09.04.1975
Efri deild: 64. fundur, 96. löggjafarþing.
Sjá dálk 2801 í B-deild Alþingistíðinda. (2116)
224. mál, tónlistarskólar
Helgi F. Seljan:
Herra forseti. Ég vil fagna þessu frv. alveg sérstaklega og ekki siður því sem kom fram í ræðu hæstv. ráðh. áðan, þar sem hann taldi að hér væri um áfanga að því marki að ræða, að tónlistarkennslan yrði flutt í ríkari mæli inn í hið almenna skólakerfi
Um þetta flutti ég einmitt og fékk samþ. í fyrra þáltill., þar sem einmitt var vikið að því að það þyrfti að samræma starf hinna einstöku tónlistarskóla skyldunáminu og reyna að skipuleggja almenna tónlistarkennslu, þar sem engin væri nú. Ég er viss um að það er hægt að nýta okkar tónlistarskóla, sem nú eru þegar fyrir víða um land, miklu betur en gert er og sérstaklega þá í þágu þarna og unglinga og færa þá meira í tengsl við barnaskólana og unglingaskólana, almenna kerfið. Ég geri mér ljóst að þetta frv. er stórt spor í rétta átt hvað snertir stuðning ríkis og sveitarfélaga við þessa nauðsynlegu menningarstarfsemi. Og ekki aðeins það, með aukningu fjár til þessarar starfsemi lækka skólagjöld nemenda vitanlega og mismunurinn verður því minni en verið hefur, en þó er það svo að enn er tónlistarnám nokkur forréttindi. Ég minni þar á dýr hljóðfærakaup — það er að vísu komið inn á það hér varðandi tónlistarskólana. Þessi forréttindi þurfa að hverfa og þau hverfa ekki fyrr en tónlistarnámið almennt, þ. e. a. s. ekki bara söngnámið, heldur einnig kennsla í hljóðfæraleik, er komið inn í almenna skólakerfið.
Ég vitna í ræðu á hinni miklu menningarráðstefnu sveitarfélaganna, sem ráðuneytisstjórinn í menntmrn. flutti í gær, þar sem hann talaði um kennslu í tónmenntum sem jafnsjálfsagða kennslu og skrift. Það er áreiðanlega mjög réttilega mælt. Ég vil sem sagt, jafnframt því sem ég þakka ráðh. fyrir þau orð sem hann lét hafa eftir sér um að þetta væri áfangi á þeirri leið að auka tónlistarfræðsluna almennt í skólakerfinu, óska eftir því við hann að hann beiti sér svo sem fært er fyrir framkvæmd þeirrar till. sem ég fékk hér samþ. í fyrra, þar sem aðalniðurstaðan byggist á í raun og veru áliti tónmenntunarnefndar menntmrn. frá 30. ágúst 1972 sem reyndar er vitnað í í þessu frv., að þessi grein verði gerð að almennri kennslugrein í skólunum, ekki bara söngkennslan sjálf, heldur einnig undirstöðukennsla a. m. k. í hljóðfæraleik.
Ég veit hvert vandamál er hér á ferðinni. Það er alveg sérstaklega í sambandi við menntunarþáttinn að kennaraskorturinn í þessum greinum er ábyggilega alverlegasta vandamálið sem hrjáir tónlistarskólana og ekki síður hina almennu söng- og tónlistarmenntun í barna- og unglingaskólum. Það væri reyndar gaman að vita það nú — ég fékk yfir það yfirlit fyrir nokkrum árum í hvað mörgum skólum enn í dag er engin söng- og tónlistarkennsla. Það var nefnilega ansi há prósenta af skólum landsins, þar sem engin slík kennsla fór fram, engin söngkennsla. En þrátt fyrir það að við erum komnir með kennaraháskóla og erum að hefja þessa menntun upp á æðra stig, skulum við segja, þá eru kennarar almennt nú, sem útskrifast úr þessum skóla, miklu ófróðari en áður um t. d. tónlistarkennslu. Áður fyrr voru þó margir sem gerðust svona bænabókarfærir, ef svo mætti segja, í tónfræðum, söngfræðum og gátu svona skammlaust a. m. k. látið börn syngja. Nú tilheyrir það ekki lengur þessari háþróuðu kennslu í kennaraskólanum, þetta er orðið algert sérfag. Ég er því viss um að það þarf að gera sérstakt átak í þessum menntunarefnum og það er kannske það brýnasta að koma söngmálum skólanna í lag, þannig að söngkennsla sé a. m. k. kennd í öllum — ég segi öllum skyldunámsskólum okkar og síðan verði tónlistarkennsla almennt, kennsla í hljóðfæraleik, færð þar inn.
En sem sagt, þetta spor um tónlistarskólana sjálfa er spor í rétta átt, en ég vildi þó leggja áherslu á það, að um leið og tónlistarskólarnir eru styrktir betur og meir en gert hefur verið, þá verði þeim lagðar einhverjar skyldur á herðar gagnvart hinu almenna skólanámi.