06.11.1973
Sameinað þing: 13. fundur, 94. löggjafarþing.
Sjá dálk 401 í B-deild Alþingistíðinda. (336)
365. mál, verkfallsréttur opinberra starfsmanna
Fjmrh. (Halldór E Sigurðsson) :
Herra forseti. Á þskj. 52 eru fsp. þær, sem.hv. 2. þm. Norðurl. e. gerði grein fyrir í framsöguræðu sinni. Sú fyrri er svo hljóðandi:
„Hvað líður heildarendurskoðun laga um kjarasamninga opinberra starfsmanna?“
Hinn 7. mars 1972 var skipuð n, til þess að endurskoða lög nr. 38 frá 1954, um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, með síðari hreytingum, lög nr. 55 1962, um kjarasamninga opinberra starfsmanna, með síðari breytingum, svo og lög nr. 33 1915, um verkfall opinberra starfsmanna. Í n. áttu sæti Benedikt Sigurjónsson hæstaréttardómari, sem var formaður, Arnmundur Bachmann lögfræðingur, Björgvin Vilmundarson bankastjóri, dr. Gunnar Thoroddsen prófessor, Ingólfur A. Þorkelsson kennari, Vilhjálmur Hjálmarsson alþm., Kristján Thorlacius deildarstjóri, er var tilnefndur af Bandalagi starfsmanna ríkis og bæja, Albert Kristinsson deildarstjóri, sem einnig var tilnefndur af Bandalagi starfsmanna ríkis og bæja, og dr. Ragnar Ingimarsson dósent, sem var tilnefndur af Bandalagi háskólamanna. Þá voru skipaðir sem varamenn í þessa n. Ingi Kristinsson skólastjóri frá Bandalagi starfsmanna ríkis og bæja og Þór Vilhjálmsson prófessor, sem var tilnefndur af Bandalagi háskólamanna. Varamenn þessir hafa tekið þátt í störfum n. Dr. Ragnar Ingimarsson hætti störfum í n., og í hans stað kom Hrafn Bragason borgardómari.
Nefndin hóf störf nokkru eftir að hún var skipuð, og á s. l. vori lagði svo fjmrh. fram frv. til l. um kjarasamninga opinberra starfsmanna, sem n. hafði samið. Voru þau lög síðan samþ. á Alþ. og eru nr. 46 1973, en í grg. fyrir því frv. sagði m. a. svo, með leyfi hæstv. forseta:
„N. hóf þegar störf og hefur haldið marga fundi. Kom í ljós, að skoðanir manna voru mjög skiptar um, hvernig skyldi haga heildarlausn þessara mála. Gildandi kjarasamningar renna út 31. des. 1973. Er kom fram á árið 1973, varð ljóst, að útilokað var að ljúka þeirri heildarendurskoðun, sem fyrirhuguð var, það snemma, að nýjum reglum yrði beitt um samninga þá, sem taka gildi 1. jan. 1974. Var horfið að því ráði að taka fram einn þátt málsins til bráðabirgða, lög um kjarasamninga opinberra starfsmanna, í því trausti, að breytingar á þeim lögum fengjust samþ. á því þingi, er nú situr (1972–1973), og unnt yrði að beita hinum nýju reglum við samningagerð þá, sem hefjast skal á þessu ári.“
Síðan lög nr. 46 1973, um kjarasamninga opinberra starfsmanna, voru samþ., hefur n. ekki mikið starfað að heildarendurskoðun, að því er ég best veit, og hún hefur ekki skilað neinu áliti. Hins vegar hefur formaður n., Benedikt Sigurjónsson hæstaréttardómari, unnið mikið starf að undirbúningi að heildarlöggjöf til þess að gera starf n. síðar auðveldara, m. a. þann þáttinn, sem fjallar um samningsrétt og réttindi og skyldur opinberra starfsmanna.
Síðari liður fsp. er svo hljóðandi:
„Hefur fjmrh. í hyggju að leggja fram frv. um fullan samningsrétt og verkfallsrétt opinberra starfsmanna á þessu þingi?“
Eins og fram kom í svari við fyrri fsp:lið, hefur n. enn eigi skilað nýju áliti eða frv. um samningsrétt og verkfallsrétt opinherra starfsmanna. Komist n. að niðurstöðu um frv. um þessi efni fyrir lok yfirstandandi þings, mun ég leggja frv. fram, a. m. k. til kynningar, á þessu þingi, ef það verður þá tilbúið.
Að því er varðar efnislega afstöðu ríkisstj. til fulls samningsréttar opinberra starfsmanna, vil ég ítreka þau ákvæði stjórnarsáttmálans, sem um þessi efni fjallar, en þar segir svo m. a., með leyfi hæstv. forseta:
„Ríkisstj. vill, að opinberir starfsmenn fái fullan samningsrétt um kjör sín, enda hverfi þá öll sjálfvirk tengsl á milli launasamninga þeirra og annars launafólks.“
Þar er átt við endurskoðunarrétt samkv. 7. gr. kjarasamningalaganna.
Þá vil ég minna á, að ríkisstjórnin telur eðlilegt, að æviráðning sé tengd því, hvort opinberir starfsmenn fái verkfallsrétt eða ei. Ég vil enn fremur minna á það, að ýmis vandamál. er snúa að hinum almenna borgara, þarf að leysa í tengslum við það, að opinberir starfsmenn fái verkfallsrétt, t. d. vegna heilbrigðisþjónustu og öryggisgæslu.
Samningsréttur opinberra starfsmanna er að flestra mati mjög viðkvæmt mál. Slíku máli má ekki flaustra af. Mestu máli skiptir, að sá árangur, sem stefnt er að, náist, en ekki endilega í mánuðinum, sem löggjöfin tekur gildi f. Ég vona, að ríkisstj. beri gæfu til að leysa þetta mál á þann hátt, að það verði bæði opinberum starfsmönnum og þjóðfélaginu í heild til hagshóta.
Frekar hef ég ekki um málið að segja.