekið fyrir og mér var falin framsaga, áður en ég hafði fengið í hendur nál. frá 1. og 2. minni hl. fjh: og viðskn., og má því vera, að það, sem ég nú síðast fullyrti, sé ekki nákvæmlega í samræmi við veruleikann. Það má vel vera, að till. þeirra hafi eitthvað breyst síðan þær voru kynntar á nefndarfundi í morgun. En eins og málin stóðu þá, þegar n. lauk störfum, þá boðuðu 1. og 2. minni hl. n, að það væri vilji þeirra, að frv. yrði efnislega óbreytt að lögum. Öðruvísi gat ég ekki skilið afstöðu þeirra. En ef annað er nú komið í ljós, þá ber að sjálfsögðu að fagna því, að það stefnir í rétta átt.
Ég held hins vegar, að við getum a.m.k. verið sammála um það, að frv. í þeim búningi, sem það berst hv. Ed. úr sölum Nd., er alger endileysa frá upphafi til enda, og því verður þar af leiðandi að breyta í grundvallaratriðum. Satt að segja sannaðist það æðivel í Nd., hvílíkur skortur á rökhugsun og ábyrgðartilfinningu var raunverulega ríkjandi, þegar hv. stjórnarandstaða setti saman till. sínar til breyt. á frv. og knúði þær í gegn við 2. umr. málsins, því að ekki var nóg með, að það væri þá gert ráð fyrir eins stórfelldum tekjumissi af hálfu ríkissjóðs og ég hef nú gert grein fyrir, þ.e.a.s. 2950 millj. kr., heldur var frv. hreinlega þannig, þegar það kom til 9. umr, málsins, að söluskattur var ekki nema 31/2 stig. Og þar hafði því ríkissjóður verið sviptur tekjum, sem námu 71/2 stigi eða 5100 millj. kr. til viðbótar því, sem ég nefndi hér áðan, þ.e.a.s. samanlagt um 8000 millj. Munu víst allir sjá, að þeir, sem þarna voru að verki, voru ekki ýkjamikið að hugsa um tölulega hlið málsins, heldur einungis það, með hvaða hætti þeir gætu komið sínum pólitísku áformum best fram.
Eins og ég hef hér rakið, þá er það vilji meiri hl. hv. fjh.- og viðskn., að frv. verði samþ., en með tilteknum breyt. Og vil ég nú víkja að þeim breytingum, sem meiri hl. n. leggur til að gerðar verði á frv. En ég vil fyrst spyrja herra forseta, hvort búið sé að úthluta nál. meiri hl.P (Gripið fram í.) Er ekki búið að því? Það er búið að úthluta álitum 1. og 2. minni hl., en því miður ekki meirihlutaálitinu enn þá, en ég skal samt reyna að gera grein fyrir till. í stuttu máli. Þær eru ósköp einfaldlega á þennan veg:
Í fyrsta lagi, að bætt verði inn í frv. ákvæði um 5% söluskattauka, eins og gert var ráð fyrir í upphaflegu frv., og að það verði þá ný grein, sem komi á eftir 7. gr. frv. og verði 8. gr.
Í öðru lagi gerir meiri hl. n. till, um það, að almennur launaskattur verði 31/2% og af því renni 11/2% í ríkissjóð, en ákvæði 10. gr. þessara laga eigi einungis við um hluta Byggingarsjóðs af innheimtum launaskatti. Þetta ákvæði er óbreytt eins og það kom, þegar frv. var lagt fyrir Nd., og yrði ákvæði til bráðabirgða.
Í þriðja lagi þarf í samræmi við þessa till. að taka upp að nýju ákvæði IV. kafla um, að áhrif söluskattauka komi ekki inn í kaupgreiðsluvísitöluna. Það ákvæði er efnislega samhljóða því ákvæði, sem var í frv., þegar það var fyrst lagt fyrir.
Í fjórða lagi kæmi við 18. gr. ný málsgr. svo hljóðandi: „Úr gildi falla lög nr. 61/1964, um breyt. á l. nr. 10 frá 1960, um söluskatt, svo og lög nr. 3 1970, um breyting á sömu lögum.“ Þetta er að sjálfsögðu ákvæði, sem verður að setja aftur inn til þess að forðast tvítekningu í lögunum. En þetta eru ákvæði, sem snerta söluskattinn, eins og hann var hér áður fyrr.
Í fimmta lagi er ákvæði um það, að ákvæði til bráðabirgða í IV. tölulið falli niður, en það er það ákvæði sem kvað á um það, að skera mætti niður útgjöld ríkisins sem næmi 1500 millj. kr.
Eins og skýrt kemur fram í nál. meiri hl. fjh: og viðskn. er meiri hl. n. ekki andvígur því, að ríkisstj. fái heimild til niðurskurðar á útgjöldum fjárl., en við teljum hins vegar, að orðalag ákvæðisins sé þess eðlis, að ekki verði við unað, því að þar er með öllu ótilgreint, á hvaða fjárlagaliðum niðurskurðurinn skuli eiga sér stað. Þar er í öðru lagi tiltekið, að þetta geti einnig náð til fjárlagaliða, sem jafnframt eru ákveðnir í öðrum l. en fjárlögum. Við getum því ekki fallist á, að bráðabirgðaákvæðið verði orðað með þessum hætti. Við erum hins vegar reiðubúnir til að hugleiða það, hvort taka ætti inn við 3. umr. málsins ákvæði af þessu tagi, og þá má að sjálfsögðu velta fyrir sér nánar, hversu víðtæk þessi heimild ætti að vera og hve há upphæðin ætti að vera. En við 2. umr. málsins virðist okkur einlægast að fella algerlega út það bráðabirgðaákvæði, sem kom inn í frv., þegar það var til umfjöllunar í Nd.
— Eins og ég tók fram, hefur mér ekki gefist kostur á að lesa álit 1. og 2. minni hl. n. En við umr. um mál þetta virðist mér afstaða Sjálfstfl. og Alþfl. og hv. þm., sem hér eru fulltrúar fyrir þá flokka, hafa verið nokkuð ólík. Hv. þm. Sjálfstfl. hafa nánast neitað öllum staðreyndum í sambandi við tekjutap ríkisins, reynt að snúa út úr öllum staðreyndum málsins, sem snerta tekjur og útgjöld ríkisins, og hafa nánast ekki verið til viðræðu um eitt eða neitt í þessu sambandi, enda hefur engum dulist, hvað þar bjó að baki. Þeir hafa ekki séð neitt annað en það, að útgjöld ríkisins yrðu stórlega skorin niður, og hafa þó ekki viljað nefna einn einasta lið, sem ástæða væri til að fella niður.
Afstaða Alþfl. hefur verið talsvert ólík afstöðu Sjálfstfl., því að málflutningur Alþfl. og fulltrúa hans hefur á því byggst, að út af fyrir sig væri rétt, að tekjur ríkisins og útgjöld af þessari skattkerfisbreytingu héldust nokkuð í hendur og ekki væri þar neinn teljandi munur. Þeir hafa jafnvel viðurkennt, að ríkissjóður mundi frekar skaðast á þessum styrkjum, ef miðað væri við árið 1974. En þeir hafa hins vegar bent á, að á ársgrundvelli, þ.e.a.s. grundvelli áranna 1975 og 1976, muni ríkissjóður hagnast á þessari breytingu. Mergurinn málsins er að sjálfsögðu sá, að við, sem stöndum að þessari ríkisstj., erum Alþfl. fyllilega sammála um þetta. Um þetta ríkir enginn ágreiningur. Það er sem sagt ekki aðeins, að við séum sammála Alþfl. um það meginatriði, að frá sjónarmiði ársins 1974 kemur þetta slétt út, heldur erum við einnig sammála um það, að á ársgrundvelli, þ.e.a.s. á grundvelli áranna 1975 og 1976, er ekki ólíklegt, að ríkissjóður hagnist frekar á þessari breytingu. Við höfum því lýst því yfir margsinnis, að í fyrsta lagi gætum við hugsað okkur, — og því hefur raunar verið lofað í því samkomulagi, sem gert var, — að þegar betur sést við árslok, hvernig skattkerfisbreyt. kemur út fjárhagslega séð, þá verði breyt. gerðar annaðhvort til lækkunar á söluskattinum eða ráðstafanir til þess að bæta almenningi útgjaldabankann beint í gegnum kaupgjaldsvísitölu. í öðru lagi hefur það verið boðið, að breyt. gilti aðeins þetta eina ár til að byrja með, þannig að menn gætu þá verið sammála um það, hvað breyt. fæli í sér, og samþykkt það í dag, en frestað málinu að öðru leyti til áramóta, og þá gæfist mönnum tækifæri til þess að taka málið til endurskoðunar.
Bæði þessi tilboð standa að sjálfsögðu áfram. Enda þótt meiri hl. n, hafi enn ekki flutt brtt. í þá átt, að frv. gildi aðeins til áramóta, þ.e.a.s. þau ákvæði frv., sem snerta kerfisbreyt., get ég upplýst það, að af hálfu meiri hl. n. er fullur vilji til þess, að svo verði, og þess vegna verður að athuga fyrir 3. umr. málsins, hvort ekki er skynsamlegast að flytja brtt. af því tagi, þannig að frv. gildi aðeins til áramóta.
Ég hef hér sem sagt rakið, að afstaða hv. stjórnarandstæðinga til þessa máls virðist vera nokkuð ólík. Og það skal fúslega viðurkennt, að afstaða Alþfl. og sjónarmið í málinu eru talsvert ábyrgðarfyllri. En meðan málið stendur svo, að Alþfl. er ekki til viðræðu um neina samninga af þessu tagi, enda þótt fyrir liggi, að um málið er enginn ágreiningur, er ekki annað að sjá en tilgangurinn að baki þessu framferði sé hinn sami hjá báðum aðilum, þ.e.a.s. að reyna að gera ríkisstj. allt til miska.
Ég hef orðið var við það, að hv. stjórnarandstæðingar hafa orðið fyrir miklum vonbrigðum síðustu mánuðina með það, að sú ágæta hæstv. ríkisstj., sem enn ríkir í landinu, skuli ekki vera að falli komin. Þeir höfðu spáð því í vetrarbyrjun, að ríkisstj. mundi ekki lifa þennan vetur út, og þeir hafa verið að tönglast á því í tíma og ótíma. (Gripið fram í.) Já, rétt er það. 15. mars er ekki liðinn. Og ég heyri, að hv. þm. er ekki orðinn úrkula vonar. En það hefur sem sagt ekki farið fram hjá neinum, að þrátt fyrir það, að menn reyndu að hanga í voninni, eins og ég heyri, að hv. þm. gerir enn, þá hefur gremjan farið vaxandi og vonbrigðin aukist dag frá degi, því að menn hafa verið að skynja það hægt og þétt, að það væri nú ekki jafnþrælöruggt, að fall stjórnarinnar væri á næstu grösum, eins og þeir hafa verið að vona. Staðreyndin er sem sagt sú, að þessir menn sætta sig ekki við það, að ríkisstj., sem hefur að baki sér þingmeirihluta, 31 þm. gegn 29 þm., skuli áfram starfa og vera langt frá því á þeim buxunum að leggja upp laupana, enda þótt ljóst sé, að við nokkra örðugleika er að etja.
Ég tel að sjálfsögðu, að um það þurfi ekki að ræða, að þessi ríkisstj., þótt hún hafi knappan meiri hl., hefur ekki aðeins pólitískan rétt til þess að vera við völd, heldur og siðferðilegan rétt. Og hún hefur um leið bæði pólitíska og siðferðilega skyldu til þess að standa svo lengi sem meiri hl. Alþ. vill trúa henni fyrir völdum.
Ég vil benda hv. stjórnarandstæðingum á, að það er hinn mesti misskilningur, að þeir geti gert ríkisstj. eitthvað illt með því að koma í veg fyrir það, að þessi skattkerfisbreyt. verði að lögum. Þeir skulu hafa það einhvers staðar á bak við eyrað, að þegar allt kemur til alls, þá munu þeir engum gera illt nema sjálfum sér, ef þeir láta það verða að veruleika að fella þetta frv.
Ríkisstj. hefur lofað að beita sér fyrir því, að þetta frv. næði fram að ganga, og það loforð hefur hún nú þegar efnt. Hún beitir sér fyrir því í báðum d. þingsins. Kannske fer nú svo, eins og raunar öll rök mæla með, að frv. þetta verði að lokum að lögum í svipaðri mynd og það var borið fram. En ekki get ég neitað því, að svo kann að fara, að meiri hl. Alþ. verði til þess að fella frv. Og þá það. Ég vil undirstrika það, að ef þetta gerist, þá breytir það að sjálfsögðu ekki einu eða neinu hvað snertir líf þessarar ríkisstj. Satt að segja sé ég ekki betur en það hljóti að vera viss léttir fyrir þá, sem með fjármálin eiga að fara af hálfu þessarar ríkisstj., ef frv. verður ekki að l., því að þá er í öllu falli komið í veg fyrir það, að ríkissjóður sé gerður allmörgum milljónhundruðum fátækari á þessu ári, sem hann greinilega verður að þola, ef frv. nær fram að ganga. Þar við bætist, að eftir að frv. kom fram, var upplýst af hálfu þeirra sérfræðinga, sem fást við að reikna út meðaltekjur fólks í landinu, að samkv. nýjustu upplýsingum væri útlit fyrir, að tekjur fólks á liðnu ári hefðu orðið talsvert meiri en áður var ráð fyrir gert, sem þýðir að sjálfsögðu það, að með óbreyttu skattakerfi verða skattar meiri en gert var ráð fyrir í fjárlagafrv. Þá þarf auðvitað ekki að taka það fram, að útgjöldin verða talsvert miklu meiri vegna ýmissa kostnaðarhækkana. En vegna þess að verið er að lækka tekjuskattinn, þá segir það sig sjálft, að þessi staðreynd veldur því, að ríkissjóður fær minna í sinn hlut við skattkerfisbreyt. en ella hefði verið og gert var ráð fyrir, þegar samkomulagið var gert.
Ef svo fer, sem ég verð að telja heldur líklegt, miðað við það, að skattkerfisbreyt. af þessu tagi hefur verið sérstakt áhugamál stjórnarandstöðuflokkanna á þingi og annar stjórnarandstöðuflokkurinn hefur meira að segja borið fram sérstakt frv. um þetta efni, — ef svo fer, að skattkerfisbreytingin nær fram að ganga, þá reikna ég með, að það verði fagnaðarefni fyrir skattgreiðendur almennt í landinu, þó að það verði ekki jafnmikið fagnaðarefni fyrir þá, sem eiga að hafa með fjármál ríkisins að gera. En ef hins vegar málið veltur á hinn veginn, að skattkerfisbreytingin verður felld og skattgreiðendur verða þar af leiðandi fyrir allmiklum vonbrigðum, þá sýnist mér, að ekki væri óskynsamlegt að prenta á skattseðilinn með rauðri yfirprentun örlitla viðbót frá því, sem vant er, þ.e.a.s. með kveðju frá Gylfa Þ. Gíslasyni, Geir Hallgrímssyni og Bjarna Guðnasyni, hv. þm., því að ljóst verður, að það eru þessir aðilar, sem bera ábyrgð á skattseðlinum, ef skattkerfisbreyt. nær ekki fram að ganga.