03.04.1974
Neðri deild: 99. fundur, 94. löggjafarþing.
Sjá dálk 3454 í B-deild Alþingistíðinda. (3086)
295. mál, vegalög
Ólafur G. Einarsson:
Herra forseti. Það eru aðeins örfá atriði, sem ég vildi nefna við 1. umr. þessa máls.
Í fyrsta lagi vil ég taka það fram, að ákvæðin í 1. og 2, gr. frv. sýnast mér vera til bóta, þ.e. að taka inn í áætlunina þjóðgarðavegi og vegi að fjölsóttum ferðamannastöðum og að flugvöllum. En í sambandi við sýsluvegina vil ég segja það, að ég er einnig samþykkur því, að verkefni sýsluvegasjóðanna verði aukin og þá náttúrlega ekki síður tekjuöflun þeirra, en ég er ekki alveg viss um, að hér sé farið inn á rétta leið eða að hún sé fullnægjandi.
Þau frv., sem hér hafa verið til meðferðar í þinginu að undanförnu um kaupstaðarréttindi ýmissa sveitarfélaga, vöktu menn til umhugsunar um það, að nokkur vandi mundi fylgja fyrir þau sýslufélög, sem eftir sætu með færri sveitarfélög en áður, sem greiddu í sýsluvegasjóðina, en hefðu sömu verkefni. Ég held, að við sjáum það líka, að þessi vandi er ekki leystur með þessu frv. Það er ekki nóg að setja inn heimild til þess, að einstök sveitarfélög geti látið í té tvöfalt framlag og fái að vísu mótframlag úr ríkissjóði. Þetta þýðir einfaldlega auknar álögur á íbúa viðkomandi sveitarfélaga. Inn í þetta fléttast síðan ákvæðin um þéttbýlisvegasjóðinn, ákvæðin í 10. gr. þessa frv., þar sem gert er ráð fyrir, að framlagið hækki úr 10% í 20% og því fé verði ráðstafað eftir till. vegamálastjóra til þess að flýta framkvæmdum, þar sem sérstök ástæða þykir til. Ég held, að það sé tímabært að endurskoða þessar reglur. Ég hef reyndar minnst á það hér við annað tækifæri, að það ætti að hætta þessum aðgreiningi milli dreifbýlis og þéttbýlis, fela sveitarfélögunum sjálfum þau verkefni, sem nú eru í höndum sýslnanna eða sýsluvegasjóðanna, og þéttbýlissveitarfélögin önnuðust alla gatnagerð og þar með gerð núverandi þéttbýlisvega. Að sjálfsögðu þyrftu þau að fá auknar tekjur til þess að standa undir þessum verkefnum, og sýnist eðlilegast, að sveitarfélögin fái framlög úr vegasjóði og framlögunum verði skipt milli sveitarfélaganna með hliðsjón af íbúafjölda og ófullgerðum verkefnum í gatna- og vegagerð. Þannig sýnist mér að mundi fást mun betri regla en nú gildir.
Ég skal ekki segja um það, hvort það sé hafið yfir alla gagnrýni að hækka þetta framlag, sem gert er ráð fyrir í 10. gr., úr 10% í 20%. Ég treysti mér ekki til að segja um það á þessu stigi, en ég tel það vera til mikilla bóta, að leitað skuli umsagnar Sambands íslenskra sveitarfélaga um ráðstöfun þessa fjár. Ég vil í þessu sambandi einnig minna á frv., sem hv. þm. Alexander Stefánsson flutti á þessu þingi, meðan hann sat hér sem varamaður. Það er 229. mál. Þar er einmitt komið inn á þetta, sem ég er hér að nefna. Hann gerir ráð fyrir, að miðað sé við 200 íbúa, þ.e.a.s. í sambandi við þéttbýlisvegaféð, og skipting fjárins skuli fara eftir íbúafjölda og ófullgerðum verkefnum. Þessu vildi ég hér koma á framfæri, en að sjálfsögðu eru þessi mál frekar til umr. þegar mælt hefur verið fyrir frv. um fjáröflun til vegagerðar.