22.11.1973
Sameinað þing: 23. fundur, 94. löggjafarþing.
Sjá dálk 866 í B-deild Alþingistíðinda. (735)
36. mál, fiskeldi í sjó
Jónas Jónsson:
Herra forseti. Ég vil byrja á því að taka undir það, að ég er því algerlega fylgjandi, að samþykkt verði till. í þá átt, að veitt verði fé til þess að gera nauðsynlegar rannsóknir á fiskeldi í sjó. En ég vil fara um það aðeins örfáum orðum og þá fyrst segja það, að það er misskilningur hjá hv. frsm., að orðalagsbreyting á till. frá því, sem var er hún var flutt hið fyrra sinn, breytti því, að það sé eðlilegt, að Fiskifélagi Íslands sé falið þetta verkefni. Að þessu mætti færa mörg rök, og ég vil þá taka það fram, að það er siður en svo, að ég telji þá virðulegu stofnun, Fiskifélag Íslands, ekki geta sinnt þessu, en það er eðlilegra, að þetta verði falið annarri stofnun.
Það mun svo vera, að rannsóknir á fiskistofnum okkar eiga lögum samkv. að vera hjá Hafrannsóknastofnuninni, og er þá sjálfsagt átt við nytjafiskana í sjónum. Væri því, ef við litum á þetta sem sjávarútvegsmál, eðlilegra, að það væri Hafrannsóknastofnunin, sem fengist við þetta. En nú er það svo, eins og reyndar hv. frsm. nefndi, að fiskeldi í sjó er enn sem komið er og mun í fyrirsjáanlegri framtíð eingöngu hugsanlegt að verði arðvænlegt á svokölluðum dýrum fisktegundum, og þar er fyrst og fremst um laxfiska að ræða. Það má að vísu hugsa sér nokkuð annars konar eldi í sjó eða ræktun, eins og t. d. á kræklingi og ostru, og það má líka hugsa sér einhvers konar eldi án fóðrunar í sjó, þ. e. a. s. að fiskurinn eða dýrin séu geymd í sjónum og látin fæða sig af því, sem sjórinn gefur. — Þetta er hugsanlegt um ýmsar aðrar dýrategundir, eins og krækling o. fl. En þar sem fóðra þarf fiskinn, þá er það einfalt lögmál, að fiskurinn, sem alinn er, þarf að vera mörgum sinnum dýrari heldur en sá, sem fóðrað er með, því að fóðrið kemur venjulega þannig fengið, að það eru aðrir fiskar, og þarf ca. sex sinnum fleiri kg af fóðri til að gefa eitt kg af fiski, sem kemur til nytja, og sér þá hver maður, að þarna er fyrst og fremst hugsanlegt, ef hægt er að ala mjög dýrar fisktegundir, og það eru náttúrlega laxfiskarnir.
Það er rétt, að það hafa verið gerðar tilraunir með eldi sjávarfiska, t. d. í Bretlandi, með upphituðu vatni eða affallsvatni, sem mun vera frá kjarnorkustöðvum, og þar hefur tekist að ala með viðunandi árangri, ekki kannske haffræðilega viðunandi árangri, en mjög góðum vaxtarárangri flatfiskategundir, eins og frsm. nefndi. Tilraunir hafa verið gerðar í Noregi, Kanada og Bandaríkjunum með eldi laxfiska. Enn sem komið er hefur það þó ekki gengið betur en svo, að það er á mörkum þess að vera hagkvæmt, en það er annað mál. Við eigum jafnt fyrir því að fylgjast með í þessu efni.
En staðreyndin er, að við munum fyrst og fremst líta til laxfiskanna, og án þess að það þurfi að koma hér nokkur metingur eða deila á milli sjávarútvegs og landbúnaðar eða sjútvrn. og landbrn., þá er það nú svo, að laxinn blessaður tilheyrir landbúnaðinum og við höfum þar stofnun, sem heitir Veiðimálastofnun, og sú stofnun hefur yfir að ráða mestri þekkingu á þessum ágætu fiskum og starfskröftum til þessara rannsókna, og það er nú einu sinni svo, að laxinn klekst út í ánum, en elst upp í sjó. Eitt það mikilvægasta er uppeldi seiðanna, og þar er Veiðimálastofnunin með alla þekkinguna, og það væri því beinn tvíverknaður og sóun á fjármunum, ef önnur stofnun færi að eiga við rannsóknir á þessu sama efni. Eins og ég tók fram áðan, þá er síður en svo nokkur metingur þarna á milli, þetta er einföld hagfræði. Það er miklu eðlilegra, að þessum fjármunum yrði beint til Veiðimálastofnunarinnar og hún fengist við þessar rannsóknir. Áhugi Fiskifélagsins er eðlilegur og virðingarverður, en það er mín till., að n. sú, sem fjallar um þessa till., athugi nú vel, hvernig best mundi nýtast fjármagnið, og þá er tæknilega ákaflega einfalt að breyta till. þannig, að Alþ. ályktaði að fela ríkisstj. að veita Veiðimálastofnuninni nauðsynlegan fjárhagslegan stuðning til þessara hluta.